________________
***
ભારતીય અસ્મિતા
કવામાં આવે છે. આ ધમમાં શબ્દને બાળવા ૐ દાટવાનો રિવાજ નથી, પરંતુ તેને પક્ષીઓના ખારાક માટે ઊંડા કૂવામાં યા ા ઊંચા પ`તની ટચ પર છેડી દેવાને રિવાજ છે. આ ધમમાં સન્યાસને સ્થાન નથી. આ ધર્મ પ્રવૃત્તિપરાયણ છે. કર્તવ્ય એજ સાચી પૂજા છે. આ ધના ધર્માંપદેશકો દસ્તુરના નામે એળખાય છે. ધાર્મિક વિધિ પણ તેમના દ્વારા કરાવવામાં ભાવે છે. સસારમાં નીરજ પરમાત્માને પામવાનો આ ધમ બાશ આપે છે. જેમના ન્યાયને દિવસ આ ધમમાં સ્વીકારાયો છે. જે દિવસે ઈશ્વર સક્ષ સારા કે ખરાબ કર્માંને હિસાંખ ચૂકવાના હોય છે, આ ધમમાં આતશ ( અગ્નિ ) ને પવિત્ર માની પૂજવામાં આવે છે. (ખારદા)ને પરમાત્માનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. અ×િ, વગેરે બિર નથી. પણ ષિના પ્રતિક છે. પ્રકાશને પ્રવતિ રાખવાને મુખ્ય ઉદેશ છે. કાર્યો પર વધુ ભાર મુકવામાં આવે છે. પારસી લોકોની ઉદાર સખાવતથી ભાપગે પતિ છીએ. મૃત્યુ પછી માસની બે ગતિ માનવામાં આવી છે. પુષ્પ શાળી જીવ મેહત=સ્વગ માં અને પાપી જીવ દોઝખ=નકમાં જાય છે. પરમાત્માના છ ગુણેા છે. જે વડે તેમની શકિતનું આપણને ભાન થાય છે. આ, ગુગ્ણાને સમય જતાં દેવતા કે પાદો (પાપૈદા ) તરીકે આળખાવેલ છે. જાતી ધમ માં બે કાર છે. એક ભલાઈ ના અને બીજો બૂરાઈ ને એ છાપ ખાટી છે.
)
ઉપાસનામાં રૃપ, દીપ, ૧. નૈ ણ ઉપયોગ કરે છે. પ્રમાળા, ઉપવાસ, મરણ પાછળની શ્રાદ્ધને મળતી ક્રિયા (Mass) પણ કરે છે. આ પંથમાં સંન્યાસને મહિમા છે. સંન્યાસી હોય તેજ ધ - ગુરૂ ચ શકે છે. જો ધમની માફક સાધુ-સાધ્વી (1) ના અલગ વર્ગો જોવા મળે છે. ત્યાગ વૈરાગ્યની કડક શિસ્તનું પાલન કરવાનું હોય છે. પર નિત્ય, અનંત, અનાદૅિ અને સશિક્તમાન સવર્ણ છે, તેની તક ાિથી ૧૩ આ જગત સ્પેલ છે. જગતની રચના કરવામાં તેને બહારના કશા તત્ત્વની મદદની જરૂર લાગી નથી. પરમાત્મા ત્રણ આત્માના બનેલા છે. ઍમ માને છે અને તેમાં પિના (સ્વગમાં થતા કંબર, પરમ દયાળુ પિતા સૂર્ય પુત્ર ઈસુખ્રિસ્ત 5) અને પવિત્ર મામા (Holy ghostસુ માનવ હર્ષમાં વસા અને તેને સામે રસ્તે દોરતા એવા આત્મા હું એમ ત્રોનો સમાવેશ થાય છે. આામ બંને વિરૂપે માણસની સર્વપ્રથમ ઉત્પત્તિ થઈ પણ શૈતાનની શાખવણીથી તેની સ્વત ઈચ્છાના માસે દુરૂપયોગ કર્યો અને ત્યારબાદ તેનું અધઃ પતન શરૂ થયું. મનુષ્યમાં જન્મથી જ પાપવૃત્તિ રહેલી છે. પ્રભુ કૃપા માટે આત્મબલિદાનની જરૂર છે. ઇસસે આત્મબલિદાન દ્વારા આત્માવિષ્કાર કરેલ છે. આ ધમમાં પણ અન્ય ધર્માંની માફક કેટલાક સકારા કરવામાં આવે છે. જેમાં મુખ્ય છે- બેરિઝમ ( પાદરી ( દ્વારા થતા જળ સંસ્કાર જેમાં માસના પાપ ધાવાઈ જાય છે તેવી માન્યતાં કે બેનન્સ-પ્રાતિયુકેŔિ- દિપ્પ શકિતના સંચાર માસના શો અને હા આ સ્કાર ને છાને ત્સા વાળુ વખતે ‘મારૂ શરીર અને બોડી કરેલ તે, કન્ફર્મેશન ધર્મગુરુ દ્વારા એપ્લિઝમને મળતે સંસ્કાર પ્રાપ્ત ચાય છે ને તેમાં વ્યકિતના મામા પર જાય મૂર્છા સ્વીકૃતિ આપવામાં આવે છે. લી એર્ડર ધ ગુના અધિકાર પ્રાણ કરવાનો સ્કાર પવિધ સંઘના ખાદેશ હીમેટ્રોમની લગ્નનો પવિત્ર ગૌથી બધાવાનો સાર એસ્ટ્રીમ
આ ધર્મ'માં સમય જતાં કદથી અને શહેનશાહી એવા બે મુખ્ય પો પડી ગયા છે. જેમાં મૂળ સિદ્ધાંત પરત્વે કોઈ વિશેષ વિક ભેદ જન્મ્યાતો નથી. મ વ્યાપાર, પારસી સયનની ગી ય. બાબતમાં આ મે પથામાં ભેદ પડે છે. પારસીએ આજ પર્યંત પાતાના ધના ાિતાને સુરતપન્ને વળગી રહ્યા છે અને અન્ય ધર્મીગ્માને પોતાના ધમમાં ખેંચી લાવવાની વૃત્તિ દાખવતા નથી તેમજ અને ધર્મ પરિવ’ન કરાવવાની પ્રવૃત્તિમાં પના નથી. મા તેમનુ
ધાર્મિક ઔદા અન્ય ધમાધ્યમે કેળવવા જેવું છે. આ પનુંએકશન- મરણ સમયે કરવામાં આવતા અંતિમ સંસ્કાર તેની સાહિત્ય વસ્તા, પહેલવી, પાદ અને ફારસી એમ ચાર ભાષામાં સદીમાં આ પંથમાં પણ ફ્રાન્સિસ્કન અને ડામીનીન નામના બે જોવા મળે છે. અનુષાની સંખ્યાની દિએ જોઈ એ તા આ વર્ગો ઊભા થયા છે અને સેન્ટ ફ્રામ તથા સેન્ટ મિકન ધમમાં હાથી હવાલાખ લોકો પૈકી, છતાં પ્રાચીન કાળમાં જગતનું દ્વારા સ્થપાયેલા . બન્નેમાં વૈરાગ્ય અને પરોપકારની ભાવના નેતૃત્ત્વ લઈ જતાહારક ધર્મ તરીકેનું મૃમ આપ્યું નથી. ગુજરાતમાં જોવા મળે છે તો પણ ઊર્મિનીદન પંચ પડેલાની સરખામીમાં છે આ ધર્માંના મુખ્ય સ્થળે ( આતશ બહેરામે! ) સુરત, ઉદવાડા, ( કાંઈ વધુ ચુસ્ત છે. નવચારી તથા એ શિવાય પણ મુંબઈ, પુના, કાંચી ય. ચાર્થે આવેલાં છે.
પ્રોટેસ્ટઢ પચ :
જન સાહસિક અને સુધારક માર્ટિનચર (૧૪૯-૧૫૪૬) આ પંથના પ્રણેતા હતા. પંદરમી સદીના યુરેાપના આ કાળ તે પુનરૂત્થાન પછીના ધર્મો સુધારણાના કામ તરીકે ઇતિહાસમાં પ્રસિદ્ધ છે. ફ્યૂચરે પોપ સામે બંડ કે બળવા જગાવ્યા કારણ કે પાપના અબાધિત સત્તાથી લેાકેા ત્રાસી ગયા હતા તેણે કહ્યું કે બુ ધાર્મિક કર્માંકાંડથી નહિ પણ સાચા દિલના વતનથી પ્રસન્ન થાય છે. મૂળ ખાઈબલ એજ પ્રમાણ છે. સાધુ સાધ્વીમેના વચને અંધ શ્રદ્દાથી માની લેવા કરતાં મૂળને જ પ્રમાણ માની તેને અભ્યાસ કરવે ઈ. છે બાયબલ લેકભાષામાં વેચાવુ જોઈ એ એમ માનતા હાઈ ફ્યૂચરે બાયબલના ભાષાન્તર કરાવ્યાં. પોપની
ખ્રિસ્તી ધર્મ :
એક કુટુંબી
જીસસ દ્વારા સ્થપાયેલા આ ધર્મના મુખ્ય પથામાં રામન કેથેલિક તથા પ્રોટેસ્ટંટ વ. મુખ્ય સોંપ્રદાયેા છે. આ સિવાય અન્ય પેટા પથા પણ છે. રામનકૈથેાલિક સપ્રદાય આપશે, એક પિતાપરિચાર ' એ સૂત્રમાં માને છે. રેશમમાં વસતા પાપ’ને તેઓ મુખ્ય ધર્મગુરૂ માને છે તેએ લેટિન ભાષામાં બાયબલ વાંચવાના હિમાયતી છે અને પાપે જેતે પ્રમાણ માન્યા હાય એવા ગ્રંથાને પણ સ્વીકારે છે. ઈસુ જોડે તેની માતા મેરી મૈં તુ સભા પુરે છે. કિંશુને પ્રભુના અવતાર માને છે, અને તેની
Jain Education International
k
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org