________________
[૨૯]
સુનયાત સેન નહીસમી સદીના બીજા અધંકાળમાં ચીન વિશ્વની સૌથી ત્યાં એક દુકાન માંડી સ્થાપી બન્યો હતે. એક ચૌદ વર્ષની વધારે સત્તાધીશ રાષ્ટ્રમાનું એક છે. એની વિરાટ વસ્તી પ્રાણુ નાની વયના સુના પોતાની કાનમાં કામ કરવા લાવી લીધો. વાન છે. પરંતુ આવું સદાય બનતું આવ્યું નથી. અધીસદી સુનને હોનાલુહુ ગમી ગયું દુકાનનું કામ ગમે એવું હતું. પહેલાં જ એમ લાગતું હતું કે જાણે એ ગાઢ નિદ્રામાંથી વળી એને એક ખ્રિસ્તી શાળામાં અભ્યાસ કરવાની ફુરસદ કદી જાગશે જ નહિ. છતાં સૌકાઓ પહેલાં એક એવો પણ પણ મળતી એ ગામડામાં હતો ત્યારથી એને ખ્રિસ્તી ધર્મમાં સમય હતો કે એ મહાન લેખાતું પરંતુ પછી એ વિપરીત રસ પેદા થયો હતો. પરંતુ એનું મન માન્યું ન હતું. લુલુ દશામાં મૂકાઈ ગયું કેઈ પણ રાષ્ટ્ર એ દેશમાં ઘુસી શકતું. માં એને એ તક મળી. એણે ખ્રીસ્તી ઘર્મ સ્વીકારી લી. પિતાને વ્યાપાર લાદી શકતું. અરે ! વ્યાપાર શાને ? સીધું સાદુ શેષણ ચીન અને વિશ્વને વચ્ચેનો અવકાશ દિવસે પરંતુ સુને એટલી ઝડપથી ખ્રિસ્ત્રી ધર્મના સિદ્ધાંત દિવસે વધતે જ જતો.
પચાવી લીધા એટલી ઝડપે અંગ્રેજી ભાષા શીખી ગયો ને એ અવકાશમાંથી ચીનને બહાર કાઢનાર વિરલ ઈસ્વી
પ્રાધાન્ય રીત રિવાજોને પ્રજા તંત્રનાં વિચિત્ર ખ્યાલે ગ્રહ સન ૧૮૬૬ ના નવેમ્બરમાં જન્મ્યા એના જન્મ પછી ચીનમાં
કરી લીધા એના ભાઈ ચમકી ગયાને એને પાછો વતન ચીન
મોકલી દીધો. અનેક પલટો આવ્યા ને હજી પણ આવશે પરંતુ સુન યાત સેનની ટુંકી કારકીદીમાં જે નાટકીય પલટો થયે એની કદી
હવે એવું લાગ્યું કે જો એને એના ગામને કુટુંબ બરાબરી કરી શકશે નહિ. એ ગાળામાં ચીનની વિચાર સર
સાથેનો સંબંધ સાવ તુટી જ ય સ્થા. રોમાં પધણીને ચીનનું વર્તન સાવ પલટાઈ ગયું.
રાવેલી મૂ. આ વિ એલફેલ બોલી એણે ગામના મેવડી પર્યુગીઝની ટાપુ વસાહત મકાઉથી બહુ દૂર નહિ ને રોષ વહોરી લીધે એને ગામમાંથી કાઢી મૂકવામાં એવા ઉત્તર ચીનના એક નાનકડા ગામમાં એનો જન્મ થયે. આ અઢાર વર્ષની વયે એને હોંગકોંગ મોકલી દેવામાં ગામઠી શાળામાં એણે પોતાની તાલીમ શરૂ કરી. એ ગામ આખ્યા. ને ચીનનાં અન્ય હજાર ગામડાં પેઠે સુનયાત સેન ને એનું કુટુંબ ગરીબ હતાં. એમની જમીનનાં ઘણું ઊંચાં ભાડા તેમને
આ વિચિત્ર સર્વદેશીય નગરમાં એને ફાવતુ જડયું આપવા પડતાં એટલું જ નહિ પણ એમના ને એમને પાક
નવીન વિચાર સરણી નવિન તત્ત્વ જ્ઞાન માટે એને ભૂખ ઉઘડી પર શાહી સૈનિકોનાં આક્રમણ ચાલુ જ રહેતાં એટલે એમને
હતી. એથી એને એનું પિતાનું જ જીવન નહિં પરંતુ સમગ્ર ઉંચા આવવાની કડી તક જ મળતી નહિ. ત્યારે ચીનમાં મંચુ
ચીનનાં લેક જીવનને જીવવા બનાવવાની તમન્ના જાગી એના વંશ રાજ્ય કરતે હતો. ચીનમાં હજારો વર્ષથી સરમુખત્યાર
પિતાના જેવા વિરાર સરણી ધરાવતા હો અને આ ગામમાં રાજાશાહી ચાલતી આવતી હતી તેમાંના આ છેલા સમ્રાટ
મળી ગયા તેઓ સ. મળે, બેસતા રાતોની રાત જાગતા
અભ્યાસ પતાવી સમગ્ર વિશ્વનાં ભાવિની ચર્ચાઓ કરતા હતા. આમ તે આ મંચુઓ પણુ લાંબી ચોટલી રાખતા પરદેશીઓ જ હતા. પ્રમાણમાં નવાંગતુંકે હતા. છેક સત્તરમી
નવા પ્રોત્સાડ, પાશ્ચાત્ય સામ્યવાદના વિશ્વ પર શા પ્રત્યા સદીમાં એ લેક ચીનાઈ દીવાલ ઓળંગી આવ્યા હતા. ને
ઘાતો પડશે એ વિચારતા એને પરણવા માટે વતન પાછા
બોલાવવામાં આવ્યા ગામના રિવાજ મુજબ એણે કદી ન જોઈ વિરાટ ફલક પ્રદેશ કબજે કરી બેઠા હતા. એમણે ચીનની
હોય એવી છોકરી સાથે એને લગ્ન કરવાનું હતું. આજ્ઞાધીન સમગ્ર મૂળ વસ્તીને લાંબી ચોટલી રાખવા ફરજ પાડી હતી.
બની એ વતન ગયે નકકી કરેલી છોકરીને પરણ્ય. માતા સાથે ઘણું એને પ્રાચીન ચીનનું પ્રતિક માને છે પરન્તુ એ તે
એ નવવધૂને મૂકી એ પિતાના અધૂરો અભ્યાસ પૂરો કરવા પરાણે લાદેલું નવું જ ધૃણા સ્પદ પ્રતિક છે. સુનયાત સેનની
હોંગકોંગ પાછો વળે એક શાળાને અભ્યાસ ક્રમ એણે પૂરો કારકીદિ દરમિયાન થેડા મહત્વને પણ અતિશય લાગણી
કર્યો હતો હવે એ બીજી શાળામાં જોડાવાનું હતું પરંતુ તે શીલતા દાખવતો બનાવ મંચુ દમનના ધૃણા સ્પદ પ્રતિક લાંબી
એક અમેરિકન ધર્મ પ્રચારકો ગાઢ મિત્ર બની ગયો તેને ચોટલીને કાપી નાખવાને હતે.
અનાઈ ભાષા શીખવાડતો પેલે ધર્મ પ્રચારક એને ખ્રિસ્તી પરંતુ આ બધી તો હજી ભાવિના ગર્ભની વાત હતી. ધર્મની દીક્ષા આપવા તૈયાર થયે એની વણ માગેલી પત્ની ગામડામાં ઉછરેલે યુવાન સુન એક રીતે સદ્ભાગી નીવડે. આ નૂતન જાગૃતિમાં કાંઈ જ ભાગ લેવાની નહોતી અલબત એના બે મોટા ભાઈઓમાંનો એક હોને લુલ જઈ વસ્યો હતો. એને એ તેડાવશે પરંતુ અત્યારે તે એને કંપ છે જીવન
”
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org