________________
(૫) કેવલ જ્ઞાન -સર્વ પદાર્થોમાં રહેલા સર્વ ધર્મનું સાક્ષાત્ આત્મા દ્વારા સંપૂર્ણ જ્ઞાન થાય તે કેવલ જ્ઞાન. ૧૩ મું અજ્ઞાન દ્વાર–વિપરીત જ્ઞાન તે અજ્ઞાન, ઉલટું
સમજાય. (૧) મતિ અજ્ઞાન, (૨) શ્રત અજ્ઞાન, (૩) વિભંગ જ્ઞાન. જેમ-દ્વીપ-સમુદ્ર અસંખ્યાત છે, પરંતુ શિવરાજર્ષિ નામના ત્રાષિને ૭ દ્વિીપ અને ૭ સમુદ્ર જેટલું અવધિ જ્ઞાન થતાં આટલા જ છે, અધિક નથી, એવી શ્રદ્ધા થવાથી વિભંગ જ્ઞાન ગણાયું. ત્યાર બાદ ભગવંતના વચનથી અસંખ્ય દ્વીપસમુદ્રની શ્રદ્ધા થઈ. ત્યારે તે અવધિ જ્ઞાન તરીકે ગણાયું. ૧૪ એગ દ્વાર–મ ગ-૪, વચન એગ-૪, કાય
યેગ-૭ = ૧૫ ગ. ૧ સત્ય મને યોગ–જે વસ્તુ જે રીતે હોય તે રીતે વિચારવી. જેમ સુદેવ-સુગુરૂ સુધર્મને વિચારે.
૨ અસત્ય મનાયેગ-સત્ય વસ્તુથી વિરૂદ્ધ વિચારવું, અધર્મને ધર્મ માને. - ૩ સત્ય મૃષા મનેયેગ-(મિશ્ર) કંઈક સત્ય અને કંઈક અસત્ય વિચારવું, આંબાના ઘણા ઝાડ વાળા વનને આંબાનું વન કહેવું.
૪ અસત્ય અમૃષા-વ્યવહારથી સાચું કે ખોટું ન કહેવાય જેમ “આવે, બેસે.”
૪ પ્રકારે વચન ગ–ઉપર પ્રમાણે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
