________________
સ્મૃતિગ્રંથ
'ગુલીએ જંગીષા સુધરી કતાર દીનો પૂર્વ ચિંગ ઉનની કે, જિત ઢાઈ ક કહત “મુરાદ” મેરી લાલચ ન કીજે લાલ માકિ જો તાપ નામે આપકા બડા હૈ કવિ મુકતાનંદ
'વિશ્વષ્ટા મિનામી' અને સમગ્ર ચામણી પ્રધના કર્યાં. આ કવિ ગઢડાના સ્વામિનારાયણ સાધુ હતાં તેઓ સ. ૧૮૯૦ સુધી હયાત હતાં. તેમ મનાય છે. અહીં આપ્યા છે તેનેા જ્ઞાન સભર સવૈયા.
સર્વેયેાની ચાલ ઃ–
જ્ઞાનિ ડે ગૌતમસે, પદ્મ વંદન આપકે દેવધરાકે નીકાંતેજ પ્રતાપ, વિદ્યાન, ગાાનિયાદ સર્જેન શાર્ક જાની બડે જગદેશનમે જગ ભ્રપતિ હું સબ સેવક નાકે અંસા ભયા તા કહાં ‘મુકતાનંદ' શ્રી નંદલાલ સેને વન કે
કવિ મુરારીદાન
આ કવિ ચારણ સાતિમાં જવૈયા અને તૈધપુરના નગકાર હતાં. મહારાજ જશવંતસિ’હના ‘જાવત જશ ભૂષણ' નામના “કાવી મધ ચ્યો છે. માતાને પ્રશ્ર સાંભળી સક્ષપાત્ર કરી ‘કવિરાજ'ની પદવી એનાયત કરી હતી આ છે તેની કૃષ્ણ
ત
કવિત ;- ગાકુલપે જન્મ લીના, જલ જમુના કાપીને સુબલ સુમતિ કને, જાકેા જગ જાપ હું ભનત ‘મુરારી’ જાકી, જનની જશેાદા જૈસી ઉવ નિાશન, મા વિભાપ તેમ કામ બાત તે અનુપ, તજી વ્રજ ચંદ્ર મુખી ઝિયા શત્ર ભરી રૂપી અગાપ તે નહ વીર્ નયા ન પચ તીર ભય કાન અય કાન પુતના કે પયકા પ્રતાપ હું.
કવિ મેરામણસિહજી
કવિ ધામિજી. ફાત્રિ કુળમાં જન્મેલા રાજકોટના યુવરાજ તેણે પોતાના સાત મિત્રાના સહકારથી ‘પ્રવિણ સાગર' નામક નવરસ યુક્ત બૃહદ્ ગ્રંથ રચ્યા છે. સ. ૧૯૩૮ આ છે તેનુ વિધિના બેગનું વિવ
સવૈયા
:
સીત હરી દિન એક નિશાચર, લીંક લઈ દિન સા હી આયે એક દિના દમયંતી તજી નળ, એક દિના ફીર સુખ હી પાયે
એક દીના અન પાંડવ કે અરુ, એક દિના છતિ છત્ર ધરાયા શૌચ ‘“પ્રબિન” કહ્યુના કરા, કિરતાર યહી બિધિ ખેલ રચાયા
Jain Education International
કવિ મતીરામ
શ્રા વિશે ભરતપુર નરેશ બળવંત સિંહના નામે બન્યું વિનેદ” નામના નાયકા ભેદના ગ્રંથ લખ્યો છે. સ. ૧૮૮૫ આ છે તેની કવિતા પ્રાસાદી.
વિત ઃ- બુરા હી ઉસૂકા પડા હૈ. દેશ પ્લાનન મેં માને શિશ ઉપરમે, શ્યામ ઘટા ફરગા કરશે. સ્વારી કે ઉપારી વામનામ' લાયન લે! નાઈ વૈસી પાઈ હું. ન મિરગા વિપ્રકે ખુલાય મુકાય અધરા તનમે મેં લગી નિા તનિક ગીર ગા ગાયત્રી ગોરાઈ દેખ્યા બુલિ કા પુસ્તિકા લગી ટક ટકી ટકા, ગામતી મે ગિરગા
કવિ મૌડજી
૯૩૭
આ કવિ માળી કાર્ડિઆવાડના ઠાકર તેએ સ. ૧૯૬૩ના અરસામાં હતાં. તેણે “પાસી પચીસી” નામક અફીણ નિષેધક નાથ લખ્યું કે તેવું મત્રી પિત્તની પત્નીની ધાવાળ આ રીતે હાલ છે,
કવિત :- હાતી જો કે વીધવાતા, સાંખ્યકે સિદ્ધાંત હી કે તે ધ્યાન ધરી ઈશ્વર મે, મનકા લગાવતી હૈતી કે જો સધવાતા, રસા ઉદેપન તે પ્રેમ લપટા તાપ, રિઝાવતી હતી જો કુમારી ના પેંતીના અન્ય નર યોગ તે અનુપ મહા પ્રેક્ષકો મિલાવતી હાય નહિ વિધવાન સાધવા અમલી પતિસે નાહિ એકે કાવ ખંડન
કુમારી કાન ગતિ પાવતી
આ કવિ વિષે ખંડના વતની હતાં તેણે અને “રસ વિલાસ '' શૃંગાર વર્ણન
વેશ
C.
શૈલી માહિતી મળી છે કે તેઓ બુદશ રસ રત્નાવળી ’ “ નયન સાસા આ ત્રણ ગ્રંથો રચ્યા છે.
આ છે તેનુ
ભડન અંગ સમાનકે નિંત ચંદન ઉંદર બે થી વધ ખેલની આ છાડી દીધા, દિન ન રાખતાં બી ધ છાતી બિહારી નિહારી કહ્યુ અપની અંગીયા કે તની કસતી હ તા તનકા ઉચરા ઉધરા કડ્ડા મા તન તાકી કહાં હસતી હ
For Private & Personal Use Only
23
કવિ રઘુરાજ
આ કવિ રીયા મહારાજા રઘુરાજસિંહના કવિ તેમના જન્મ સ. ૧૯૩૬ અને અવસાન ૧૯૮૦ માં થયાનું મનાય છે. તેણે
www.jainelibrary.org