________________
દશવૈકાલિક સૂત્ર
[૨] વસ્ત્રો, કસ્તુરી, અગર કે તેવા સુગંધી પદાર્થો, મુદ્રાદિ અલંકારા, સ્ત્રીઓ તથા પતંગ વગેરે સુખશાને પરવશપણે જે ન ભગવે તે કંઈ ત્યાગી કહી શકાય નહિ.
નોંધઃ-પરવશપણે અર્થાત્ કાંતા ઉપરનાં સાધને ન જ મળ્યાં હોય અને ન ભેાગવે અથવા મળવા છતાં રાગ કે તેવા ખીજા કાઈ કારણે ભાગવી ન શકે તે તે ન ભાગવવા છતાં આદર્શ ત્યાગી કહી શકાય નહિ. કારણ કે ત્યાં પદાર્થાના ભાગ ભલે ન હોય પણ પદાર્થ ભાગવવાની લાલસા તા' છે જ.
[8] પરંતુ જે મનેાહર તથા ઇષ્ટ એવા કામભોગે સ્વતંત્ર રીતે પ્રાપ્ત થવા છતાં તેને શુભ ભાવનાઓથી પ્રેરાઈ પાતાથી અળગા કરી ત્યાગી દે છે તેજ આદર્શ ત્યાગી કહેવાય છે.
નોંધઃ—મને રમ્ય અને દ્રવ્ય ભેગેની સંપૂર્ણ સામગ્રી હેાય, તેને ભાગવી શકે તેવું શરીર હેાય, સપૂર્ણ સ્વતંત્રતા હાય છતાં આવા પ્રસંગમાં પણ વૈરાગ્યપૂર્વક તેને ત્યાગ કરે તે આદર્શ ત્યાગી ગણાય છે. જો કે ભાગા ન મળવા છતાં તેવા સમયે પણ તેના ત્યાગની ભાવના થવી દુ`ભ જ છે. પરંતુ આ લેાકમાં ઉત્તમ ત્યાગની અપેક્ષાએ ઉપયુક્ત કથન છે. [૪] સમદ્રષ્ટિથી ( સંયમની અભિમુખ દ્રષ્ટિ રાખી સંયમમાં ) વિચરવા છતાં કદાચિત્ ( ભાગવેલા ભાગાના સ્મરણથી અથવા હિં ભાગવેલાને ભાગવવાની વાસના થવાથી ) તે સંયમી સાધુનું મન સંયમમાર્ગથી બહાર જાય ( ચલિત થાય ) તા તેને આ પ્રમાણે ચિંતવવું જોઇએ કે “ વિષયભાગની સામગ્રી મારી નથી અને હું પણ તેને નથી. અથવા તે સ્ત્રી મારી નથી તેમ હું પણ તેને! નથી. ' આવી રીતે સુવિચારના અંકુશથી તે પરને સ્નેહ ( આસક્તિ ) હડાવી લે.
નોંધઃ-વાસનાનું બીજ એટલું સૂક્ષ્મ છે કે ઘણી વખત તે નિમૂળ થયું હાચ તેમ લાગે છે પરંતુ ચિત્ સહજ નિમિત્ત મળતાં તે 'કુર પાંગરી ઉઠે છે. થનેમિ અને રાજીમતી દેવીને ઉત્તરાધ્યયનમાં
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
