________________
૫૫૦
ભારતીય અસ્મિતા
વિધનાય ઓરિસ્સાનાં સંથાલ પરગણામાં આવેલ છે. આ બાજમાં જવાય છે. આ સ્થળ હિમાલયની પર્વતમાળાના ઊંચા શિખર આવેલ જંગલ અને હરિયાળીને લઈને આ સ્થળ દર્ય ધામ જેવું વરચે સમુદ્રતટથી સોળેક હજારફૂટની ઊંચાઈએ આવેલું હાઈને આ દેખાય છે.
પ્રદેશ મોટે ભાગે હિમાચ્છાદિત રહે છે. ઉતરતે ઉનાળે બરફ
ઓગળે ત્યારે આ સ્થળે જવાય છે. આ સ્થળે જવા માટે શ્રાવણ ભીમશંકરનું જયોતિલીંગ મહારાષ્ટ્રમાં વહેતી ભીમનદીને કિનારે
મહિને યોગ્ય ગણાય છે. અમરાવતી નદીને કાંઠે આશરે આઠસો ઉંચી ભેખડ ઉપર આવેલું છે. તેની આજુબાજુ જંગલે દેખાય
ફૂટ ઊંચાઈ ઉપર અમરનાથની ભવ્ય ગુફા આવેલી છે. આ ગુફાનું છે. આને લઈને આ સ્થળ સૌદર્ય ધામ બન્યું છે. આ સ્થળ મુંબઈથી ૭૦ માઈલ અને પુનાથી ૪૩ માઈલના અંતરે આવેલ છે.
મુખ સો ફૂટ જેટલી ઊંચાઈ અને તેટલી જ પહોળાઈ ધરાવે છે.
આ ગુફા દેઢ ફૂટ જેટલી ઊંડી છે. આ ગુફાની છતમાંથી ટપકતું રામેશ્વરને નાનકકો દિપ હિન્દુસ્તાન અને સિલેનની વચ્ચે પાણી ગુફાને તળિ
પાણી ગુફાને તળિયે પહોંચતા ઠરીને બરફ બની જાય છે. અને આ આવેલ પાકની સામધુની ઉપર આવેલ છે. આ કપ ખાસથી બરફનું કુદરત કૃતિ શિવલીંગ બને છે. આ ક્રમ સૈકાઓથી ચાલે રામેશ્વરની રેલવે જાય છે આ ટાપુ સાત માઈલ પહોળા અને અગિયાર માઈલ લાંબો છે. આ ટાપુની ચારે બાજુ દરિયો ખડકવાળા છે. અને બહુ ઉંડાણ વાળો નહીં હોવાથી સમુદ્ર કિનારાનું સૃષ્ટિ
કાશ્મીરમાં બુઢ્ઢા અમરનાથનું સ્થળ આવેલ છે. આ સ્થળે રી દયે ખૂબ વધી જાય છે. સમુદ્ર સ્નાન માટે આ સ્થળા ધાણ જ જમ્મુથી જવાય છે. આ સ્થળે અમરનાથના શિવલીંગ નીચેથી સુંદર ગણાય.
અનેક ઝરણુઓ ફૂટી નીકળે છે. બાજુમાં પુલસ્તા નદી વહેતી
હાઈને આ સ્થળ દેવધામ અને સૌંદર્યધામ બન્યું છે. હાલમાં નાગેશ્વરનું જ્યોતિલિંગ દ્વારકાબેટ અને દારિકાની વચ્ચે આવેલ આ સ્થળ પાકિસ્તાનની સરહદ નજીક આવેલું હોઈને ત્યાં જવામાં છે. આ સ્થળ ખારી જમીનમાં આવેલ હોવા છતાં ખારામાં થોડી તકલીફ રહે છે. ઉગતા વૃક્ષને લીધે સુંદર દેખાય છે. તેલંગણ પ્રદેશમાં હે દ્રાબાદ જિલ્લામાં નાગેશ્વરનું બીજુ જ્યોતિર્લિંગ આવેલ છે. એ સ્થળ પણ નાની મોટી નદીઓમાં પડતા જળધોધ સોંદર્યધામ બની જાય કુદરતિ સૌંદર્યથી ભરપુર છે.
છે. આવા ઘણા જળધોધ ભારત વર્ષમાં આવેલ છે. તેમાના
કેટલાક નોંધવા લાયક ગણાય. નર્મદા નદીમાં પડતા ત્રણ ધોધનું કાશી વિશ્વનાથનું જ્યોતિલિંગ વર્ણા, અસ્સી અને ગંગાનદીના સિદ્ધિ સૌ હરકોઈ યાત્રીને આશ્ચર્યમુગ્ધ બનાવે છે. સંગમ સ્થળથી થોડે દૂર આવેલ છે. આ સ્થળ ત્રિવેણીના સંગમને લઈને આલ્હાદક લાગે છે.
મધ્ય પ્રદેશમાં આવેલ અમરકંટક પહાડમાંથી નર્મદા નદી ત્રંબકેશ્વરનું જતિલીગ મહારાષ્ટ્રના નાસિક શહેરથી આઢાર
નીકળે છે. પહાડના ઉતરાણ દરમ્યાન નર્મદા નદી એક થાળે માઈલ દૂર આવેલ બ્રહ્મગિરિ પર્વતની તળેટીમાં આવેલ છે. તે
ત્રણ ફૂટ જેટલી ઊંચાઈએથી કપિલધારા નામને જળધોધ
બનાવી નીચે ઉતરે છે. બ્રહ્મગીરી પહાડમાંથી વહેતી ગોદાવરી નદી અને જંગલોને લઇને આ સ્થળ રળિયામણું લાગે છે.
મધ્ય પ્રદેશના જબલપુર શહેરથી થોડે દૂર નર્મદા નદી આરસના કેદારનાથ જવા માટે ઉત્તરાખંડના ઋષિકેશ સ્ટેશનથી મોટરમાં ખડકમાંથી પસાર થાય છે. આ સ્થળે નર્મદા નદીને એક જળધોધ બેસી જોડીમઠ ગાયે જવાય છે. અને ત્યાંથી પગે ચાલીને કેદારનાથ સાઈઠ ફૂટ જેટલી ઉંચાઈથી પડે છે. આ જળધેધ ધુંઆધારના જવાય છે. હિમાલયના બરફથી ઢંકાયેલા રિખરો અને હીમજળથી જળધોધને નામે જાણીતા છે. વહેતી ગંગા નદીની શાખાને લઈને આ સ્થળ અભૂત સૌંદર્યધામ બનેલ છે.
નર્મદા નદી ગુજરાતમાં દાખલ થાય છે. તે સ્થળેથી દસેક
માઈલ વહ્યા પછી સૂરપાણેશ્વરના પળ પાસે નર્મદા નદી દસ ધુમેશ્વરનું જોતિર્લિંગ મધ્યપ્રદેશના ઔરંગાબાદ શહેરની કુટ ઉંચાઇને પહાળો જળધોધ બનાવે છે. આ જળધોધ ગુજરાબત્રીસ માઈલ દૂર આવેલ છે. ઈલેરાની પ્રખ્યાત ગુફાઓથી થોડે તમાં ખૂબ જાણીતો છે. દૂર આવેલ છે. આ સ્થળ ઇલોરાની ગીરીકંદરાઓ અને તેમાંથી નીકળતી નદી તથા જંગલને લઈને સૌંદર્યધામ બન્યું છે.
મહે સૂર રાજ્યના તીર્થહાલી તાલુકામાં અંબુતીર્થ ગામ પાસે
દુનિયામાં ઊંચામાં ઉંચે જોગનો જળધોધ; ગેરસપાના જળધોધને અમરનાથને લિંગની જ્યોતિલીગમાં ગણતરી થતી નથી પણ નામે જાણીતો છે; તે હરકોઈ સૃષ્ટિ સૌંદર્ય પ્રેમી માટે જોવા લાયક ગણાય આ સ્થળ કુદરતના અભૂત સ્વરૂપનું સૌંદર્યધામ ગણાય છે. આ જળધોધના ચાર ફાંટાઓ છે તેમને એક મોટો ધોધ; બીજે કાશ્મીરના મુખ્ય શહેર શ્રીનગરથી પહેલગામ થઈને અમરનાથ ગર્જના કરનારો ધોધ ત્રીજો રોકેટ ધોધ અને એ ઘૂંધટવાળી જવાય છે. પહેલગામ સુધી પાકી સડક આવેલી છે. અને ત્યાંથી ધધ. એ નામે જાણીતા છે. તુંગભદ્રા નદી ઉપર આવેલા આ લગભગ ત્રીસ માઈલ જેટલા પહાડી રસ્તેથી પગે ચાલીને અમરનાથ જળધોધની ઉંચાઈ નવસે સાઈડ (ટ જેટલી છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org