Page Text
________________
૪૪
ભારતીય અસ્મિતા
| કવિ હરીચરણદાસજી
કવિત - છય પે જ હોય અધિકાર તે વિચાર કરે
લેક લાજ ભલે બુરે ભલે નિરધારીએ આ કવિ વિષે એટલી માહિતી મળી છે કે તેણે “બૃહદ કવિ
નન ન કર પગ સબે પરવશ ભયે વલભ” નામક ભાષા સાહિત્યને અભુત ગ્રંથ લખ્યો છે તેની
ઉૌ ચલી જાત ઉન્હ કેસે કે સહારિએ કવિતાના નમુના રૂપ એક સર્વ લઇએ.
હરિચંદ્ર' ભઈ સબ બ્રાંતિસો પરાઈ હય સવ
ઈ-હું જ્ઞાન કહી કહે સે કે નિવારીએ
મનમે રહેજે તારી દિજીએ બિસારી મન તુલસીદાસ માલ તમાલસ સ્પામ અનંતા તે સુંદર
આપ બસે જાહે તા હી સે કે બિસારીએ.
રૂપ- સુહાહી શ્રોન કુંડલકે મનિ ઝળકે મુખ મંડલ બરની નહિ જાહી
કવિ હરિરામ સખી દેખી પિયુષ મહુષ હુતે સુખમાં અતિ આનનકી
સરસાહી આ કવિંને જન્મ પણ બ્રહ્મભટ (બારેટ) સમાજમાં થયો વિહરે “હરિ” ગોપ સુતા સંગ કાહ નિશિ ચિતિમે હતા તે દતિયા નિવાસી હતાં અને તેણે એક પિંગલ ગ્રંથ
બન બિચિતી મહી બનાવ્યો છે એટલું જાણી શકાયું છે. આ છે તેને કવિત–છપય કવિ હરિચંદ
છપય :- સિદ્ધ મિલે હે મતિ મિત સેવક જય જાનહુ આ કવિનો જન્મ બ્રહ્મભટ - બંદીજન (બારોટ) સમાજમાં
મિત ઉદાસી મિલત મિલન કછુ લક્ષિન માનહુ થયે હતો તેઓ “બરસાના – વ્રજવિલાસી” તેમજ તે “છંદ
મિલે મિત્ર અરુ શત્રુ બહુત પિંડા ઉપજાવહી સ્વરૂમણિ”ને પિંગલના કર્તા છે. આ નામના એક બીજા કવિ
દાસ મિત્ર કે મિલન કાજ સિંહો નર પાવહી પણ થયા છે. તે રાજા છત્રસાલ ચખરીવાળાને ત્યાં રહેતા હતાં. વહે સકલ નાશ ૮ દાસ જહ, હાનિ દાસ સબકે મિલે
“હરિંરામ” ભને વહે હારી સબ દાસ રુ અરિ જે કહુ મિલે સવ :કાલ કમાલ કરાલ કરાતન શાલ વિશાલન ચાલ ચલી હૈ
કવિ હરસુર હાલ બિહાલન તાલ કમાલ પ્રભાવ કે બાલક લાલ લલી હે લાલ વિલકત લેલ અમલક લાલ કપોલ કે લાલ કલી હું
આ કવિને જન્મ વહીવંચા બારોટ સમાજમાં થયો હતો અને બોલન બેલ કલિન ડેલન ગલોલ ગલોલ રોલ ગલી હૈ
તે પીઠડ ગામના વતની હતા. તે ઘણું વિદ્વાન અને પિંગલ શાસ્ત્રનું
ઉંડુ જ્ઞાન ધરાવતા હતાં તેની કવિતા મોટે ભાગે પ્રમાણુ બદ્ધ કવિ હરિસિંહ
હોય છે. તેણે “ભરતનીતિ” નામે ગ્રંથ લખ્યો છે. આ નીચેના
દુહા ઉપરથી લાગે છે કે કવિને ચા ઘણે પ્રિય હશે. આ કવિને જન્મ ક્ષત્રિ જ્ઞાતિમાં થયો હતો તેના વિષે એટલી માહિતી મળી છે કે તે કાઠિંઆવાડી હતાં અને તેણે “જ્ઞાન કટારી”
- દુહા-ચા પીધે સુસ્તી હરે, આનંદ આઠે પોર, આ રહી તે કવિતા.
પીવે “હર” પ્રેમથી (તો) દિલના સાંધે દોર. સ :
કવિ હાકિજ લેહ કટારી સબે કોઉ બાંધત જ્ઞાન કટારી દુર્લભ ભાઈ
આ કવિ જાતે મુસલમાન અને હરદોઈ બનવારીપુરના વતની જ્ઞાન કટારી કુ ખાત હે સંત બ્રહ્મ સ્વરૂપ અખંડ હજાઈ
હતાં તે મુદ્દે સામાં માહમદન અધ્યાપક હતાં તેણે જુના કવિઓને લેહ કટારી જ ખાય મરે જન સો અવતાર ઘરે ભવ ભાઈ
કવિતાનો સંગ્રહ કરી “ હજાર” નામે બે ભાગમાં છપાવેલ વધાફેર કબુ જનમે ન મરે “હરિંસંગ” સંતાપ કછુ નર હાઈ
પર ઉlઈ રામાં તેણે “નવીનસંગ્રહ ” પણ પ્રસિદ્ધ કરેલ.
. | કવિ હરિશ્ચંદ્ર
દુઃ-“હાફિજ ” પ્રેમકે રોગકી ઔષધી લાગત નહિ આ કવિને જન્મ અગ્રવાલ વેસ્ય જાતિમાં કાશી મુકામે સં. સસકી ભરી ભરી જી ઉઠે કરાહી કરાહી ૧૯૦૭માં થયે હતો તેનું ઉપનામ બાબુ ગોપાલચંદ્ર હતું તે
કવિ હાલરાયા ગિરધર કવિના પુત્ર હતાં તેઓ લગભગ ૧૨ ભાષાના જ્ઞાતા હતાં તે ધર્મે વષ્ણવ હતા. તેણે “સાહિત્ય સભા” ઉપરાંત ૧૭૫ હાલરાય કવિ હાલપુરગામના રહીશ બ્રહ્મભટ (બારોટ) હતાં ગ્ર લખ્યાનું માલુમ પડે છે. કાશીના પંડિતોએ તેને “ ભારતે- આ કવિરાજ હરિવંશીય અને વિદ્વાન દિવાન કાયસ્થના વસીલાથી ન્દુ ” નો ખિતાબ એનાયત કર્યો હતો તેણે અંગ્રેજ વાયસરોય અકબરની સભામાં પહોચ્યા હતાં. હાલરાયે અકબરની પહેલી મુલાલોર્ડ રિંપનની પણ કવિતા કરી હતી.
કાતમાં નીચેનું કવિત બેલ્યા હતાં જેમાં અકબર સાથે તેના વિદાન
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |