Lokprakash Part 01

SR No.: 005154
Original Sutra Author: N/A
Author: Vinayvijay, Motichand Oghavji Shah
Publisher: Agamoday Samiti
Publication Year: 1929
Total Pages: 612
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 561

[ सर्ग १०
( ५२४ )
स्त्याना संघातीभूता गृद्धिः दिनचिन्तिार्थविषयातिकांचा यस्यां सा स्त्यानद्धिः इति तु कर्मग्रन्थावचूर्णे |
लोकप्रकाश |
श्राद्यसंहननापेक्षमिदमस्यां बलं मतम् ।
अन्यथा तु वर्त्तमानयुवभ्योऽष्टगुणं भवेत् ॥ १५१ ॥
श्रयं कर्मग्रंथवृत्ताद्यभिप्राय: ॥ जीतकल्पवृत्तौ तु । यदुदये प्रतिसंक्लिष्ट परिणामात् दिनदृष्टमर्थं उत्थाय प्रसाधयति केशवार्धबलश्च जायते । तदनुदयेऽपि च स शेषपुरुषेभ्यः त्रिचतुर्गुणो भवति । इयं च प्रथम संहनिन एव भवति । इति उक्तमस्ति । इति ज्ञेयम् ॥
दर्शनानां हन्ति लब्धि मूलादाद्यं चतुष्टयम् ।
लब्धां दर्शनलब्धि द्राक् निद्रा निघ्नन्ति पंच च ॥ १५२ ॥
वेदनीयं द्विधा साताऽसातरूपं प्रकीर्तितम् । स्यादिदं मधुदिग्धा सिधारालेहनसन्निभम् ॥ १५३ ॥
કર્મ ગ્રંથની અવચૂરીમાં ત્યાનદ્ધિ ( સ્થાનઋદ્ધિ ) ને બદલે ‘ ત્યાનગૃદ્ધિ ’ એવા શબ્દો છે. સ્ત્યાન=એકઠી થયેલી. વૃદ્ધિ( દિવસે ચિન્તયેલી વાતની ) અત્યન્ત આકાંક્ષા. જે નિદ્રામાં દિવસે ચિન્તવેલા અર્થની અત્યન્ત આકાંક્ષા વર્તાય એવી નિદ્રા તે સ્ત્યાનગૃદ્ધિ નિદ્રા કહેવાય.
આ નિદ્રામાં આટલું બધું બળ કહ્યુ તે પહેલા સંઘયણવાળા મનુષ્યની અપેક્ષાએ કહ્યું છે. અન્યથા તેા એ વર્તમાનકાળના યુવકેાના બળથી આઠગણું સમજવુ. ૧૫૧.
આ કર્મ ગ્રંથની વૃત્તિ ’ના અભિપ્રાયે ક્યું છે. ‘ જીતકલ્પ ’ ની વૃત્તિમાં તે એમ કહ્યું છે કે—જેને ઉદય થયે, મનુષ્ય અતિસ ક્લિપરિણામથી ઉઠીને દિવસે જોયલુ કાર્ય માં મૂકે છે તે સ્થાનદ્ધિ નિદ્રા. એ નિદ્રામાં માણસમાં વાસુદેવનુ અરધું ખળ આવે છે. એ નિદ્રાના ઉદય ન હેાય તે ચે એવી નિદ્રાવાળા માણુસમાં સાધારણ માણુસ કરતાં ત્રણચારગણું બળ આવે છે. આ નિદ્રા પ્રથમ સંઘયણવાળાને જ હોય છે.
પહેલાં ચાર દનાવરણા છે. તે દનાની લબ્ધિના મૂળમાંથી વિનાશ કરે છે, અને પાંચ નિદ્રાએ છે તે પ્રાપ્ત થયેલી લબ્ધિના સત્વર નાશ કરે છે. ૧૫૨.
હવે ત્રીજી વેદનીય કર્યું. આ કર્મ સાતાવેદનીય અને અસાતાવેઢનીય એમ એ પ્રકારે છે. એ મધ ચાપડેલી તલવારના ધારને ચાટવા જઇએ એના જેવું છે. ૧૫૩.