Page Text
________________
* સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ' - -
- - , ..
લંકામાં આવ્યું. તેણે જે તે રીઓની ગુફાઓમાં સાધુઓ ખંડ કલિગના સમયનું શિવ દેવાલય, ચેલ સમયનું દેવાલય સાથે ઉતારો લીધે તે તેના નામ પરથી મિહિન્તલે તરીકે 'તુરપમનું પ્રતિમાગૃહ અને લતા મંડપ તે પાષાણમાં આલેઓળખાય છે. અહી રાજા તિસ્સ તેના ચાલીસ હજાર પ્રજા ખેલ કાવ્ય સમાન છે. પરાક્રમ બાહએ બંધાવેલ લંકા તિલક જને સાથે મહેન્દ્રના ઉપદેશથી “બુધ્ધમ શરણમ ગચ્છામિ વિહારનું પ્રતિમાગૃહ ૧૭૦ ફૂટ લાંબું, ૬૯ ફુટ પહોળું અને ધમ્મમ શરણમ ગચ્છામિ અને સંઘમ શરણમ ગચ્છમિ.” “પપ ફુટ ઊંચી દિવાલેનું બનેલું છે. પરાક્રમ બાહની રાણી કરતે બૌદ્ધ ધર્મના આશ્રયે આવ્યા. મહાસેન (ઈ. સ. ર૭૪- સુભદ્રાનું બંધાવેલ કિરિ વહેરે અત્યંત સુરક્ષિત પ્રાચીન દગા ૩૦૧ ) મહાવંશને છેલો રાજા હતા. અનુરાધા પુર; મહા છે. ઉત્તરમાં ૫ માઈલ દુર લવિહારમાં બુધ્ધ ભગવાનની બોધી વૃક્ષ, ૨૨૦૦ વર્ષ પુરાણું છે. અશોક , પુત્ર સંઘમિત્રાએ ત્રણ સુંદર પ્રતિમાઓ છે. ઊભા રહેલા, બેઠેલા અને આરામ ભારતના બોધિવૃક્ષની શાખા ઇ. સ. પૂર્વે ત્રીજી સદીમાં શ્રી લેતા બુધની સૌથી મોટી પ્રતિમાં ૮૪ ફુટની છે પોલોનુલંકામાં જઈને રેપી હતી. ૧૯૬૬ માં તેની રક્ષા સેનાના યુવાને ચંદ્રપાષાણુ અત્યંત સુંદર રીતે ગોળાકારમાં કેરોલો સળીયાની વાડથી કરવામાં આવી. પિત્તળીયા મહેલ ઉત્તરમાં સપાટ પથ્થર છે. ઉત્તરના મંદિરમાં સુંદર ભીંત ચિત્ર છે, આગળ વધતાં જોઈ શકાય છે. તેનું તાંબાનું છાપરુ છે. દત્ત ત્રિવંક પ્રતિમા ગૃહમાં બુદ્ધની પ્રતિમા ઉપરાંત નવા શોધાયેલાં ગમની એ આ મહેલ બંધાવ્યું તે ૧૫ વર્ષ પછી આગમાં ભીંતચિત્ર છે. દક્ષિણે પરાક્રમ સમુદ્રને બંધ એક જોવાલાયક ભસ્મી ભૂત થયે. ત્યાં આવેલા કo હારમાં ૧૬૦૦ થોભલા સ્થળ છે. બારમી સદીમાં કંડારાયેલ સુંદર પથ્થ આકૃતિ શું પિલો રુવાના રાજા પરાક્રમમાં હું પ્રથમ '૧૧૪૩-૧૧૮૬ ,ી પરાક્રમ બાહુની' કે બીન રાજાની હશે કે કઈ સાધુની ? યાદ આપે છે. આ મૂળ મહેલ નવ માળના હતા. નાવલિ પાલ ગુલ વહેર અપૂર્વ ગળાકાર ઘુમ્મટવાળું મંદિર છે. દગબા ૩૦૦ ફૂટ ઊંચે છે અને તેને મહાન સુંદર પથ્થર સિગિરિયન ગગન દુગ અથવા સિંહગિરિ ગણાય છે. બ્રહ્મદેશની બોદ્ધોની ભેટ છે. મૂળ 'ઉપ૦ ફૂટ ઊંચે સિલોનને ઇ. સ. ૪૭૩ થી ૪૬૧ના વર્ષના ગાળા દરમ્યાન વસેલું આ સૌથી મહાન દાબા જે તાવેનરામના રાજમહાવંશે બંધા- એક સૌથી સુંદર નગર હતું. ત્યાં રાજાના મહેલની આજુબાજુ વેલો હતો, તેના દરવાજાના સ્તબે પાયાને નવ કુટ ગણતાં ૩૦ ફટની દિવાલ હતી અને રાણીને શીતલ મલી ગવ-મહેલ ૩૬ ફૂટ ઊંચા છે. તુલા રામ દળના સૌથી પ્રાચીન છે અને ભેંય તળીયે વહેતી જલનળીકાઓથી ઠડે રહેતું. તેના ડુંગરતે રાજી દેવાનામ પ્રિય નિરસે બંધાવેલ અહીંથી આગળ થી માંથી કેરી કાઢેલા રાજ્યના અને રાણીના સ્નાનાગારે અને સદીની ભગવાન બુદ્ધની સમાધિ બુદ્ધિ પ્રતિમા દુનિયાનું એક કમળોથી ભરેલી ખાઈઓ હજુ આશ્ચર્ય પમાડે છે. અજંતાની સુંદર શિલ્પ ગણાય છે. મિસિવતી દેબા, તિરૂષા, રાજે ગુફાનાં ચિત્રેની યાદ આપતાં છત પરનાં ભીંત ચિત્રો પ્રાચીન યાન પણ જોવા લાયક સ્થળો છેપરંતુ ઇ. સ. પૂર્વે ત્રીજી સિંહલ ચિત્રકલાના ઉત્તમ નમૂના રૂપ છે. આ ગિરિનગરને સદીનું ઈસુ પુનિય વિહાર આપણને ઇલોરાની ગુફાઓ ની સુ દર નિર્માતા કરસપ રાજ (ઈ. સ. ૪૭૩ ૪૯૧) કલા પ્રેમી જીવ શિલ્પકલાની યાદ આપે છે પ્રેમીઓ, ઘડાવાળા વગેરે અનેક હતે. વન દેવનગર -કલાસ સમું નગર રચવાનું હતું. સિગિસુદર શિલ કેમેરા દ્વારા યાત્રિઓ ઝડપી લે છે. અનરાધા- રિયની તળેટીમાં મોટો સિંહને પંજે કંડારેલે છે, તેથી તે પુરથી સાત કે આઠ માઈલ દૂર મિહિનલેમાં પુરાતત્વ સ હા. સિંહગરિ તરીકે ઓળખાય છે. કસંપ તેના પિતાને જેલમાં લય છે. મિસક પર્વત પર ચઢવા મટે ૧૮૪૦ પથ્થરના પૂરી ગાદીએ આવ્યું હતું પણ તેણે જોયું કે રાજ્યને ખજાને
ગથિયાં છે, અહીં આ ઉપરાંત કંટક રીત્ય, સિંહપોકન, ખાલી હતા તેને શંકા ગઈ કે ખજાને છુપાવાય છે અને તે નાગ પંકુન, કાલુદિયાકુન વગેરે સુંદર તળાવે છે. - શેધવા તેણે તેના સેનાપતિને આજ્ઞા કરી. પણ કસ્યપનો
ખજાને તે તેણે રચેલ સુંદર સ્થાપત્ય છે. કેટલાકનું માનવું અનુરાધાપુરથી ૬૦ માઈ. દુર પુલત્તિનગર અથવા છે કે પહેલાં સિલેનના સિંહ તે પ્રદેશમાં વસતા હશે. હાલ પોલેન્રુવાનું ઐતિહાસિક સ્થળ આવેલું છે. રાજા વિજયબાહ તે ત્યાં સિંહ નથી, પરંતુ ચિત્તા સિલાનમાં હજુયે વસે છે. પ્રથમ (ઈ. સ. ૧૦૫ - ૧૧૧૦ ) આ સ્થળને પોતાની રાજ- સિશિયાની દિવાલ પર અંકિત સુંદરીઓના જગવિ. ધાની તરીકે પસંદ કર્યું હતું, જેના અવશે હાલ ત્યાં જોવા
ખ્યાત કલાત્મક ચિત્રો ફક્ત તેમની જાંઘ સુધીનાં જ છે. પછી મળે છે તે રાજા પરાક્રમ બાહ પ્રથમ (૧૧૫૩૯-૧૧૮૬),
જાણે તે વાદળાં પાછળ કે સમુદ્રના તરંગ પાછળ ઊભી હોય અને નિસંક મહેલ ( ૧૧૮૭- ૧૧૯૬ ને સમયના છે. રાજા તેમ લાગે છે. આ સુંદરીઓના ચિત્ર જોઈ કવિકૃદયના લેાકાએ નિસંક મહલ ધૂનિ હતા. તેણે ૨૭૪૪ ફૂટ મેટા ગલપોથામાં લખેલી કાવ્યકંડિકા ૬૮૫ જેટલી સંગ્રહાયેલી છે. યુનેસ્કો પાષાણુલેખ કતરાવ્યું છે. અનુરાધાપુરનાં સ્થાપત્ય કરતાં વઈ આ સિરિઝમાં તેના વિશે ચિત્રમય પુસ્તક પ્રગટ થયેલ. અડીના સ્થાપત્ય વિવિધતામાં અને કલામાં ચડિયાતાં છે. છે. સિગિરિયના ભીંતચિત્રો ભીની ભૂમિકા પર આલેખાયેલાં પોલેનું રુવામાં આપણને સિંહલ જીવન પર તામીલ હિંદુ છે. કવિ હૃદયના કલાપ્રેમ પ્રેક્ષકોના ચિત્તને આ સુંદરી મેના જીવનને પ્રભાવ દેખાય છે, વાત--દ’ જેના સુશોભિત કંડારેલ મિત કે મૃગનયન પ્રેમથી ઘાટ લ કરે છે; તેમ સિલેન શ્રી દ્વારપાળે, પરાક્રમ બાહુના મહેલને ૧૦૨૪૪૨ ફૂટને વિશાળ લંકાને પ્રવાસ પણ પ્રવાસીનું મન હરી લે છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005145 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1042 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 48 MB |