________________
જેન ચિત્ર-ક૯પલતા
nી ASH
ચિત્ર ૬ ૧ : શ્રીપાલ રાસમાંથી એક વહાણ (ઓગણીસમે સૈકા)
ચિત્ર ૬૦ દેનું કટક,
गंधव्व नट्ट हय गय, रह भड अणियाणि सव्व इंदाणं ।
माणियाण वसहा, महिसाय अहोनिवासीणं ।। ४५॥ ભાવાર્થ: ૧.ગંધર્વ-ચિત્રમાં જમણા ખભા ઉપર તંબુરો રાખીને ઊભા રહેલે છે; તેર નટ્ટ -ચિત્રમાં બે હાથમાં મંજીરાં રાખીને વગાડતા તથા નાટક કરતા દેખાય છે તે; ક ઘોડે-ચિત્રમાં આગળ ડાબા પગ ઊંચો રાખીને ઊભેલો છે તે; 3 હાથી–ચાલતા હાથી ચિત્રમાં ચીતરેલો છે, જેના પાછલા બે પગ બાંધેલા છે તે; પ રથ-ચિત્રમાં મોગલ સમયના રથ તેના હાંકનાર સહિત ચીતરે લે છે તે. | રથને બે ઘડા જોડેલા છે જેમાં એક સફેદ અને એક કાળા છે. આ ચિત્રમાં ઉપર મુજબનું દેવાના સાત કટકમાંથી પાંચ કટકનું આલેખન આપેલું છે. તે સિવાય ૬ ઢું કટક સુભટ અને ૭મું કટક વૃષભ અથવા પાડે હોય છે. વૈમાનિકને વૃષભ અને ભવનપતિને પાડે હોય છે. એ બંનેનાં ચિત્રો પાનાની પાછળની બાજુ ઉપર હોવાથી અને આપ્યાં નથી. ચિત્ર ૬૧ શ્રીપાલ રાસમાંથી એક વડાગુરુ શ્રી પાલ રાસની પ્રતના પાના ૪૫ ઉપરથી—આ વહાણને રાસકાર શ્રી વિનયવિજયજીએ જીંગ જાતિના વહાણ તરીકે ઓળખાવ્યું છે. તેનું વર્ણન કરતાં તે જણાવે છે કે જેને જોતાં જ અચંબો થાય તેવું એક જાંગ જાતિનું વહાણ, કે જેના ભાને કારીગરેએ સુંદર ઘડેલા તથા મણિમાણેકથી જડેલા; અને તે આકાશને જઈ અડથી હાય એટલા ઉંચાઈમાં છે; તેમજ તે વહાણની અંદર સેનેરી શાહીથી ચીતરેલાં મનોહર ચિત્રામણોવાળા ગોખ ઠેકાણે ઠેકાણે જોવામાં આવે છે અને તે વહાણને માથે સુંદર ધ્વજાએ ફરકી રહેલી છે; તેમજ તેમાં તરેહતરેહનાં મનહર વાત્રે વાગી રહ્યાં છે કે જેના શબ્દો વડે તે વહાણ સમુદ્રની અંદર ગાજી રહ્યું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
