________________
૯૦
કેન્ઝોની ’ ને ‘રીપોસ્ટેસ ’ના એમાં સમાવેશ થતા. રમે વર્ષે એમણે ડારાથી શેકસપિયર સાથે લગ્ન કર્યું. એનાથી એમને એક પુત્ર થયા.
આવા ગીત પ્યારાં અમારાં, પૂર્ણતાની વાતમાં,’ શકય છે કે આપણે સૌ અણગમાને પામીએ. ને તૂફાની રમઝટવાળી પ`ક્તિએ :
પાઉન્ડનાં આરભનાં કાવ્યેશમાં પ્રાચીન ફ્રેન્ચ અને અર્વાચીન ઇંગ્લિશ અસરોના સમન્વય જણાય છે. એમનાં મહત્ત્વનાં કાવ્યેામાં પ્રાંતીય કવિએ ને મધ્યકાલીન લેખકાની છાયા બ્રાઉનિંગનાં કાવ્યે સાથે મિશ્ર થયેલી જણાય છે. વિલિમય મારિસ, સ્વિત્ખન, લાયાનેખ જહેનસન અને અન્ય પહેલાંના કવિઓની અસર પણ નજરે પડે છે, ઘણી વાર આ છાયા સમન્વયની નહિ પણ વિ૨ાધાભાસની ગરજ
અને એ ધ્યેયમાં એ સફળ થયા. પાઉન્ડ ગુમાન ને પાંડિત્ય દંતકથા રૂપ બની ગયા. કલાનાં નવાં પ્રદર્શોના પર એ ઊંચા ને જલદ ૧૨ વ્યાખ્યાન આપતા, 'ગ્રેજ વેાટિ સીસ્ટના મુખપત્ર' ‘બ્લાસ્ટ' સ્થાપવામાં મદદરૂપ અન્યા. શિકાગામાં તાજેતરમાં જ વ્યવસ્થિત થયેલા ‘ પાયેટ્રી’ નામના માસિકના એ યુરોપિયન પ્રાનવિનિમાયા. લુઈના કહેવા પ્રમાણે ‘એમની આગળ પડતી રાતી દાઢી ડ’ખીલી, અડગ ને ખંડખાર સ્વરૂપે આગળ વધતી ગઈ.' એ શિષ્યાને આકર્ષતા ને ઉવેખતા. એમનાં ઉચ્ચારણા કડક હતાં પરંતુ કદી
સારે છે, તાજગી ને વિષાદ વિકલ્પે વર્તાય છે. ‘બેલડ્ઝ : કેવળ વિનાશક નહાતાં: એમનાં વિવેચનેમાંથી જો કાઇએ રાસડા ’‘સેસ્ટીના' અને ફ્રેંચ કાવ્યેાનાં અન્ય સ્વરૂપે લેાકવાણીમાંના પેાતાના આત્મવિશ્વાસ સાથે ભળીને પ્રગટ થાય છે.
લાભ ઉઠાવ્યા હોય તા એ ટેકસેસ ઇલિયટ, ઈલિયટે પાઉન્ડ ની સૂચનાથી પેાતાના ધ ઈસ્ટલેન્ડ’ગ્રંથ કદમાં અર્ધો કરી નાખ્યા. એટલુ જ નહિ પણ એક વધુ સારા કારીગર તરીકે એમને અર્પણ કર્યાં. ઈ.સ. ૧૯૨૮ માં પ્રગટ થયેલ ‘સિલેક્ટેડ પોએમ્સ'માં પ્રસ્તાવનામાં પાઉન્ડ વિષે લખતાં ઈલિયટ કહે છે કે પ્રાંતીય ગાયકા અને નવમા દશકાના અંગ્રેજ કવિઓની વિવિધ અસરને લીધે પાઉન્ડની કવિતા અધ છૂટક અર્ધ શૃંગારિક ઉચ્ચરાણા વાળી થઈ છે. આ બધી જ અસરા સારી હતી. કાવ્યને વ્યાખ્યાન તરીકે મર્હત્ત્વ પર ભાર મૂકવા એકઠી મળી હતી અને આગ્રહ રાખતી હતી. જ્યારે વધારે પ્રાચીન અભ્યાસ દ્વારા પાઉન્ડ કાવ્યનુ ગીત તરીકે મહત્ત્વ સમજતા થયા હતા....' ભૂતકાળને પુનઃ સજીવન કરવાના પાઉન્ડના દાવા મૌલિક છે એવુ ઇલિયટ માનતા જ્યારે જ્યારે એ પ્રાચીન વિષય છેડે છે ત્યારે ત્યારે ખાસ કરીને ચેતન તત્ત્વને અલગ વીણી કાઢે છે. જયારે જયારે સમ કાલીનાની વાત કરે છે, કેટલીકવાર એ આકસ્મિક વસ્તુ જ નાંધે છે, ' છતાં પાઉન્ડે પછી પાતાના સમકાલીનેામાં વધારે ને વધારે રસ લેવા માંડયો અને તેથી એના પ્રત્યાઘાતા પણ ઘણા પડયા. આ જરાક મોટા કવિ ઈલિયટનું' ઋણુ કેવળ સામાન્ય હતું પણ ખાસ પ્રકારનુ ઇલિયટનું પોટ્રેઇટ ઓફ એ લેડી ‘ અને ‘ગ્રાફોક’ ના લલકારની પાઉન્ડના ‘પ્રોટ્રેઇટ હ્યુન ક્મી’અને ‘ વિદ્યા-
*
નેલી' માં થાય છે.
‘ક્રાસ' ફૂલની પાંદડી ચમકાવતા વાયુ વસંત વાય છે.
વિશ્વની અસ્મિતા
ભળવા ઈચ્છા નથી ને ત્યાં જ ખરી મુશ્કેલી છે. એમને તા કેવળ છાપ પાડવી છે. '
પાઉન્ડ યુવાન ખંડોારના વેષ ભજવી રહ્યા હતા. ‘ રિંગા પર હું મારા સ્વતંત્ર દાસ્તાને મળું છું.' થઇ બેઠેલા ધનિકાને એ ધિક્કારતા. સ ́પૂર્ણ દાઢ ડાહ્યાએાની પેઢી. આમ તે એ વોલ્ટ વિમૅનને તુચ્છકાતા છતાં ‘લીવ્ઝ એફ ગ્રાસ 'ના લેખક તરીકે તુમાખી વિનાના પુખ્તવયમાં આવેલા ખાલક સાથે હાથ મિલાવવા એ તૈયાર હતા. “નવું અરણ્ય તમે ભાંગ્યું.” એ કહેતા “હવે જ કાતરકામ કરવાના સમય આવ્યેા છે” અને પાઉન્ડ બહુ આંખે ચઢે નહિ એવું પેાતાનું સ્થાન નક્કી કરી લીધું હતું. અ ંગ્રેજો પર એમની પહેલી છાપ પડી હતી, એ બહુ સારી તેા ન હતી. એમની વીશીના મધ્યકાલમાં ચિત્રકાર, નિબંધકાર,હતું. નવલકથાકાર વિન્ડહામ લુઈના અભિપ્રાય પ્રમાણે · એ અપ્રિય કર રીતે તંગ, કટાળાપૂર્વક મથતા, ડાલના, રતાશ પડતા તપખીરિયા અમેરિકન હતા. પાણીના પ્યાલામાં તેલના બિન્દુ સમાન હતા, હું માનું છું કે એમને બધાં સાથે
Jain Education Intemational
ઈ.સ. ૧૯૧૪ માં પાઉન્હેં સમકાલીન કાચૈાના રોમાંચકના અતિરેક સામે ફરિયાદ ઉઠાવનાર કવિઓની એક નાની
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org