________________
વિશ્વ અજાયબી : ( શ્રી મણિવિજયજી દાદાના અપ્રતીમ ગુણોઃ
સંવેગી શિરતાજ- મહા યોગીરાજ બાલ્યાવસ્થાથી જ સદ્ગુણી અને ધાર્મિક વૃત્તિવાળા પૂ. શ્રી બુદ્ધિવિજયજી (બૂટેરાયજી) મ. માબાપના ઉસંગમાં ઊછરેલા આ મહાત્માના ગુણોનું શું વર્ણન કરવું! માતાપિતાએ એમના જીવનમાં એવી તો અક્ષય
પંજાબ, રાજસ્થાન અને ગુજરાતમાં જૈનશાસનનો ડંકો સુવાસ મૂકી કે જે તેમના જીવનપર્યત અખૂટ રહી. આ
વગાડનાર પંજાબી સાધુઓમાં શ્રી બૂટેરાયજી મહારાજ પ્રથમ વિનીત મુનિવરે પોતાની શારીરિક શક્તિ પહોંચી ત્યાં સુધી
પંક્તિમાં બિરાજે છે. તેઓ ધર્મગ્રંથોના ઊંડા અભ્યાસી અને નાનામોટાં સર્વની ગોચરી–પાણી વગેરે વૈયાવચ્ચમાં સતત
ક્રિયાકાંડમાં નિપુણ સાધુવર્ય હતા. ઉદ્યમ કર્યો. પ્રસન્ન મુખ કદી પ્લાન કર્યું નહીં. સાનુકૂળ- શ્રી બૂટેરાયજી મહારાજ જન્મે શીખ હતા. તેમનો પ્રતિકૂળ પ્રસંગોમાં, વિહારમાં, તપસ્યામાં, કદી પણ વચન કે જન્મ વિ. સં. ૧૮૬૩માં લુધિયાણા નજીક દુલવા ગામમાં વદન વિકારી ક્યાં નહીં. એમના વ્યક્તિત્વમાં થયો હતો. તેમનું જન્મનામ બુટ્ટાસિંહ હતું. માતાનું નામ મળતાવડાપણાનો મહાન ગુણ હતો. તેથી ગમે તે સમુદાયના કર્માદ અને પિતાનું નામ ટેકસિંહ હતું. માતા કમદને મુનિવર્યો સાથે તેમને હૃદયનો સંબંધ બંધાતો. ૮૬ વર્ષની સુસ્વપ્નથી સૂચિત એક પુત્ર જન્મ્યો. એટલે માતાને મનોમન વૃદ્ધાવસ્થાએ પોતાનું શરીર સાવ અશક્ત હોવા છતાં, પોતાની એવી પ્રતીતિ તો હતી જ કે પુત્ર અસાધારણ હશે. એમાં જરૂરિયાતોની ઉપેક્ષા કરી, રાંદેરમાં રત્નસાગરજીની તબિયત બાળક બુટ્ટાસિંહને ધાર્મિક વાચન અને ક્રિયાકાંડમાં વિશેષ માટે મુનિ શ્રી સિદ્ધવિજયજીને દીક્ષા આપી કે તરત જ ચિ હતી. તે જોઈને માતાને પોતાની શ્રદ્ધા દઢ થતી દેખાતી મોકલી આપ્યા. સાથે શ્રી શુભવિજયજીને પણ મોકલ્યા.
હતી.
એટલે ગુરુવર્યની આવી અવસ્થામાં તેમને છોડી જવા, એ શિષ્યોને
માતાએ પુત્રમાં ધર્મના સંસ્કારો સિંચવામાં ખૂબ જ કાળજી ગમ્યું નહીં પણ ગુવંજ્ઞાનો અનાદર પણ કરી શક્યા નહીં લીધી હતી. અને અંતે પરિણામ એ આવ્યું કે ગુરુ-શિષ્યોનો ફરી મેળાપ
બુટ્ટાસિંહનું મન તત્કાલીન શીખ ધર્મના સાધુઓ કરતાં થઈ શક્યો નહીં.
જૈન યતિઓ અને સ્થાનકવાસી સાધુઓ પ્રત્યે વધુ આકર્ષાયું તેમને નવકારવાળી ગણવાનો વિશેષ અભ્યાસ હતો.
હતું. માતાના આશીર્વાદ લઈ, ઘર છોડી નીકળેલા બુટ્ટાસિંહે જ્ઞાનદશામાં જાગ્રત, પ્રમાદના પરિહારી, હઠાગ્રહથી વેગળા
અનેક સાધુઓનો સમાગમ કર્યો. વિ. સં. ૧૮૮૮માં રહી, જ્ઞાનાદિ આચારનું સેવન કરતાં જ્યાં સુધી શારીરિક
દિલ્હીમાં એક સ્થાનકવાસી સાધુ પાસે દીક્ષા લઈ શ્રી સ્થિતિ નભી શકી ત્યાં સુધી અપ્રતિબદ્ધ વિહાર કરી,
બૂટેરાયજી મહારાજ નામે જાહેર થયા. તપસ્યાઓ કરી, સમાચારીનું શુદ્ધ યથાર્થ આરાધન કરી, અકિંચન નિર્લેપ એવા આ બાળબ્રહ્મચારી મહાત્માએ લગભગ
શ્રી બૂટેરાયજીનું પ્રથમ લક્ષ્ય સંસ્કૃત અને અર્ધમાગધી પ૯ વર્ષ પર્યત વિશુદ્ધ ચારિત્ર પાળી ભવ્ય જીવોને
ભાષાનું જ્ઞાન સંપાદન કરીને શાસ્ત્રોનું ઊંડું અધ્યયન કરવાનું ધર્મપરાયણ કર્યા. જિંદગીભર આરાધનાપુર્વક ખરેખરું કાર્ય હતું. આ પરિશીલનનાં સુફળ પ્રાપ્ત થયાં. તેનાથી સમગ્ર કર્યું. અણાહારી પદના આ સાચા અભિલાષીએ જીવનમાં જૈનશાસનમાં એક મહાન ક્રાંતિ આવી. તેમણે સ્થાનકવાસી ઘણી વાર ચારે આહારનો ત્યાગ કરી, અણાહારીપદ માટે સંપ્રદાયને માન્ય એવા બત્રીસ આગમોનું ઝીણવટપૂર્વક વારંવાર રાતત પ્રયત્ન સેવી, છેવટે આઠમને દિવસે પણ ચારે અધ્યયન કર્યું. આ ક્રમ પાંચેક વર્ષ ચાલ્યો. પરિણામસ્વરૂપ, આહારનો ત્યાગ કર્યો અને પૂજ્યશ્રી સં. ૧૯૩૫માં આસો તેમના મનમાંથી મૂર્તિપૂજાનો વિરોધ નીકળી ગયો. સુદ ૮ને દિવસે કાળધર્મ પામ્યા. તેઓશ્રીએ સં. ૧૮૭૭માં જન્મે શીખસંતાન હોવાથી તેમનું મનોબળ ખૂબ દેઢ દીક્ષા ગ્રહણ કરી; સં. ૧૯૨૨ના જેઠ સુદ ૧૩ને દિવસે હતું. પોતાને યોગ્ય લાગે તે મત વ્યક્ત કરતાં તેઓ કદી પંન્યાસપદ અર્પવામાં આવ્યું. સં. ૧૯૨૩માં તેમને હસ્તે શ્રી અચકાતા નહીં. પરિણામે અનેક વારના શાસ્ત્રાધ્યયનને આધારે મુક્તિવિજયજીને ગણિપદ આપવામાં આવ્યું. વર્તમાનમાં મૂર્તિપૂજા અને મુહપત્તિના પ્રશ્નોને તેમણે હિંમતપૂર્વક જાહેર લગભગ ૧000થી વધુ સાધુઓ પૂ. મણિવિજયજીદાદાના કર્યા અને તે પ્રમાણે અનુસરવાનો અનુરોધ કર્યો. પરિવારમાં વિચરે છે.
ગુજરાનવાલાના ચાતુર્માસ વખતે તેમણે પોતાના આ મતને સંઘ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org