________________
વિશ્વની અસ્મિતા.
માં એમણે ભાગ લીધો. સુન યાત સેને સ્થાપેલી કે- કારથી જુદા પડતા માર્કો પ્રત્યેક કાર્યમાં મજબૂત ને વીસરી મીન્ટંગના એસોશિયેટ સેક્રેટરી જનરલ બન્યા. બાર માણસ. ન શકાય એ હેતુ નિહાળે છે. આ ગ્રંથમાં લેખક ની સમિતિમાં ચાંગ કાઈ શેક એમની સાથે સામેલ સંડોવાયેલા હતા એવા એક બીજા ઐતિહાસિક પ્રસંગને હતા. કેન્ટનના બળવામાં એમણે સક્રિય ભાગ લીધે અને આબેહૂબ ચિતાર છે. પીપસ પાર્ટીના સામ્યવાદી સભ્યો, કોમીગ અને સામ્યવાદી પક્ષનું સંગઠન સાધવામાં કેમિંટેગ અને જનરલ ચાંગ કાંઈ શેકના સૈન્ય વચ્ચેના સફલ થયા. એમની વકતૃત્વશક્તિ અને એમના ઉત્સાહને સંઘર્ષની એ કથા છે. એમાં શાંગહાઈની કટોકટીનું ઝીણવધાવી લેવામાં આવ્યા. એમને પ્રચારકાર્યના કમિશનર વટભર્યું વર્ણન છે. ઈ.સ. ૧૯૨૭ના એ બે દિવસે. સ્ફટિક નીમવામાં આવ્યા. કવાટુંગ અને કવાંગલ પ્રાંતોમાં એમણે લખાણુવાળી આ કૃતિ અંગે લખતાં ફિલિપ હેન્ડરસન કહે કામ કર્યું. છવ્વીસ વર્ષની વયે તો એ સંપૂર્ણ કાંતિકારી છે. દોસ્તાઈસ્કી અને શેકીંનાં લખાણ બાદ કરીએ તો બની ગયા.
કદાચ બીજો એવો એક પણ ગ્રંથ દુઃખની કેવળ નગ્ન ઉગ્રતા
દાખવતા આ ગ્રંથ સાથે સરખાવાય એ મળશે નહિ. હિનદી ચીન, શાંગહાઈ અને હોંગકેગમાં એમણે જે જોકે સ્ટોનના કહેવા પ્રમાણે આ ગ્રંથ ઝઝમતા વિનાશની પરિસ્થિતિ જોઈ અને જે સંકટો સહન કર્યા એને સળગતે ઝાંખી કરાવે છે. માર્કો પોતાનાં સામ્યવાદી અને મૂડીવાદી ચિતાર એમની પ્રથમ ત્રણ નવલકથાઓમાં જોવા મળે છે. પાત્રને ચોખા સ્વરૂપમાં એકબીજા સામે મૂકવા માગતા સના માટેની સંઘર્ષમય માગણીઓ અને પ્રવૃત્તિઓથી આ નથી, એ પરસ્પર વિરોધી છે એ વાત સાચી છે, પરંતુ તેઓ ત્રણેય ગ્રંથે ધમધમે છે. “કન્કરર્સ વિજેતાઓ’ માર્કો પોતાના ચારિત્રના ગણદેષોથી વિરે અયાવીસ વર્ષની વયના હતા ત્યારે પ્રગટ થઈ. એના નાયક જુદી જુદી પ્રણાલિકાઓમાં ઊછર્યા છે અને તે જુદી જુદી ચીનમાં સોવિયેટ પ્રતિનિધિ હતા. ઈ.સ. ૧૯૨૫ માં હોંગ- પદ્ધતિઓ જ એમને એક બીજા સામે અથડાવી મારે છે. કેગમાં સામાન્ય હડતાલ પડી એના એ વ્યવસ્થાપક અને માર્લોનાં પાત્રો કેવળ પિતાના વાતાવરણની પેદાશ નથી. મુખ્ય પ્રચારક છે. ટ્રાટસ્કીએ આ ગ્રંથને “ક્રાન્તિની રોમાંચક વિરોધી લક્ષાંક માટે ઉગ્રતાથી ઝઘડતાં નથી. પરંતુ તેઓ કથા તરીકે બિરદાવ્યો છે. પરંતુ માર્લો ભારપૂર્વક જણાવે એક વિચારસરણીનાં ઉપાસકે છે. વ્યવહાર વિનિમય સામેના છે કે એકલી સમૂહ પ્રવૃત્તિના પર જ નહિ પણ સમૂહ અંતરાયો અને ફરતાને એમાં સ્વીકાર છે. વર્તમાન ક્ષણને પ્રવૃત્તિ અને વ્યક્તિગત પ્રવૃત્તિ બંને પર ભાર મૂકવામાં પૂરેપૂર ઉપયોગ કરી લેવાનો એમાં દઢ નિર્ધાર છે. કેઈક આવ્યો છે. એક વર્ષ પછી “ધ રોયલ વે : શાહી અનિત પણ મહાન ભાવિ માટે ત્રાસ એકલતા ને બલિમાગ , પ્રગટ થઈ. એમાં કંબોડિયાની પુરાતત્વ સમૃદ્ધિ દાન વધાવી લેવાની ભાવના છે. વધારામાં માર્કો વાચકમાં ની પાશ્વભૂમિ જોવા મળે છે, પરંતુ એને મુખ્ય હેતુ શ્રદ્ધા ઉપજાવે છે કે વર્તમાન ઘડી જ નિર્ણયાત્મક ઘડી છે તો મનષ્યના એકાંત અંગેના માલેના વિચારો જ રજૂ અને સમગ્ર માનવજાતનું ભાવિ કેટલાક યુદ્ધખોર સિદ્ધાંત કરવાનો છે. મનુષ્ય મૃત્યુ પર વિજય મેળવી શકતા નથી પ્રણેતાઓના હાથમાં તળાઈ રહ્યું છે. પરંતુ પિતાના તમામ સાહસિક જોમથી એને પ્રતિકાર
- જ્યારે ચાંગ કાઈ શેક અને “થર્ડ ઈન્ટરનેશનલ” વચ્ચે કરવાને, પડકાર ફેંકવાને એને દઢ નિર્ધાર તો પ્રગટ કરે છે જ.
ભંગાણ પડયું અને ઈ.સ. ૧૯૨૭માં સામ્યવાદીઓનો પ્રતિ
કાર કરવામાં આવ્યો ત્યારે માર્લો યુરોપ પાછા ફર્યા. પરંતુ વલકથા મેન્સ કઈટ મનુષ્યનું કિમત” આ એ પ્રવૃત્તિહીન તો ન જ રહ્યા. ત્રીશીની ફાસિસ્ટ વિરોધી ગ્રંથે માર્લોને આંતરરાષ્ટ્રીય કીતિ અપાવી. એને ઉચ્ચ કેટિની ચળવળના એ એક સુકાની બન્યા. યુરોપના ભૂગર્ભ કામકલાકૃતિ તરીકે વધાવી લેવામાં આવી. એને ગેંગકેટ દારોનાં લક્ષયાંક પાર પાડવાના કામમાં એ પરવાઈ ગયા. પારિતોષિક મળ્યું. પ્રત્યેક જીવંત ભાષામાં એનું ભાષાંતર વિશ્વભરની આમજનતાની પડખે રહા, ‘ડેઝ ઓફ રથ : થયું છે. હેમિંગ્વની પેઠે માલે પણ મૃત્યુ ને હિંસાને જ આક્રોશના દિવસે ” માં “ફાસીઝમ” ના પ્રશ્નોને એમણે લક્ષમાં રાખી કામ કરે છે, પરંતુ એ અમેરિકન નવલકથા, નાટય દેહ આપ્યો. “મેન્સ ફેઈ ટઃ મનુષ્યના ભાવિ કરતાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org