Page Text
________________
મૃતિગ્રંથ
જીર્ણ છે. મંદિરની પાસે ભીમાનદીને ઉગમ છે ત્રિપુરાસુરને માર્યા ચાર ગુફા મંદિરે છે. પહેલી ગુફામાં ૧૮ ભુજાવાળા શિવમુતિ છે પાછળની પછી ભીમક નામના રાજા પર મહાદેવજી પ્રસન્ન થઈને પ્રગટ થયા દિવાલમાં મહિષાસુર મર્દિની દુર્ગાની મૂર્તિ છે. બીજી ગુફામાં વામન વરાહ, તેવી કથા છે.
નારાયણ વગેરેની મૂર્તિ છે. ત્રીજી સૌથી ઉત્તમ ગુફા છે તેમાં
અર્ધનારીશ્વર શિવની સુંદર મુતિ છે. એથી જેન ગુફામાં તીર્થંકમહાબળેશ્વર
૨ ભગવતિની મુતિઓ છે, બદામી ગામ બે પહાડીઓની વચ્ચે છે વાકર સ્ટેશનથી ૪૦ માઈલ અને પૂનાથી ૭૮ માઈલ પર હમેશ્વર મહાબળેશ્વર હવાખાવાનું પ્રસિદ્ધ સ્થાન છે. પાસેના એક પર્વત પરથી કૃષ્ણ નદીના ઉદ્દગમ છે પર્વત પરથી જલધારા કુંડમાં વિશ્વ વિશ્રત ઈલોરા ગુફાઓની પાસે વેરૂલ નામનું ગામ છે. પડે છે અને પછી ગોમુખથી બહાર વહે છે.
ઈલેરા નામ તો અંગ્રેજોએ આપેલું છે. મુળ નામ વેલ છે. ત્યાં અહીં મહાબળેશ્વર અને ગોટેશ્વર મહાદેવનાં મંદિર છે. ત્રિમૂર્તિની પ્રસિદ્ધ મુતિ છે. એલરા રોડ સ્ટેશનથી ઘs]શ્વર સાત કયા એવી છે કે બ્રહ્માજીના યજ્ઞમાં વિગ્ન કરવા માટે મહા- માઈલ છે. ધશ્વર પ્રસિદ્ધ બાર જ્યોતિલિગોમાં ગણાય છે બલ અને અતિ બલ રાક્ષસે વિન કરતા હતા તેમાંથી અતિબલને મંદિર ભવ્ય છે. પાસે સરોવર છે વિપશુઓ મા આદિ માયાએ મહાબલને માર્યો. પણ મહાબલની પ્રાર્થનાથી મહાબલેશ્વર રૂપે શિવે. કેટિશ્વર રૂપે બ્રહ્માએ અને અજ તા:અતિબલેશ્વર રૂપે ભગવાન વિષ્ણુએ ત્યાં નિત્ય નિવાસ કર્યો. મહા
જલગાંવ અને ઔરંગાબાદ વચ્ચે અજંતાની લોકપ્રસિદ્ધ ગુફાઓ બલેશ્વર શિવલિંગ પર રકાશ જેવા છિદ્રો છે જેમાંથી પાણી
આવેલી છે. અજંતા પાસ પર્વતોથી ઘેરાયેલ છે. પવત અધ. નીકળ્યા જ કરે છે.
ચંદ્રાકાર છે. વચ્ચેના ભાગમાં ૨૯ ગુફાઓ કોતરવામાં આવેલી છે. પંઢરપુર
આમાંથી ૧, ૨, ૯, ૧૦, ૧૨, ૧૬, ૧૭, ૧૯, ૨૬ નંબરની ગુફાઓ
ખાસ જેવા યોગ્ય છે. આ ગુફાઓમાં ભીંત ચિત્ર ઝાંખા પડી દ્વારકાધીશ જેમ ગુજરાતના પ્રધાન ઉપાય છે તેમ પંઢરપુરના ગયા છે છતાં રંગ અને રેખા ની કવિતા હૃદયગમ છે. ભી તે પર શ્રી વિઠોબા પાડુંરંગ મહારાષ્ટ્રના પ્રધાન ઉપાસ્ય છે. પુંડલિક એક પ્રકારના લેપ લગાડીને ચિત્રો ચીતરવામાં આવ્યા છે. આમાંથી નામના માતાપિતાના પરમ સેવક પુત્ર ભકત પર પ્રસન્ન થઈને શ્રી કેટલાંક ચિત્રો અનુપમ છે. તેને જોવાથી જ તેની ભવ્યતાનો ખ્યાલ પાડુંરંગ તેને ત્યાં પધાર્યા ત્યારે ઘર સાંકડું હોવાથી તેણે ઈટ મળી શકે. ફેંકી ભગવાન ઈટ પર ઊભા રહ્યા ઈટને મહારાષ્ટ્રમાં વીંટ કહે છે તે પરથી શ્રી કૃષ્ણ વિદ્યુબા કહેવાયા. ભગવાન વિઠ્ઠબા મહારાટના તુકારામાદિ સવ સંતોના આરાધ્ય રહ્યા છે. શ્રી વિઠ્ઠલ વિજયનગરની પુરાતન રાજધાની હમ્પીમા પાસે આવેલ વિરુ મંદિરમાં ભગવાન કમર પર હાથ રાખી ઊભા છે પાસે શ્રી રૂક. પાક્ષ મંદિર ભવ્ય છે. વિર પાક્ષની પણની ચૈત્રી પૂર્ણિમાની રથયાત્રા મ યાનું મંદિર છે. દ્વારની સામે શ્રી ખાખેલાની અને પ્રથમ પ્રસિદ્ધ છે. તેમાં બે ગોપુરમ છે. અંદરના ગપુરમાં વિશાળ સભાપગથિયા પર શ્રી નામદેવજીની સમાધિ છે. ચંદ્રભાગામાં સ્નાનને મંડપ ને નિજમંદિર છે. બે ધાર ઓળંગ્યા પછી વિરુપાક્ષ મહિમા છે.
નિવલિંગના દર્શન થાય છે. પૂજન સમયે શિવલિંગ પર સુવર્ણમૂર્તિ
રખાય છે. તે મંદિરના અગ્નિ ખૂણામાં એક મંડપમાં બારહાય તુલજાપુર :--
ઉંચી ગણેશ મૂર્તિ છે એક જ પત્થરની આવી નવ્ય મૂર્તિ ભારતમાં શોલાપુર સ્ટેશનથી ૨૪ માઈલ પર તુલજાપુર છે. અહીં તુલજા
ભાગ્યેજ હશે. વિરુપાક્ષ મં દરથી ઈશાનમાં ચાર માઈલ પર ભવાની માતાનું મંદિર છે. આ માતાજીએ જ શિવાજી મહારાજને
માલ્યવાન પર્વત છે. અહીં ફિટિક રિલા મંદિર છે. તેમાં શ્રી ભવાની તલવાર પ્રદાન કરેલી સ્વર્ણજડિત મડપમાં યામરંગના
યુગલ સરકાર અને લક્ષ્મીજીની પ્રતિમાઓ છે. વિરુપાક્ષ મંદિરથી શ્રી માતાજીનું સ્વરૂપ વિરાજે છે.
જતી એક બીજી સડક ઋષ્યમૂક પર્વત પર લઈ જાય છે. આ અકકલકેટ ;
પર્વત પણુ રામકથા સાથે સંકળાયેલ છે. પાસેની તુંગભદ્રા નદીને
ચક્રતીય કહે છે. અહીં પણ શ્રી રામ મંદિર છે. શોલાપુરથી ૨૨ માઈલ અકકલકેટમાં શ્રી અકકલકેટ સ્વામીનું મંદિર છે. તેમની ચરણ પાદુકા મંદિરમાં વિરાજે છે. દક્ષિણ- મેકદિશામાં મહારાજશ્રીની સમાધિ છે.
હુબલીથી ગોકર્ણ ૧૦૦ માઈલ છે. પણ મેટરબસ મળે છે. બદામી;
શૈકણું શિવલિંગ શંકરનું આમલિંગ ગણાય છે. આ મૂર્તિ એક દક્ષિણ રેની શોલાપુર લાઈનમાં બદામી નામનું ગામ છે. અર્ધામાં છે ને માત્ર શિવલિ ગના મસ્તકને જ સ્પર્શ પૂજન થઈ શકે ગામની બહાર એક કિલો જોવા યોગ્ય છે. દક્ષિણ પહાડી પર છે. પણ દર વીશ વર્ષે અષ્ટગંધ મહોત્સવમાં શિવલિ ગન સપ્ત પીઠ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |