________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૪૬૫
અને દરના ભાગની ગતિ ઓછી હોય છે, જ્યારે હકીકતે central sun of the solar-system. The cooling બધા ગ્રહો કરતાં સૂર્યની ભ્રમણ ઝડપ ઓછી છે તેથી process caused the earth to form an atmosસિદ્ધાંતનું મૂળ તથ્ય જ હણાતું હોય એવું લાગે છે. phere and a molten globe; which then cooled પૃથ્વીની ઉત્પત્તિ અંગેના બધા જ સિદ્ધાંતમાં આ વાદને further so that a solid crust was formed, the વધુ સમર્થન અને અનુમોદન મળે છે. જો કે કાયમી water-vapour in the atmosphere condensed અંજામ તો હજુ ન જ આવ્યો ગણાય. એક જ વાયુમય
to form water and this fell as rain and પદાર્થ એટલે કે નિહારિકામાંથી ઉત્પત્તિ થઈ હોવાની produced the ocean. વાત તેમાં થતી હોવાથી તેને અદ્વૈતવાદના સિદ્ધાંત ગ્રહોમાં પણ એ જ પ્રક્રિયાનું પુનરાવર્તન થતાં ઉપતરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. પીઅર સિમોન ડી ગ્રહો બન્યા. દરેક ગ્રહ ને ઉપગ્રહની સંખ્યા, તેનાં સ્થાન લાપ્લાસના આ સિદ્ધાંતની દોઢસો વરસ સુધી એટલે કે અને કદ પ્રમાણે જુદી જુદી છે. મૂળ તો જર્મનીનાં લગભગ ૧૯૪૫ સુધી તે ખૂબ જ બોલબાલા રહી. તેમણે કોપરનિકસે ત્યારે એવું જાહેર કર્યું કે અમક આકાશી એક જ વસ્તુને કુનેહ અને કાબેલિયતથી જુદા જ પદાર્થમાંથી ગુરુવાકર્ષણના બળને લીધે પૃથ્વી ઉત્પન્ન સ્વરૂપમાં રજૂ કરીને કાન્ટની સામે જે વિરોધ વંટોળ થઈ છે ત્યારે લાગ્લાસને તેને વધુ અભ્યાસ કરવાનું મન ઊભો થયેલો તેને શમાવી દીધો. Old wine in a new થયું. bottle જેવું થયું.
અને અભ્યાસ પરથી તેમ જ કાન્ટની ગેસિયસ થિયરીપિતાના ૨જ કરેલા સમગ્ર સિદ્ધાંતનો કોઈ મુખ્ય ના ઊંડા અવલોકન પછી લાગ્લાસ એવા મત ઉપર સૂર હોય તે આ છે
આવ્યા કે એ આકાશી પદાર્થ માત્ર નિહારિકા જ હાઈ • The contraction of any rotative body
શકે. આમ કોપરનિકસની રજૂઆતને પાયો બનાવી
છે. તેમણે બે સ્પષ્ટતાએ મૂક કે એ નિહારિકા હતી અને leads to an increase in its angular velocity."
આખોયે આકાશી પદાર્થ વાયુમય સ્વરૂપમાં હતે. નિહારિકાના બહારના ભાગના મુકાબલે આંતરિક ભાગ સહજ રીતે જ થોડો વધુ ગરમ રહેવાનો. પરિણામે ત્યાં
“Philips concise Glossary of Geographi. ઝડપ પણ ઓછી જ હોય. આ પ્રક્રિયાના ચાલુ રહેવાને cal terms ”નાં પાના ૧૦૦ પર જણાવાયું છે કે – લીધે Ring shaped matters નીકળ્યા જ કરતી હતી. Nebular Hypothesis - The suggestion આવી નીકળેલી નવ કડીએ તે જ આપણા નવ ગ્રહ ! that all matter now in the solar system
originated as a mass of slowly rotating gas. નિહારિકા સમજવાની પણ આવશ્યકતા છે. W.G.
Nelulosity-the proportion of the sky obscured Moore એ પિતાની “A Dictionary of Geogr
by clouds. aphy” ના ૧૨૩ મા પાના પર આ રીતે રજૂઆત કરી છે.
આ પ્રક્રિયા નવ વખત પુનરાવર્તન પામી અને ગ્રહોને
બનતાં લાખો અને કડો વર્ષ વીતી ગયાં છે. આના Nebular Hypothesis :
સંદર્ભમાં શ્રી એમ. ડી. વર્મા એવું માને છે કે સૂર્ય. The hypothesis which proposes that all
માળા અમુક દ્રવ્યના અણુઓની બનેલી છે. આ અણુઓ the matter of the Solar system was once a
એક વખતે અનંત આકાશમાં વાયુ સ્વરૂપે હતા. અને nebula, a slowly rotating mass of hot gas,
વિશાળ અંતરીક્ષમાં એકબીજાથી ઘણું દૂર રહી પોતે which extended beyond the orbit of the most
સ્થિર રહેતા. અસંખ્ય યુગ પછી તે ઉમે પ્રસરણથી distant existing planets. This nebula cooled shrank and rotated faster, existing planets
ઠંડા પડવા લાગ્યા, અને એકબીજાની પાસે પાસે આવી having been formed by breaking away
ગયા. અને તેમનામાં ગળાકાર ફરવાની ગતિ ઊભી થઈ.
0144 from the central mass; It is now represen- પરિણામ સ્વરૂપે તે બધા અણુઓને ગેળા જે બહુ જ ted in its original form by the white hot મોટો અને સ્વયં પ્રકાશિત એ ખૂબ જ ગરમ ગોળ
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org