Page Text
________________
[ ૩૮૦ ]
વસુદેવ-હિંડી : : પ્રથમ ખંડ :
સમય હતે. સતુષ્ટ થયેલી તેણે મને કહ્યું, “ગંગરક્ષિત! જમવા બેસ, આ સમય છે.”
તમે તે અચેતન છે” એમ ચારે બાજુથી હાસ્યપૂર્વક બેલતી દાસીઓએ મને હાથ પકડીને બેસાડ્યો. પછી મારે માટે ભેજનવિધિ લાવવામાં આવી. પછી વિવિધ પ્રકારનું ભેજન પીરસ્યું, એટલે કૌમુદિકા બેલી, “આ પંડિત ભજન કરી રહ્યા છે તેમને આપણે જોઈએ; તેથી આપણે પણ ભજન કરવાનું શીખીશું.” મને વિચાર થે કે, “વૈભવપૂર્વક સારી રીતે જમું” પછી બધું લઈને, ભેગું કરીને જાણે બિલમાં–દરમાં નાખતો હોઉં તેમ મેં કેળિયે ભર્યો. એટલે તેઓ ખડખડાટ હસીને કહેવા લાગી, “અહો ! વેશ્યાની પાસે રહીને પરંપરાથી બહુ સારું વિજ્ઞાન મેળવ્યું છે !” પછી આચમન કરીને હું કન્યા-પ્રિયંગુસુન્દરી પાસેથી નીકળે, એટલે તે દાસીઓ પૈકી એકે
તમારી છરી તો જોઈએ” એમ કહીને મારી છરી લીધી, બીજીએ મારો તલવાર લઈ લીધી. તેઓ બેલવા લાગી, “ત્રલતાના કામમાં વળી આયુધની શી જરૂર છે?” એટલે મેં તેઓને કહ્યું, “સુન્દરીઓ ! અહીં ત્રિવર્ગમાં ત્રણ પ્રકારના પુરુષોને વિચાર કરવામાં આવે છે, જેમ કે –ઉત્તમ, મધ્યમ અને અધમ. તેમને રોકવા) માટે શસ્ત્ર ધારણ કરાય છે. ઉત્તમ પુરુષને દષ્ટિથી જોવામાં આવતાં તે (અપરાધ કરતો ) અટકી જાય છે, મધ્યમને કહેવામાં આવે અથવા રોકવામાં આવે એટલે તે અટકે છે અને અધમ પુરુષ પ્રહારથી અટકે છે. અંતે શસ્ત્રનું પણ કામ પડે છે. વળી સંક્ષેપથી કહેતાં, ત્રિવર્ગમાં ત્રણ પ્રકારના પુરુષો હોય છે–મિત્ર, શત્રુ અને મધ્યસ્થ-તટસ્થ, એ પ્રમાણે ત્રણ.” એટલે તેઓએ મને કહ્યું, “મિત્ર અને શત્રુનો વિશેષ–તફાવત અમને કહે.” તેમને કહ્યું, “મિત્ર હિત કરનાર હોય છે, શત્રુ અહિત કરનાર હોય છે, જે હિત કરનાર કે અહિત કરનાર હિતે નથી તે મધ્યસ્થ છે.” એટલે ફરી પાછી તેઓ મને પૂછવા લાગી, “આ ત્રણમાંથી અમારી સ્વામિનીના તમે કોણ છો (-મિત્ર, શત્રુ કે મધ્યસ્થ)?” કહ્યું, “હું સ્વામિનીને દાસ છું.” એટલે તેઓ બેલી, “અરે ! પ્રલા૫ કરો છો; “ત્રણ પ્રકારના પુરુષ હોય છે” એમ કહીને હવે કહે છે કે “હું ચેથ (ચેથા પ્રકારનો પુરુષ) દાસ છું.” પછી વિચાર મેં કર્યો કે, “આ તે ઉપાધિ આવી પડી”. ઘણીવાર સુધી વિચાર કરીને મેં કહ્યું, “હું મિત્ર છું.” એટલે તેઓ હસીને કહેવા લાગી, “શું મિત્ર હિત કરનાર જ હોય કે બીજું કંઈ અપ્રિય પણ કરે?” મેં કહ્યું, “પોતાના જીવિત વડે પણ મિત્ર તે પ્રિય કરે.” એટલે તેઓ મને માથેથી પકડીને બોલી, “જો તમે
સ્વામિનીના મિત્ર છે તે સ્વામિનીને માથું આપે.” મેં કહ્યું “લઈ લે.” એટલે તેઓ બેલી, “આ વરદાન હમણાં તમારી પાસે રહેવા દે, કામ પડતાં લઈશું ”
હવે ફરી કોઈ એક વાર હું કન્યા-પ્રિયંગુસુંદરી પાસે ગયે હતો. તેના હાથમાં
1, અતઃપુરની દેખરેખ રાખનાર અધિકારીઓ-કંચુકીઓ હાથમાં વેવલતાનેતર
છે રાખતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005228 |
| Book Title | Vasudev Hindi Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sanghdas Gani, Bhogilal J Sandesara |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 544 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |