________________
ભારતીય અમિતા.
પરન્તુ તાલીમ, શિસ્તને અદ્યતન શસ્ત્રોના અભાવે એમને આ ભાગે પરદેશી ધૂંસરી ફગાવી દઈ મુકિતની હવા માણી પરંતુ મરણિયે પ્રયાસ પણ નિષ્ફળ ગયે. છતાં. પહેલા વિશ્વયુદ્ધમાં બ્રિટીશરોને ભારતની વિદાય વસમી લાગી હતી. લાગ આવે તો ભારતીય ભૂમિદળે બ્રીટીશ તંત્રની એક નિષ્ઠાથી અપ્રતિમ સેવા પુનરાગમનની પણ ખેવના હતી. એટલે ફરીથી ભારત નિઃસહાય બજાવીને ભારતના શીખને ગુરખા રણમોરચે મોખરે જ રહ્યા. પરિસ્થિતિમાં મુકાય ને એમની પાસે ઉદ્ધાર માટે યાચના કરે એ
દશા જોવાની તેમની નીતિ હતી. એ નીતિનું પહેલું સોપાન એમણે ભારતમાં ક્રાંતિને બીજો સફળ પ્રયાસ મહાત્મા ગાંધીજીની ભારતના મુસ્લીમોને ભંભેરી સર કર્યું* અખંડ ભારતના બે ભાગ સરદારી નીચે થયે. ઈરવીસન ૧૯૪૨માં મહાત્મા ગાંધીએ બ્રીટીશ થયા : ભારત અને પાકીસ્તાન શાતિમય માર્ગે પ્રાપ્ત થયેલી આ ન 'ભારત છોડે ' ને આદેશ આપ્યો. ભારતભરમાં રાજકીય સિદ્ધિને બ્રિટીશ સમ્રાટનાં અભિનંદને સાંપડયા. પ્રજા હવે ઘેલી અંધાધુધી વ્યાપી ગઈ. બધાજ અગ્રણી રાષ્ટ્રીય નેતાઓ જેલના બની. જલિયાવાલા બાગની ઈવીસન ૧૯૧૯ની કલેઆમ અને સળિયા પાછળ પૂરાઈ ગયા. ત્યારે ભારતીય ભૂમિદળની આકરી ઈસ્વીસન ૯૪રની ‘હિંદ છોડો' આંદોલનના આગેવાનોની સર્વ કસોટી હતી. પરંતુ લશ્કરી પ્રાલિકા અનુસાર આ ભૂમિસેના ગ્રાહી ધરપકડ વિસરાઈ ગઈ. ભારત વસાહ ભરી રાષ્ટ્ર બન્યું. રાજકીય હિલચાલથી અલિપ્ત હતી. એટલે લશ્કરીએ બ્રીટીશ બ્રીટીશ કોમનવેલ્થ'નું સભ્ય બન્યું. કેનેડ કે ઓસ્ટ્રેલિયા જેવું રાજતંત્રને જ વફાદારી જાળવી રહ્યા. પરંતુ ટૂંક સમયમાં જ ભારતે સાર્વભૌમ બન્યું. પરન્તુ એ વિજલાસ માવા રાષ્ટ્રપિતા સ્વતંત્રતા મેળવી એટલે એની એજ ભૂમિસેનાએ દેશને રાજકીય મહાત્મા ગાંધી દીધીમાં નાતા. કયાંથી હોય ? એમને દિલમાં અગ્રણીઓને વિશ્વાસ સંપાદન કરી લીધે.
વિવાદ હતો. હિન્દુ મુસ્લીમોએ આદરેલી કટપી ન શકાય એવી
હિંસાથી એ વિવશ બની ગયા હતા. એટલે સુધી કે છેક દેહત્યાગ પરંતુ ભારતીય ભૂમિસેનાના એક નાનકડા વિભાગે આઝાદ હિંદ જ બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં ભારતની મુક્તિની ઉંડી તમન્નાથી
કરીને જ એ છૂટયા. ને ભારતની મુક્તિ માટે મરી ફીટવાની ભાવનાથી પૂરી સહૃદયતાથી કેવળ
હિન્દુ અને મુસ્લીમ વચ્ચે માનસિક ને ભાવનાગત વૈમનસ્ય ઉચ્ચ આદર્શથીજ પ્રેરાઈનેજ શ્રી સુભાષચંદ્ર બોઝની દોરવણી નીચે જાપા
વિકસાવવામાં બ્રીટીશરોની “ભાગ પાડો ને રાજ કરે’ નીતિજ ની લશ્કર સાથે સહકાર કર્યો. છતાં ભારતને સ્વતંત્રતા મળયા પછી લશ્કરી
એકલી જવાબદાર હતી એમ નહોતું. કાયદે આઝમ જીન્નાહ જેવા લેભી પ્રણાલિકા અનુસાર એકવાર જાપાની કેદી બનેલા ભારતીય લશ્કરી
નેતાઓએ પણ મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો એમને ભારતીય મુસ્લીપો એની એ ભાવનાને વધાવી લેવામાં ન આવી. યુદ્ધકેદીની ત્રાસજનક
માટે જુદું રાજ્ય જોઈતું હતું. ઈસ્વીસન ૧૯૩૦માં લખનઉ મુસ્લીમ લીગપરિસ્થિતિમાંથી છૂટવાની ઈચ્છા કરતાં, ભારતને વિદેશી ધૂંસરી
ની બેઠક મળી ત્યારથી મશહૂર ઉર્દુ કવિ મહમદ ઈકબાલે પાકીસ્તાન' ની ફગાવી દેવામાં સહાયરૂપ થવાને એમને વધારે ઈરાદો હતો છતાં
વાત વહેતી મૂકી હતી. ચૌધરી રહેમતઅલી અને મહમદઅલી ઝીન્નાહ જાપાનીઓના હાથમાં રમકડાં બન્યા એ લશ્કરી દૃષ્ટિએ વ્યાજબી
એને આકાર આપ્યો. બ્રીટીશ રાજકર્તાઓએ ભારતના ભાગલા ન લેખાયું. વિશ્વયુદ્ધ બીજામાં મિત્ર રાજ્યોને વિજય થયો પછી
કર્યા છતાં હિન્દુ મુસ્લીમ પ્રશ્નનું નિરાકરણ આવ્યું નથી. ભારેલો ભારતની પ્રજાએ આ ભારતીય રાષ્ટ્રીય સેનાને મુકતકંઠે બિરદાવી
અગ્નિ ધુંધવાતો જ રહ્યો છે. પરંતુ જે અનુસાર રાષ્ટ્રીય મહાપરન્તુ એમના મુખ્ય અગ્રેસરે પર બ્રીટીશ કોર્ટ માર્શલે કામ
સભાને ભાગલાનો પ્રસ્તાવ સ્વીકાર્યા વિના છૂટકે જ નહાત; ચલાવ્યું. ભારતની રાષ્ટ્રીય મહાસભા એમની પડખે અડીખમ રીતે કામ ભારત ' ની ભાળ આગમાં એમને મને પરિસ્થતિ ઉભી રહી અને એ અગ્રણીઓને રાષ્ટ્રવીર તરીકે બિરદાવ્યા. પંડિત અપનાવી લીધી હતી. પરંતુ ભારતીય નેતાઓની એ નિર્બોલતા જવાહરલાલ નહેરુએ એમના વકીલ તરીકે ઉભા રહી બચાવ કર્યો હતો. પરંતુ સ્વાતંત્ર્ય પ્રાપ્તિ પછી પતિ જવાહરલાલનું જ ભારતીય રાષ્ટ્રીય સેના પ્રતિનું વલણું ઠંડુ પડી ગયુને એ વીર સૈનિકોને બ્રીટીશરોનું “ ભાગ પાડે ને રાજ કરે” નીતિનું બીજ ભારતીય ભૂમિસેનામાં તો કદીયે દાખલ કરવામાં આવ્યા નહિ. સર્જન ભારતના દેશી રાજા હતા. કુલ ૬ ૧ દેશી રાજ હતા એમને ભારતીય ભૂમિ સેનામાં પ્રવેશ આપવામાં આવે તો લશ્કરી ને ભારતીય વિસ્તારને ચાલીસ ટકા પ્રદેશ એમની હકુમત નીચે શિસ્તનો ભંગ થાય. જાપાનીઓના છત્ર નીચે એક નવી ભૂમિસેના હતા. મૈત્રી જીંબંધ બાંધીને એમને બ્રીટીશ છત્ર નીચે આણવામાં રચવા એમણે રાજકીય નિર્ણય લીધો હતો. અને એક સૈનિકને આવ્યા હતા, બીટીશ અફસરની દોરવણી નીચે એ પત પિતાનાં રાજકીય નિર્ણય લેવા કદીયે અધિકાર આપવામાં આવ્યો નથી. લશ્કરે નિભાવતા. શ્રીટીશ તંત્ર ભારતીય વિસ્તાર કરી કુમકથી એમની દેશદાઝની ભાવના ગમે તેવા ઉચ્ચ પ્રકારની હતી પરંતુ સાચવવાને ખર્ચમાંથી એમ બચી ગયું. રમકડા જેવા દેશી રાજાઓ સરકારી દૃષ્ટિએ એ લશ્કરી શિસ્ત ભંગ હતો અને લશ્કરમાં બ્રીટીશ તંત્રને બિરદાવતા રહ્યા. પરંતુ જ્યારે વાત ય પ્રાપ્તિ શિસ્તભંગ તે કદીયે નભાવી લેવામાં આવતો નથી.
સમય આવ્યે ત્યારે આ “ રમકડાં' ની હસ્તી ભારતને નિર્બળ
બનાવવામાં સહાયરૂપ થાય એ મુખ્ય શ્રીટીશ હેતુ હતો ને એ ઈસ્વીસન ૧૯૪૭ના ઓગસ્ટની પંદરમી તારીખ. ભારતમાં હેતુથી દેશી રાજાઓને કાયમ રાખવાની વેતરણમાં હતા ભારતના દોઢસો વર્ષ સુધી એકચક્રી હકુમત ચલાવી બ્રિટીશરો વિદાય થયા. અનેક ભાગલા પડી જાય એ તેમનું લક્ષ્યાંક હતું. શ્રી જીન્નાહ પણ ફરીથી અખંડ ભારત રાષ્ટ્ર બન્યું. માનવજાતના એકપંચમાં દરેક દેશી તંત્રને સ્વતંત્ર બનાવવાના મતના હતા. સાર્વભૌમ
જાએ ત્યારતા રહી ગયુ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org