________________
૧૦૫૬
વિશ્વની અસ્મિતા માંડી સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિ કરનારા ધર્માચાર્યો તરફ હમેશાં તપસ્વીઓ પરંપરાની જોડાજોડ ગૃહસ્થીઓની પણ એક પૂજ્યભાવ રાખે છે.
બીજી પરંપરા રહી છે. શ્રી કલ્યાણજીભાઈને બીજી પરં.
પરાના પ્રતિનિધિ લેખી શકાય. પોતાની શક્તિનું ભાન વ્યવસાયે પશ્ચિમના પરામાં એક અગ્રગણ્ય ગણાય
ઘણાને હોય છે, પણ પિતાની મર્યાદાનું ભાન હોવું તેવા સેમિનાથ એસ્ટેટ એજન્સીના નામથી બોરીવલીથી
દેહવું છે. શ્રી કોણ જીભાઈ પિતે સારા વક્તા છે તેવું વિરાર સુધીનાં પરાંઓમાં જમીન-મકાન વગેરેની
તેમણે કદી માન્યું નથી. અમરેલી જિલ્લાના ડુંગર ગામ એજન્સીનું સફળતા પૂર્વક સંચાલન કરે છે.
અને આ પંથકનાં અનેક ગામડાંઓની ત્રણ-ત્રણ દાયકાથી શ્રી કલ્યાણજી નરોત્તમદાસ મહેતા
અવિરત જનસેવા કરીને ‘ભાઈ’નું મહામૂલું બિરુદ
મેળવી તેઓએ જનતાના હદયમાં અનેરું સ્થાન પ્રાપ્ત સૌરાષ્ટ્રના દક્ષિણ કાંઠે જાફરાબાદની નજીક રહી આ કર્યું છે. ડુંગરના પનોતા પુત્ર, સુશીલ દાનવીર ભાઈ શ્રી નામે એક ગામ આવેલું છે. ત્યાં વસતા મોઢ પરિવારમાં જમનાદાસ નાનચંદ મહેતા એ આ પ્રદેશના હિતાર્થે શ્રી કલ્યાણજીભાઈનો જન્મ સં. ૧૯૬૫ ના ચૈત્ર સુદ ૬ અનેક જનકટયાણની - સંસ્કારની સંસ્થાએ કન્યાશાળા, તા. ૨-૭-૧૯૧૯ ના રોજ થયો હતો. માતાનું નામ બાલકડાં ગણ, બાલમંદિર, દવાખાનું, પ્રસૂતિગૃહ, હાઈસ્કૂલ લકમીબાઈ. કલ્યાણુજીભાઈએ સાત ધોરણ સુધી અભ્યાસ વગેરેની સ્થાપના માટે ઉદાર હાથે હજારો રૂપિયાની ડુંગરમાં જ કરેલો. તે પછી એકાઢ વર્ષે મોસાળમાં સખાવતો કરી છે. આ શુભ કાર્યો માં મુખ્યત્વે તેમની જ રહીને ભણેલ. માણસ જ્યારે પિતાના વ્યક્તિગત જીવનમાં પ્રેરણા, પ્રોત્સાહન અને પ્રયત્ન રહેલાં છે. નાનકડા ડુંગર સદગાને ઉત્કર્ષ સાધી તેને વિનિયેગ બહુજનસમાજના ગામને આંગણે હાઈકલ જેવું વિદ્યામંદિર સ્થાપવાનું વર્ષો શ્રેય અને સુખ માટે કરે છે ત્યારે જ તેની અસર ચિરંજીવ જનું સ્વપ્ન સિદ્ધ કરીને આ સાર્વજનિક સંસ્થા પર કળશ રહે છે. શ્રી કલ્યાણુજીભાઈમાં આવું વિરલ વ્યક્તિત્વ ચડાવ્યો છે અને કેઈપણ જાતના સ્થાયી ફંડ વગર માત્ર ઊપસેલું જોવા મળે છે. ડુંગ૨ ગામની વસ્તી આશરે આકાશવૃત્તિથી ચાલતું સાર્વજનિક છાત્રાલય, સાર્વજનિક પાંચેક હજારની હતી. આવા નાના ગામમાં પણું કલ્યાણદવાખાનું અને અન્ય ગામાયત સંસ્થાઓ એ એમની જીભાઈના પુરુષાર્થ અને પ્રયત્નોથી દવાખાનાં, બાલ- અખૂટ હિંમતપૂર્વકની નેતાગીરીનું શુભ પરિણમે છે. શ્રી મંદિર, કન્યાશાળા, પ્રસૂતિગૃહ, હાઈસ્કૂલ, સાર્વજનિક લમીબાઈ નરોત્તમદાસ સાર્વજનિક દવાખાનું, સ્વ. ધનછાત્રાલય, તાર-ટપાલ ઓફિસ, ટેલિફેન, બગીચા, પાણીનાં કુંવરબાઈ નરોત્તમદાસ વ્યાયામ મંદિરની સંસ્થાઓ નળ, પાકા ૨સ્તા, વ્યાયામશાળા, બેન્ક, ઈલેકટ્રીક વગેરે સ્થાપી છે. છેલ્લાં દશ વર્ષથી દવાખાનાના સંચાલન લગભગ તમામ પ્રકારની જન-સુખાકારી સગવડો અને સઘળે ખર્ચબોજ તેઓ જ ઉપાડે છે. વિકટરને રસ્તે સંસ્થાઓ ઊભી થઈ છે. પણ ડુંગર ઉપરાંત આસપાસના વાવ બનાવી લેકેને પાણીની સગવડતા આપી છે. ત્રીસ-ચાળીસ ગામોમાં પણ શાળા, પંચાયત, ચરા, રાજકીય સામાજિક અને અનેક ક્ષેત્રોમાં કલ્યાણજીભાઈ સહકારી મંડળી, પાણીની સગવડે વગરે વિકાસ કાર્યોમાં મોખરાનું સ્થાન ધરાવે છે, “એ દિંવસો પણ ચાલ્યા ભાઈશ્રી કલ્યાણજીભાઈના સક્રિય સાથ અને સહકાર રહેલા જશે” એવું સૂત્ર અપનાવીને જનસેવા કાર્યો જાય છે. છે. ઈ.સ. ૧૯૬૨ માં ગુજરાત સરકારે તેમની સેવાઓની કદર કરી તેમને ઓનરરી મેજિસ્ટેટ(જે.પી. )ની પદવી
શ્રી કપુરચંદ રાયશી શાહ આપી. આ પ્રસંગે ડુંગર પ્રદેશના લોકોએ પણ તા. સૌરાષ્ટ્રના જામનગરના ડબાસંગના વતની. મેટ્રિક ૯-૧૨-૧૯૬૨ ના રોજ એક યાદગાર સન્માન સમારંભ સુધીને અભ્યાસ, વિદ્યાભ્યાસ દરમ્યાન સામયિક પ્રવૃત્તિઓ,
, રાજ્ય સભાન પર લોક સન્માનની મહેર મારી, લાઈબ્રેરી, ગૌશાળ વગેરેમાં રસ લીધે, ૧૯૬૧ થી ૧૯૬૫ તેમના વજન જેટલી ચાંદી, ત્રીસ હજાર રૂપિયા રોકડા, સુધી કાચીન ખાતે એકસપર્ટ-ઇપેર્ટનું સફળ સંચાલન તથા ૬૦ તોલા સોનું સન્માન થેલીમાં આપ્યાં. કલ્યાણ કર્યું. ત્યારબાદ ૧૯૬૫માં મુંબઈની પેઢીમાં મોટાભાઈનું જીભાઈ એ પિતાના તરફથી ૪ ૦ તેલા સેનું, બંદૂક તથા એકસીડન્ટમાં અવસાન થતાં મુંબઈ આવવું પડયું. ટ્રેકટર ઉમેરી આ બધું રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ ફંડમાં અર્પણ મુંબઈની પેઢીનું સંચાલન કર્યું. દરમ્યાન ગુજરાતમાં કર્યું. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લોકસેવાના વૃત્તધારી ત્યાગી- કેઈ સ્થળે મિલ કરવાનો વિચાર આવતાં, ભાવનગરમાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org