Page Text
________________
૧૮૮
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અસ્મિતા ભાગ-૨
વર્ષ
+
+
+
|
દર હજાર પુરુષે છે. સમગ્રતયા વિચારતાં ૧૮૯૧થી ૧૯૬૧ની ભારતમાં લાંબા સમયથી પ્રવેશેલા પારસીઓમાંથી. વચ્ચે પારસી વસ્તીની વધઘટ નીચે મુજબ માલુમ પડી છેમુંબઈમાં સર્વ પ્રથમ પારસી ઈ.સ. ૧૬૪માં આવ્યા એમ
કુલ વસ્તી આગળના વર્ષથી નોંધાયું છે, પણ પારસીઓને મુંબઈમાં ઉત્કર્ષ ઈ.સ.ની જુદા પડતા ટકા
સત્તરમી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં અંગ્રેજોના આવ્યા પછી તરત
જ નોંધાય છે. ૧૯મી સદીમાં મુંબઈમાં પારસીઓની ૧૮૯૧ ८८८८७
સખ્યા વૃદ્ધિ ખૂબ ઝડપી માલુમ પડી છે. અને ૧૮૧૩માં ૧૯૦૧ ૯૪૧૯૦ + ૪.૭૯
જે વસ્તી માત્ર ૫૪૬૪ હતી, તે ૧૮૭૨માં ૪૪૦૯૧ની થઈ ૧૯૧૧ ૧૦૦૦૯૬
છે. અને ૧૯૦૧માં ૪૬૨૩૧ થઈ છે. (આ આંકડા મુંબઈ ૧૯૨૧ ૧૦૧૭૭૮
૧.૬૮
શહેર ના છે.) આ ૧૯મી સદીના પ્રથમ ચરણમાં જ ૧૯૩૧ ૧૦૬૭૫૨
+ ૭.૮૩
અત્યારની પારસી સંચાયતની સ્થાપના થઈ હતી. મુંબઈ ૧૯૪૧ ૧૧૪૮૯૦
+ ૪.૬૮
શહેરના ઉદ્યોગીકરણ સાથે સાથે ધીરે ધીરે પારસી વસ્તી ૧૯૫૧ ૧૧૧૭૯૧
૨.૭૦
શહેરમાં કેન્દ્રિત થઈ. આ પારસીઓ ઘણું ખરું ગુજરાતના ૧૯૬૧ ૧૦૦૭૭૨
– ૯.૮૬
નજીકના ગામોમાંથી આવ્યા છે. ભારતના અન્ય ભાગોમાંથી આ ગણતરીમાં એ સ્પષ્ટ છે કે ૧૯૪૧ સુધી છે પણ પારસીઓ અહીં આવતા રહ્યા અને તે ત્યાં સુધી કે વત્ત અંશે પારસી વસ્તી વધતી રહી છે. પણ ત્યારબાદ ભારતની પારસી વસ્તીના ૭૦ ટકા વસ્તી હાલ મુંબઈ ઘટતી ચાલી છે. સમગ્ર ભારતની વસ્તીના વધારાની સાથે શહેરમાં બૃહદ મુંબઈમાં વસતા ૭૦૦૬૫ પારસીઓ એટલે પારસી વસ્તીની વૃદ્ધિ સરખાવતાં આ ચિત્ર વધુ સ્પષ્ટ થશે. ત્યાંની કુલ વસ્તીના ૧.૬૯ ટકા ભાગ છે. પારસી પુરુષે વર્ષ પારસી વૃદ્ધિ ભારતની કલા
અને સ્ત્રીઓ અનુક્રમે ત્યાંના પુરુષ અને સ્ત્રીઓના ૧,૩૮ વસ્તીની વૃદ્ધિ
અને ૨.૧૨ ટકા છે. મુંબઈમાં પણ પારસીઓ મુખ્યત્વે
તો ખેતવાડી, ગીરગાંવ, ચોપાટી, વાલકેશ્વર, મહાલક્ષ્મી વિસ્તાર, ૧૯૦૧ થી ૧૯૧૧ + ૬.૫૪ + ૫.૭૫ ૧૯૧૧ થી ૧૯૨૧ + ૧.૬૮
તારદેવ, મઝગાંવ, તાડદેવી, નાગપાડા, કામઠીપુરા, ભાય- ૦.૩૧
ખલા, કોલાબા, ફોર્ટ, એરપ્લેનેડ (Esplanade) પરેલ ૧૯૨૧ થી ૧૯૩૧ + ૯.૯૦ + ૧૧.૨૨
શીવરી, નાઈગાંવ, માટુંગા અને સાયનમાં કેન્દ્રિત છે. ૧૯૩૧ થી ૧૯૪૧ + ૨.૭૨ + ૧૪.૨૨ ૧૫૪૧ થી ૧૯૫૧ - ૨.૭૦ + ૧૩.૩૧
બૃહદ મુંબઈ રાજ્યમાં રહેતા પારસીઓમાંના ૯૬.૬ ૧૯૫૧ થી ૧૯૬૧ – ૯.૮૬ + ૨૧.૫૧
ટકા ભારતમાં જન્મેલ છે. તેમાંથી ૭૫.૮ ટકા મહારાષ્ટ્રમાં આ કેઠા પ્રમાણે શરૂઆતમાં પારસી વસ્તી વધતી (૭૨.૪ ટકા બૃહદ મુંબઈમાં અને ૩.૪ ટકા બાકીના ભાગમાં) રહી છે. આ સ્થિતિ કદાચ પારસી–મૃત્યુનું પ્રમાણ અન્ય ૨.૮ ટકા બીજા રાજમાં (૧૮.૦ ટકા ભારતમાં અને ૨.૮ વસ્તીની સરખામણીએ ઓછું હોવાના કારણે છે. સામાન્ય ટકા અન્ય રાજયોમાં) જન્મેલ છે. ભારત સિવાયના એશિરોગને સામને સમગ્ર વસ્તીની સરખામણીએ પારસી યાના બીજા દેશોમાં જોઈએ તે પાકિસ્તાનમાં ૮ ટકા વસ્તીએ વધુ કર્યો છે. ગમે તે કારણે પણ ૧૯૩૧ પછી આ બર્મામાં .૨ ટકા, ચીનમાં ૧ ટકો અને અન્યત્ર ૧.૮ ટકા વસ્તી વૃદ્ધિમાં ઓટ આવતી ગઈ છે અને કોઠામાં બતા- છે. .૨ ટકા યુરોપના દેશમાં અને .૩ ટકા આફ્રિકાના વેલ છેતલા બે દસકામાં તો સામાન્ય વસ્તી ઘણા મોટા દેશમાં જન્મેલા છે. આ જોતાં, અન્ય વિસ્તારોમાંથી (ખાસ પ્રમાણમાં વધી છે, જ્યારે પારસી વસતીમાં ઘણો મોટો કરીને ભારતના) મુંબઈ પાછા ફરવાની વૃત્તિ પારસીઓમાં ઘટાડો થયો છે (ત્યાર પછી પણ ઘટવાની સ્થિતિ ચાલુ સ્પષ્ટ વરતાય છે. (કદાચ મુંબઈમાં પારસીઓ માટેની સખાજ છે.) ઘટાડાની આ પ્રવૃત્તિ ચાલુ રહે છે તે જોતાં, વતેના પરિણામે) આ પ્રવૃત્તિ સ્ત્રીઓમાં પણ રહી છે. બૃહદ ‘પારસી કૈમને નાશ થશે?” એવા પ્રશ્ન વારંવાર પૂછાય મુંબઈના પારસીઓની સરેરાશ ઉંમર ભારતની કુલ વસ્તીની (ખાસ કરીને તે પારસી અગ્રણીઓ દ્વારા જ).
સરેરાશ ઉંમર કરતાં વધતી રહી છે. (૧૯૦૧માં તે ૨૯૪
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005145 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1042 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 48 MB |