Bharatiya Asmita Part 1

SR No.: 005144
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Yogesh Advertising Service Bhavnagar
Publication Year: 1972
Total Pages: 1228
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 104 MB

Page 317

સ્મૃતિગ્રંથ
૩૩૯
રહેશે. આ બંને સંગીતનોએ મૃતપાય થતાં સંગીત ઉપર અમી કેસરબાઈએ શિષ્ટ સંગીતના શિર ટોચ સમા કલાકારો થયા છે. છાંટણા કરેલાં.
સંગીત હવે વ્યાપક થયું છે. જગતની સંસ્કૃતિઓ એકબીજાની રજવાડાઓને રાજયાશ્રય નબળો પડવા માંડ્યો ત્યાર પછી પૂરી નજદીક આવી ગઈ છે અને આથી એકબીજા ઉપર અન્ય કટોકટી ઉત્પન્ન થઈ. “કલાકારોને જીવાડીએ તાજ કલા જીવંત રહે” અસર થવાની જ છે ભારતનું શિષ્ટ સંગીત આ યુગમાં એક નવા આ કટોકટીના કાળે રેડીઓએ કળાના ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કર્યો. સંગીત- તબક્કામાં પ્રવેશ કરી રહ્યું છે. પશ્ચિમનું સંગીત સુગમ સંગીત, ને જીવંત રાખવામાં રેડીઓએ ઘડ્યો મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. આ લોકગીતે વીગેરે પ્રકાર પ્રચલીત થતા જાય છે અને લોક ઉપરાંત રાજ્યાશ્રય ગયા પછી સંગીતપ્રય જનતાની કરજ કલાકારને ચાહના મેળવતા જાય છે. આમ હકીકત હોવા છતાં શિષ્ટ સંગીત પિષવાની આપેઆપ બની રહે છે. રેડીઓ ઉપરાંત રેકોર્ડીંગ પણ પિતાનું અનોખું સ્થાન અને વ્યકિતત્વ જાળવી રાખ્યું છે. પાયાના કલાકારને પોષવામાં મુખ્ય ભાગ ભજવી રહ્યું છે. કેળવણીના ક્ષેત્રમાં સિદ્ધાંતામાં બાંધછોડ વગર શિષ્ટ સંગીતને કદાચ કલેવર બદલવું પણ શાળાઓ બની શકે તેટલી સંગીતની સેવા કરી રહી છે. પડે પ્રસિંધ સીતારવાદક શ્રી. રવિશંકર આ મથામણમાં પડયા છે
જે કલેવરનાજ બદલવું એમજ આગ્રહ રાખવામાં આવે તો ફરીથી ભારતના શિષ્ટ સંગીતને આ રીતે ઘણે લાંબો અને રસપ્રદ પાછી કટોકટી ઉત્પન્ન થાય તેવો સંભવ છે મૂળ સિધ્ધાંતોને ભોગ ઈતીહાસ છે ભારતની સંસ્કૃતીનું વિશિષ્ટ લક્ષણ છે “સમન્વય” આપ્યા સીવાય વાઘા બદલાય તેમાં વાંધાજનક કશું જ હોઈ શકે તેજ પ્રમાણે ભારતના શિષ્ટ સંગીતનું વિશિષ્ટ લક્ષણ છે “સમન્વય” નહિ કલાને કોઈપણ પ્રદેશ સ્થિર રહી શકે નહિં. પાયાના સીદ્ધાંતોને ભોગ આપ્યા વગર કાલના વહન સાથે સંગીત
માનવ ચેતનાના વ્યાપારે જીવંત છે. અને કલાને કોઈ પણ પણ કદમ મીલાવ્યાં છે. અને તેથી જ ભારતનું શિષ્ટ સંગીત આજે
* પ્રદેશે સનય સાથે તાલ મીલાવવા જ રહ્યા. કલાક્ષેત્રે ચુસ્તપણુએ પણ ચેતનવંતુ, જીવંત ભવ્ય અને આનંદદાયી છે. કંઠ સંગીત
નાશને જ આમંત્રણ છે. આ વિધાન પ્રત્યેક કલાકારે સમજી અને વાદ્યસંગીત બન્ને ક્ષેત્રેાએ કલાકારોએ નવા નવા પ્રયોગો
લેવાની જરૂર છે. પશ્ચિમમાં ભારતીય સંગીતનું વૈવિધ્ય, ભવ્યતા કરવા માંડયા છે, સીતારની અને તબલાની પશ્ચિમને આજે લગની
અને ઉંડાણની પ્રતીતી કલાકારોને અને જનતાને થવા માંડી છે. લાગી છે ભારતની તાલની યોજનાઓ અને તેનું ચેકકસ પણું
વળી ચિત્તને શાન્તી આપનારી પ્રચંડ શકિત ભારતની શિષ્ટસંગીત જેઈને પશ્ચિમના વિજ્ઞાનીઓ તથા કલાકારે આશ્ચર્ય પામે છે.
પડેલી છે, તેની પણ પ્રતીતી જગતને થવા માંડી છે. આથી ભારતના છેલ્લા ચાલીસ વરસમાં ગાયકો તરીકે મહેમ ખાં સાહેબ ફયા- શિષ્ટ સંગીતનું ભાવિ ઉજળું છે. કારણ તેનો વ્યાપ વધ્યો છે. અને ઝખાન સાહેબે તથા ખાંસાહેબ અબ્દુલકરીમ ખાં સાહેબ તથા જીવનને મને સમજાવનાર તેને સંદેશ થાકેલું અને નિરાશાથી પંડીત ઓમકારનાથજી તેમજ ખાંસાહેબ અલ્લાદીનાખાન અને ઘેરાયેલું જગત ઝીલવા તૈયાર કીબું છે.
With Best Compliments From
ઉ999999 ( 99 O. TIT B WIVU ILI IL
206, Jawahar Galli Swadeshi Market. BOMBAY-2.
Jain Education Intemational