Page Text
________________
૧૪૪
વિશ્વની અસ્મિતા
પંખીઓનાં લક્ષણો ધરાવે છે. આ આદિ પક્ષીના સાચી સરિસૃપ પ્રાણી સાઈનનેથસ હતું. આ પ્રાણી સસ્તનનાં રીતે જળવાઈ રહેલા બે નમૂના જર્મનના બારિયા અમુક લક્ષણો ધરાવતું. તેથી એમ માનવામાં આવે છે પ્રાંતના જોરેસિક સમયના લીસા ચૂનાના ખડકમાંથી કે સસ્તનની ઉત્પત્તિ સાઈનનેથસમાંથી થઈ છે. આ મળી આવ્યા છે. ખડકો ઉપર પીંછાની–સ્પષ્ટ છાપ મળી પ્રાણી લગભગ છ ફૂટ લાંબુ અને સસ્તન જેવા દાંત આવી છે. તેનું કદ લગભગ કાગડા જેવડું હતું. તે ધરાવતું હતું. તેના દાંત સરીસૃપના દાંત કરતાં તીક્ષ્ણ જંગલોમાં રહેતું હશે. આ આદિપક્ષી હાલના પક્ષીની હતા. આ પ્રાણીના પગ મજબૂત હતા અને સરિસૃપોની માફક સફળતાપૂર્વક ઊડી શકતું નહિ; પરંતુ વૃક્ષની સરખામણીમાં દેહને જમીનથી વધુ અધ્ધર રાખીને ચાલતું. ડાળીઓ વચ્ચે ટૂંકા અંતરે હવામાં સરકીને ઊડતું. પક્ષીની આ ઉપરાંત તેના પગ સસ્તન જેવા હતા. એટલે કે ઉત્પત્તિ ઝાડ પર રહેનારા પૂર્વજમાંથી થઈ હશે. એ શરીરના નીચેથી પગ ઉદ્મવતા હતા જ્યારે સરીસૃપ બાબતનો પુરાવારૂપી દાખલો આકીઓટેરિફ પૂરો પ્રાણીઓમાં પગ શરીરની બાજુએથી ઉદ્ભવતા હોય છે. પાડે છે.
સાઈનનેથસ અને પ્રથમ સત્ય સસ્તનને જોડતી કડી હેપેનિસ
રૂપે કઈ પ્રાણીના અશ્મિભૂત મળી આવ્યા નથી. આમ
સસ્તન પ્રાણીઓએ જમીન પર પ્રભુત્વ મેળવ્યા પછી બે આ પક્ષીને ઉદય ક્રિસિઅસ સમયના ઉત્તરાર્ધમાં પ્રકારનાં સસ્તન પ્રાણીઓ ઉદ્દભવ્યાં. શરૂઆતમાં માસુંથયો અને હાલ તે લુપ્ત થઈ ગયેલ છે. આ પક્ષી દરિયામાં પીઅસ અને પ્લેસેન્ટસને વિકાસ સરખા પ્રમાણમાં રહેતું હતું તેથી દરિયામાંથી માછલી પકડવા માટે થયે. ક્રિટેની અસના ઉત્તરાર્ધ અને ટર્શરીના પ્રારંભમાં જડબામાં દાંત હતા. તેના અગ્રબાહુ ટૂંકા હોવાથી પાંખ માર્સપીઅસ લગભગ આખી પૃથ્વી પર અસ્તિત્વ ધરાનાની હતી. તેને ટૂંકી પૂંછડી અને મજબૂત પગ હતા, વતાં હતાં પરંતુ ટર્શરી સમયના મધ્ય ભાગે મામું પીજેનો ઉપયોગ કરવામાં થતો. આ પક્ષી અમેરિકામાં
અલ્સ ફક્ત દક્ષિણના દેશમાં જ જોવામાં આવતાં. આ ફિસિઅસ સમયમાં હયાતીમાં હતું..
પ્રદેશમાં માસું પીઅસ પ્રાણીઓને બીજા કોઈ પ્રાણી સસ્તન પ્રાણુઓ
પ્રતિસ્પધી તરીકે રહ્યાં નહિ અને ત્યાં તેઓ શાંતિથી
જીવી શક્યાં. મીઝેઈક યુગના અંત સાથે પર્વતો ઉદ્દભવ્યા.
અમિત તરીકે મળી આવેલા સસ્તન છો અને ઉષ્ણતામાન વધુ ઠંડું અને શુષ્ક થયું. તેની સાથે
ઉઈન્ટાથેરિઅમ જ એક નવા યુગની શરૂઆત થઈ. આ નવો યુગ સીઝેઈક અથવા આધુનિક જીના યુગ તરીકે
સીઓનાઝોઈક યુગના ઈઓસીન સમયના થરોમાંથી ઓળખાયે. આ યુગની શરૂઆત ૬૦ કરોડ વર્ષ પૂર્વે
આ પ્રાણીના જીવશેષ મળી આવ્યા છે. આ પ્રાણી
વિશિષ્ટ રીતે છ શિંગડાં ધરાવતું અને વનપત્યાહારી થઈ અને તેનો યુગ ફક્ત ૨૦ હજાર વર્ષ પહેલાં આવ્યો છે. સીઝેઈક યુગની શરૂઆતમાં સસ્તન નાનાં પ્રાણી. હતું. તેના દાંત ઉચ્ચ કક્ષાના રૂપાંતરિત થયેલા હતા. એના સ્વરૂપમાં હતા. આ યુગની શરૂઆતથી ૧૫ કરોડ આ પ્રાણીના લંબાઈ ૧૨ ફૂટ જેટલી હતી. તેના પગ
હાથી જેવા હતા, વર્ષ પછી અમુક મહાકાય સસ્તન પ્રાણીઓ આ પૃથ્વી ઉપર થયાં, અને દુનિયાના દરેક ભાગમાં આ પ્રાણીઓ એ કે પ્રભુત્વ જમાવ્યું છે. તે સમયથી હાલ સુધી સસ્તન પ્રાણીઓ- આ પ્રાણીના જીવશેષ સીઝેઈક યુગના પ્લીઓએ પૃથ્વી ઉપરના અન્ય સજીવો ઉપર પ્રભુત્વ જમાવ્યું સીનથી ઈઓસીન કાળને થરમાં મળી આવ્યા છે. આ છે. તેથી જ સીઝેઈક યુગ સસ્તનના યુગ તરીકે આ પ્રાણીની લંબાઈ ૬ ફૂટ જેટલી હતી. તે લાંબી ઓળખાય છે.
પૂછડી અને પાંચ સ્પષ્ટ આંગળીઓ ધરાવતું હતું. તેની જ્યારે પૃથ્વી ઉપર હજુ મહાકાય સરીસૃપ ડાયને
પરી માંસાહારી પ્રાણીઓ જેવી હતી. સોરસનું સામ્રાજ્ય હતું તે સમય દરમ્યાન જ પ્રથમ માપસ સસ્તનનો ઉદ્દભવ થયો. પ્રથમ સસ્તનને ઉદ્દભવ થયો આ પ્રાણીના અવશેષો મીસીન કાળના થરોમાં તે સમયથી અનેક કરોડ વર્ષ પહેલાં એક મધ્યમ કદનું મળી આવ્યા છે. આ પ્રાણી ઘડા જેવું અને તેટલા જ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |