________________
૧૧૪૬
વિશ્વની અસ્મિતા
મહારાજનો જન્મ ભારતના શ્રેષ્ઠ હારમોનિયમ વાદક નિકાસ કરી ભારત ભરના કેશતેલની નિકાસમાં વિક્રમ શ્રી દ્વારકેશલાલજી મહારાજને ત્યાં થયો. કલા, સાહિત્ય સ્થાપી નિકાસકારમાં અગ્રગણ્ય રહ્યા છે. અને સંગીતનો આ કુટુંબમાં ઉત્તરોત્તર વારસે ચાલ્યો આવતો હોવાથી એ સંસ્કારનું શ્રી માધવરાયજીમાં
તેઓને યાત્રા શોખ ખૂબ જ પ્રશંસા માંગી લે તે સિંચન થયું. સંગીતની ઉચકક્ષાની તાલીમ મેળવવાને હતા. ૪૫ વર્ષની ઉંમરથી ૬૨ વર્ષની ઉંમર સુધી સદભાગી બન્યા. તેમણે અનેક સ્થળે પ્રસંગોપાત્ત સંગીત વરસે દોઢથી સાડા ચાર માસ સુધી યાત્રા કરી ભારતને ગાયકી અને વાદનનું અભિવાદન કરાવ્યું. ભિન્ન ભિન્ન ખૂણે ખૂણે ખૂંદી વળ્યા હતા, યાત્રાસ્થળમાં માત્ર પોતાનાં ઘણીયે ગાયકી પર સારું એવું પિતે પ્રભુત્વ ધરાવે છે. જ ધાર્મિક સ્થળો જેવાં અને દર્શન કરવા તે નિયમ સાદુ નિરભિમાની અને આધ્યાત્મિક રંગે રંગાયેલું તેમને નહીં રાખતાં અન્ય ધાર્મિક અને અતિહાસિક સ્થળોની જીવન છે. મૃદંગવાદનમાં સારો એવો કાબૂ ધરાવે છે. મુલાકાત લેવાનું ચૂકયા નથી. આ યાત્રા પ્રવાસેથી તેઓ બાલ્યકાળથી જ ઘણા તેજસ્વી, સુસંરકારી અને તેઓને હિમાલય ખુંદી વળવાની ઈચ્છા પાંખાઈ નહોતી સહદયી જણાયા છે. વિશગુવ સંપ્રદાયમાં આજે તેમની અને તેથી તેને તૃપ્ત કરવા માટે હિમાલયને ચાર વખત પ્રતિષ્ઠા અસાધારણ વિદ્વાન પુરુષની જણાય છે. સ પ્રદાયના થઈને જુદી જુદી દિશાએથી ખૂંદી વળ્યા. હિમાલયમાં ત્રિમાસિક “ અગ્નિકુમાર'ના સંપાદનમાં મહત્વનો ફાળો અતિપવિત્ર કૈલાસ અને માનસરોવરનાં દર્શન કરવા રહ્યો છે. સંપ્રદાયનું એક ચલચિત્ર સૂરસાધનાનું ચિત્ર ઉપરાંત તેઓએ બદ્રીકેદાર, ગંગોત્રી, જમનેત્રી, પણ ઉતારીને તેમની શક્તિની આપણને પ્રતીતિ કરાવે છે. લક્ષ્મીવન, સંત પંથ, નેપાળમાં પશુપતિનાથ અને મુક્તિકાવ્યો પણ બનાવે છે. સાહિત્યપ્રેમી જીવ ઉપરાંત શ્રેષ્ઠ નાથ, નેફામાં પરશુરામ કુંડ, આસામમાં કામાક્ષી અને ધર્મ પ્રચારક તરીકે તેમની ગણના થાય છે.
કાશ્મીરમાં અમરનાથનાં પવિત્ર ધામોમાં દર્શન કર્યા,
આ રીતે સમગ્ર ભારતની હિમાલય સહિતની યાત્રા સ્વ. શેઠશ્રી એમ. એમ. ખંભાતવાળા તેઓએ સંપૂર્ણ કરી. જન્મઃ વિક્રમ સંવત ૧૫૯, કારતક સુદિ ૧૫
| ગુજરાતનું કોઈ પણ ધાર્મિક સ્થળ એવું નહીં હોય વર્ગવાસઃ વિક્રમ સંવત ૨૦૩૪, જેઠ વદી ૧૨. કે જ્યાં તેઓ એક યા બીજી રીતે મદદરૂપ નહીં નીવડયા સ્વ. શેઠશ્રી એમ. એમ. ખંભાતવાળાનો જન્મ વિકમ
હોય. ઓછી વત્તી પણ કઈને કઈ રીતે તેઓ મદદ સંવત ૧૯૫૯ ના કારતક સુદ પૂર્ણિમાના દિવસે થયો
કરી ચૂક્યા છે. અમદાવાદમાં અભૂતપૂર્વ એ દુર્ગાકેટી હતા. શેઠશ્રી એમ. એમ. ખંભાતવાળા આપ્તજનમાં
મહાયાગ, દ્વારકા પીઠાધીશ જગદ્ગુરુ શ્રી શંકરાચાર્ય અને સંબંધી વર્ગમાં “માણેકલાલભાઈ' તરીકે જાણીતા
મહારાજની સાંનિધ્યમાં પ્રખર વિદ્વાનો દ્વારા સંપૂર્ણ હતા. તેઓ પ્રથમથી જ સ્વભાવે સાહસિક વૃત્તિના અને
શાસ્ત્રોક્ત રીતે કરાવ્યું તેનાથી સંતુષ્ટ બની દ્વારકાપીઠાધીશ ઉદાર દિલના હોઈ આપ્તજનોમાં ખૂબ જ પ્રીતિપાત્ર થયા
જગદ્ગુરુ શ્રી શંકરાચાર્ય મહારાજે “ધર્મસેવા ધુરંધર હતા. તેઓએ પ્રાથમિક કેળવણી શરૂ કરી માધ્યમિક
ની માનવંતી પદવી એનાયત કરી હતી. કેળવણીના મધ્યાંતરે જ શાળા છોડી સ્વમાનભેર પિતાના આ રીતે શેઠશ્રી એમ. એમ. ખંભાતવાળાએ જુદા ધંધાની શરૂઆત એક નાનકડી દુકાનથી કરી. આ દુકાને જુદા સેવાના સામાજિક અને ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં ભાગ અને ગ્રાહકોમાં ખૂબ ખૂબ ચાહના અને વિશ્વાસ પેદા કર્યો અને લાભ લઈ પિતાના કેશતેલના ધંધાને ભારત ભરના કેશકાન સારી સ્થિતિમાં સધર બની ગઈ. સાહસિક જીવને તેલના ઉદ્યોગોની આગલી હરોળમાં મૂકી દીધો છે. હેરમાત્ર નાનકડી દુકાનમાં ગાંધાઈ રહેવું રુચ્યું નહિ. અને
ઓઈલના ઉદ્યોગોની અંદર તેઓએ ગુજરાતનું ગૌરવ પરિણામે કેશવધક કેશતેલના ઉત્પાદનમાં ઝંપલાવ્યું. વધાય” તે ઉપરાંત ભારતને કિંમતી હૂંડિયામણું મળવી ખૂબ જ નાના લાગતા ઉદ્યોગમાં ઝંપલાવીને કેશતેલના
આપી તેઓએ પિતાનો યત્કિંચિત નમ્ર ફાળો આપ્યો છે. ઉદ્યોગમાં એમ. એમ. ખંભાતવાળાનું અને તેમાં પ્રોડકટસ ઇન્ડિયાનું નામ જગપ્રસિદ્ધ કર્યું. તેઓએ પરમકૃપાળુ પરમાત્મા સ્વર્ગસ્થ આત્માને શાંતિ બક્ષે તેમના ઉત્પાદનનો વિશ્વના બત્રીસથી પણ વધુ દેશોમાં તેવી અભ્યર્થના,
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org