________________
દશવૈકાલિક સૂત્ર [૨૫] પરંતુ “ખાસ બેલવાનો પ્રસંગ પડે તે ભિક્ષુ તેને આ બળદ
તરુણ છે, આ ગાય રસાળ (દુઝણ) છે અથવા આ બળદ નાનો કિવા માટે છે અને આ ઘેડે રથને યોગ્ય છે એમ કહે.
નોંધ –જે વચનના નિમિત્તે અન્ય પ્રાણીને દુઃખ ન થાય તેવી અદુષિત ભાષા સંયમી બોલે. રિ૬૨૭) તેમજ ઉદ્યાન, પર્વત કે વનમાં ગયેલો (અથવા જઈને
રહેલ) બુદ્ધિમાન ભિક્ષુ ત્યાં મોટા મોટા વૃક્ષોને જોઈને આ પ્રમાણે ન બેસે કે “આ વૃક્ષનાં લાકડાં મહેલના થાંભલા, ઘરનાં તારણે, બારસાખ, ભેગળ, વહાણે અથવા પાણીયારાં
વગેરે બનાવવા માટે લાયક છે.” [૨૮] “તેમજ આ વૃક્ષ બાજઠ, કથરોટ (કાછપાત્રી), હળના દાંતા,
ખેતરમાં અનાજના ઢગલાને ઢાંકવાનાં લાકડાનાં ઢાંકણું, ઘાણુને લાટ, ગાડીના પડા વચ્ચેની નાભી કે ચરખાનો લોટ અને
સનીની એરણ રાખવા માટે મેગ્ય છે.” [૨૯] વળી બેસવાના આસન માટે, સુવાના પલંગ માટે કે ઘરની
નિસરણી વગેરેને માટે યોગ્ય છે. ” તેવી હિંસાકારી ભાષાને બુદ્ધિમાન ભિક્ષુ કદી ન બોલે.
નોંધ ––એવું એવું બોલવાથી રખે કોઈ વૃક્ષને કાપે ! અને જે કપાય તે તેથી ભિક્ષુ હિંસાને નિમિત્ત બને. [ ૩૧] માટે ઉદ્યાન, પર્વત અને વનમાં ગયેલે બુદ્ધિમાન ભિક્ષુ
ત્યાં મેટાં મોટાં વૃક્ષને જોઈને આ પ્રમાણે બેલે કે “આ અશોકાદિ વૃક્ષ ઉત્તમ જાતિવાળાં છે, આ નાળિયેરનાં વૃક્ષો બહુ મેટાં છે, આ આંબા વિગેરે વૃક્ષ વર્તુલાકારે છે, વડ વગેરે વૃક્ષે વિસ્તારવાળાં છે તથા તે બધાં શાખા, પ્રતિશાખાઓથી વ્યાસ, રમણીય અને દર્શનીય છે. એવી અદૂષિત ભાષા પ્રસંગ પડે તો બોલે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
