Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 02

SR No.: 005136
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1987
Total Pages: 200
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 17 MB

Page 96

(૭૭) શ્યામાત્રમ ધ્યેયઃ ૩/૧/૧૯ * ત્રપૃથા છાટો -સુર્યેય: * વૃતિ :- સર્વાટિયુ મુલ્લાનાં મન શનામળ્યે शेपः स्यात् सङ्घयेयवाचिशब्द वर्जयिता | अक्ष अव अव-अक्षाः । शकटापशकविभीतकाः । તુ મૃત્ય :- અધી સ્યાદિ વિભકિતઆમાં જેના સર્માં રૂપે! થતા ાય તેવા ભન્ન (અલગ-અલગ) અર્થવાળા નામેા પણ એકાપ થાય છે. (એક બાકી છે – ખીજા નિવૃત થાય) આ નામામાં કોઇ નામ સંખ્યા ગાધી હોવું જોઇએ નહી. જેમકે:
અક્ષ=ગાડાની ધરી, =પાસા અક્ષ=બહેડા નું ઝાડ
ૐ અનુકૃત્તિ:-- (૧) સમાનામÁવ: ૩/૧/૧૧૮ થી વ
(૨) વર્ષે ન્દ્ર: મહેસૌ ૩/૧/૧૭ થી સદૈાન્તિ
अक्षय अक्षय अक्षश्चइ अक्षाः
થી હરાવ
અહીં ભિન્ન ભિન્ન અર્થ વાળા સમાન ગુદેશ છે તે ત્રણે શબ્દોના સાતે વિભકિતના રૂપે! |
(૨)
સમાન છે.
5 વિશેષ :- () સ્થા” કેમ હ્યુ
પેમાં
0 શબ્દ સમાન હોય પણ સાતે ભિતિના સમાનતા ન હોય ત્યારે આ સૂત્ર ન લાગે ! ત. માતા--- માતા માત=માપનારે, માતૃમત 1-એનુ માતરે થાય છે, ભીનુ મહારો થાય છે. કેમકે એક માતૃ શબ્દ છે બીજો માતૃક્ થા તૃ અનેક છે,
() સચ કેમ હતું ?
=
વૃધ્ધ ખચ = એક-એક અહી. જૂ શબ્દ એક પદાથ એમ સંધ્યેયને સૂચક છે.
0 स
= સંખ્યા તે બીનનું વિશેષણ કરીએ તો ધ્યેય કહેવાય અને વિશેષણ કરીએ તો મરૃખ્યાવાચી કહેવાય. સુત્રમાં સ યેય એ કમ નિર્દેશ કર્યો છે.
તેથી સવારી માં સમાસ રોજ, विशतिश्व विंशतिश्व इति विशती नवतिश्च नवतिश्व नवतिश्च इति = नवतयः
[૫૦૩] (૭૮) સાતિઃ ૩/૬/૧૨૦
* સુત્રપૃથા :- ત્ आदि:
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા *દાત :- અર્ચન સહેાતો હાવિ શિવતે । મિથઃ સૌ નું થથાવરમ્ | સ ચ ચૈત્રથ-તૌ સ પ થત્ર-યો
ન નૃત્ય :- તંદ્ વગેરે શબ્દોની બીજા નામેા સાથે સહેત હૈાય ત્યારે દૂ વગેરે એકલાં છકી રહેછે (અન્ય નિવ્રુત થાયછે) દ્િ વગેરે માટે જુએ સૂત્ર ૧/૪/૭ સ્વરા. પુ. સૂત્ર ૧૬]
-
स च चैत्र સૌ તે અને ચેત્ર (અહીં ચૈત્ર પત્ર નિવ્રુત થાય છે.) स च यश्च = यौं
તે અને જે (અહીં સ
નિવૃત થાય છે)
અનુવૃ તે :- (૧) સમાનામાના શેત્રઃ ૩/૧/૧૧૮
વોયન્ત્ર: સહેતી ૩/૧/૧૧૭ થી સદેશવિત
5 વિશેષ :- 0 યવાવિ, સત્, પ્, યવ્, સમ્ , હા, ટ્ટિ. યુાર્, અમદ્, મન્ત્રતુ, વિર્ ૬૨મ્ ૭/૪/૧૬૯ પરિભાષા મુજબ પર રહેલા વગેરે દશેય રહેછે. તેવીજ સ્ ૧ યશ્વ માં ય થયું અને હવે સુ ખ્યાલ માં થમ થયું,
तद्
પ્રમ, }} =
એકે बहुलम् અધિકારથી ક્રમમાં પછી આવે તેજ શેપ બને તેવું ન પણ થાય.
દા.ત. માન્ ત્ર અહંન્નેં = आवाम्
(0) अयम् च एपश्च इति इमौ
0
આ સૂત્ર ન્દ સમાસનુ બાધક છે. જે આ સૂત્રન હાય તા સ પૌત્રક્ષ = તૌત્રૌ એવા અનિષ્ટ સમાસ થાય.
ઉ જે વિગ્રહ વાયમાં ત્રણે લિંગ હોય તે સમાસ કયા સિંગે કવે. ?
જો ત્રણે લિંગ હાય તો નપુસકલિંગે કરવા. * સાવ સવો ચ = તાનિ થશે,
શ્લોકા મુજબ સ્ત્રી. પુ. માં પુલિંગે સમાસ થશે. સ્ત્રી-નવુ. માં નવુ. લિંગે થશે, પુ−નપુ. માં નપુસક
લિંગે ચો
0 મુન-યુયો'માં સ્ત્રીલિંગે સમાસ કેમ થયા? 0 ૬ન્દ્ર સમાસ છે તેથી ઉત્તરપદ મુજબ લિંગ ચશે.
[૫૭૪ ]
.
.
O .
હૈમ સિંગાનુશાન પરિભંગ - શ્લાટ : ૩ स्त्रिपुं नपुंसकानां सहवचने स्यात् परं लिङ्गम्
.