Page Text
________________
૯૫૮
ભારતીય અસ્મિતા
કવિવર ટાગોરની જાહેરસભા યોજાઈ. કવિવરે સુંદર વ્યાખ્યાન આપ્યું. લોકોએ ગુજરાતી સારાંશની માગણી કરી. સાક્ષરશ્રી નરસિંહરાવ દિવેટિયા બોલી ઉઠયા. ‘મશ” પણ ગાંધીજીએ સરળ ગુજરાતીમાં રજુઆત કરી, પ્રજાનો આદર પ્રાપ્ત કર્યો
દેવ અને દાનવ જંગ ખેલ્યા, ઈન્દ્રાસને ડાહ્યું, ગયા વિસામા; ત્યારે દધિચિ ઋષિ હાડ ગાળે, દે વજ, દેવેન્દ્ર દુ;ખો વિદારે.
*
*
*
અસહાયની લડત આગળ વધતી ગઈ. ઈસ્વીસન ૧૯૩૦ના માર્ચ મહિનાની બારમી તારીખ આવી. ગાંધીજીએ ‘વરાજ્ય મેળવ્યા સિવાય- સત્યાગ્રહાશ્રમમાં પાછા ફરીશ નહિ” પ્રતિજ્ઞા લીધી. જાજરમાન દાંડીકૂચ મંડાઈ કવિને પણ કલ્પના નહેતી એવા આ નાનકડા આરંભે વિરાટ સ્વરૂપ પકડયું. કીડીનું કટક બની ગયું. ગાંધી ઈરવિન કરાર થયા ગેળ મેજી પરિષદ યોજાઈ. ભારતની જનતાના એકમાત્ર પ્રતિનિધિ તરીકે ગાંધીજી લંડન ગયા. પરંતુ બ્રિટીશ મુત્સદ્દીઓની એ એક ચાલજ નીવડી.
આ ગાળામાં એમના બીજા સ્વરૂપને સાક્ષાતકાર થ.
ખૂણે ખૂણે વ્યાપી ગુલામી કાળી ના હિન્દને કે છૂટવાની બારી; ગાળી તપે દેહ, વરાવી મૂકિત. બાપુ” તમે આજ વિદાય લીધી,
મહાભા મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધીના ત્રીજા સ્વરૂપનું આ અંતિમ દર્શન
ભારતના લોકમાન્ય
ગાંધીજીની પ્રવૃત્તિ ચાલુજ રહી. સત્યાગ્રહ ને અહિંસક અસહ
ઇસ્વીસન ૧૮૧૮ ભારતીય સ્વાતંત્ર્યની છેલ્લી ચિનગારી પર
રાખ ફરી નવી. પેશ્વાની કીર્તિ કથા ભૂંસાઈ ગઈ. મહારાષ્ટ્રના કારની ચળવળ મંડાઈ. પ્રજાને અહિંસાવ્રતમાં પલેટવા ગાંધીજીએ સી કેટલીયવાર ઉપવાસ કર્યો. જેલવાસ ભણવ્યા. કેજાના માનસની છીપવાત બ્રાહ્મણે સત્તાભ્રષ્ટ થયા. કમાન ઘડી ઘડીમાં છટકતી ને હિંસાનું તાંડવ મંડાતું. છેવટે
ઈસવીસન ૧૮૫૬ ગુલામીની એ રાખને પુનઃ પવનની ઝાપટ બધીજ પ્રવૃત્તિ આટો માત્ર વ્યકિતગત સત્યાગ્રહની જ છૂટ અપ ઈ
વાગી. છૂપાયેલી ચિનગારી પુનઃ પ્રદીપ્ત થઇ એજ છીપવાન એમાં ભારતને વિનોબા મળ્યા.
બ્રાહ્મણના વેશમાં નવા સિતારાને ઉદય થયો. ઈસ્વીસન ૧૯૩૭ની બ્રિટનની અધકચરી બક્ષિસ નિષ્ફળ ગઈ.
એનું નામ બળવંતરાવ : બાલ ગંગાધર તિલક. જન્મસ્થાન છેવટે આખરીદાવ ફેકાયે. ઇસ્વીસન ૧૯૪૨માં ગાંધીજી વાટાઘાટોથી
નાગિરિ. દાદા શ્રી રામચંદ્ર પંત. પેશ્વા સરકારના મામલતદાર તંગ આવી ગયા હતા એ મણે સાફ શબ્દોમાં બ્રિટીશરોને પડકાર
પિતાશ્રી ગંગાધર એક અદના શિક્ષકઃ આગળ વધી ડેપ્યુટી કર્યો. ‘હિંદ છોડો’ સરકારે દમનને કોરડો વીંઝ. એકબાજુ
ઇન્સ્પેકટર થયેલા. મહાયુદ્ધના નગારાં વાગતાં. બીજી બાજુ પ્રજાને અસહકાર વતતા ક્રિસ મીશન નિષ્ફળ ગયું. છેવટે બ્રિટીશ મુસદ્દીએ
પિતા શિક્ષણ શાસ્ત્રી પુત્ર બળવંત એથી આગળ વધ્યો માનભરી પીછેહઠ કરવાનું સુયોગ્ય ધાયું. ભારતને સ્વરાજ્ય
ધારાશાસ્ત્રી બન્યો પરંતુ કેળવણી ક્ષેત્રનું આકર્ષણ જબરું બળવતે આપવાની વાતો મંડાઈ. ગાંધીજી હિન્દુ મુસ્લીમને ભારત માતાની
દખણ શિક્ષણ મંડળ” રચાયું. ઈ.વીસન ૧૮૮૦ની એ સાલ બે આંખ સમજતા પણ એમને આંખની કીકી સમાં મુસ્લી એ આખરે એમને જ છેહ દીધે. અખંડ ભારતનું
મિત્રોને સન્યો બનાવ્યા. નવું મહેનતાણું. પુર નિર્વાહ ન થાય. સ્વપ્ન
છતાં માધ્યમિક શાળાને પ્રારંભ કર્યો; એ ઉત્તરોત્તર વધી. ઓસરી ગયું
વિદ્યાલય પ્રગટયું. ભારતનું વિભાજન થયું. ભારતને પાકીતાન સ્વતંત્ર બન્યા.
પ્રગતિ ને સમૃદ્ધિઃ આદર્શને સિદ્ધાંતઃ આ બધાનો મેળ શી ગાંધીજી હતાશ થઈ ગયા. રાષ્ટ્રીય મહાસભાનું વિસર્જન કરવા
આ રીતે ખાય ? મંડળના સભ્યો સિદ્ધાંતમાં ઢીલા પડ્યા. ધંધાદારી સૂચના કરી. સત્યાગ્રહના સાથીઓએ સત્તાને વધાવી. ગાંધીજી નિવૃત્ત
- રાહે વળ્યા. બાલ ગંગાધરને એ ન ગમ્યુ રિાક મંડળ છોડયું. થયા. ત્યાં હિન્દુ મુસ્લીમ સંધ જાગ્યા. સરહદે હત્યાકાંડ મંડાયા.
ઈસવીસન ૧૮૮૯ની એ સાલ. ગાંધીજી રંગદેવની આગ બુઝાવવા ફરીથી કટિબદ્ધ થયા. કવિવર ટાગોરના ‘એકલો જાને રે ! ' કાવ્યને અમલમાં મૂકી બતાવ્યું.
હવે બાલ ગંગાધર સ્વતંત્ર થયા સ્વતંત્ર માણસ સ્વાતંત્ર્ય કાર્ય અગ્નિશિખાઓના કરાલ તાંડવ પર અમી વણ કરતા એ માટે જ પ્રેરાય ને ! ભારતની રાષ્ટ્રીય મહાસભાના એ સભ્ય બન્યા મહામાને હત્યારા ગોડસેએ ગોળીએ દીધા ને માનવ હૈયામાંથી એ પૂનામાં રાષ્ટ્રીય ભંડોળ ઉભું કર્યું. મુંબઈ પ્રાંતિય સભામાં બાલ મહામાને ચરણે વંદના વહી રહી.
ગંગાધરનો નાદ ગાજતો થયો.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |