Page Text
________________
અસબ્ધિ
0 2 સમાન કેમ કહ્યું ? वृक्षौ+ऋच्छति=वृक्षावृच्छति મો કાર સમાન સ્વર નથી. છે ? – ૮ પરમાં હોય તો-કેમ કર્યું ?
+= 319મૂ–પરમાં જ છે. 0 ઉદાહરણ :- તૃ+સ્ટાર: – હેમકરનારને હૃ કાર શબ્દ અસધિ - દેતૃવારઃ વિકલ્પ હોરેંજાર : (ગ્રસ્તાઃ૧/૨/૫)
સ્વરઃ ગતઃ વાતૌ૨ ૧/૨/૪) વિલક્ષણ સ્ટ્ર
(૧૦) [ s pવા ૧/૨/૨૨ સૂત્રપૃથ :- દૂર્વ: (૧-એ.) પર્વે (૭ -એ) વાં (૧-એ) ત્રિપદ * વૃત્તિ :- ૩ = ૨ વળનામ સ્વરે ઘરે हस्वो वा स्यात्, न चेतौ निमित्ति निमित्तिनावेकत्र पदे स्याताम्। नदि एषा । मधु अत्रा । एकपदे तु-नद्यौ
FT ( ર્ ૩ વર્ષાનાં વિરામેનુનાશિ વા) ૧/૨/૪૧ સામ સામ | aff afધ
ક વૃત્યર્થ :-- ૬, ૩, શ્ર, રુ વર્ણનો, જે અસ્વ સ્વર ૫રમાં આવેતો હસ્તવિક થાય છે.-જે નિમિત્ત અને નિમિતિ એક પદમાં ન હોય તો, જેમકે :ની+gવા આ નદી -આ સૂત્રથી હ્રસ્વ થાય તો નર ઘા થશે. વિક૯પે સબ્ધિ થાય તો ના થશે. (
વ ચ્ચે ૧/૨/૨૧ થી) મધુ+ત્ર-પુત્ર વિક૯૫ મવત્ર 0 gવે તો સાનિધ થાય જ –જેમકે ની + ક (દ્ધિ.વ.) = નૉ -બે નદી
અહીં નિમિત્ત અને નિમિત્ત બને એક પદમાં છે તેથી સબ્ધિ થઈ. * અનુવૃત્તિ :– વર્ષાર રે વરશ્રમ્ ૧/૨/૨૧ થી મā āરે
ક વિશેષ :– આ સૂત્રમાં હત્ત્વનું વિધાન છે તે દીધ અને હ્રસ્વ બને સ્વર માટે છે તે કઈ રીતે ? qíવવઋક્ષણ પ્રવૃત્તિ ન્યાયાનુસાર –જેમ વરસાદ પડે ત્યારે ભરેલું કે એવું જોયા વગર બધે જ વરસે છે તે રીતે આ સૂત્ર પોતાના વિષયમાં સર્વત્ર પ્રવર્તે છે. -અપ્રવૃત્તિ જ તેનું અનર્થક પણું સૂચવે છે - છતાં જેમ વરસાદથી કાલાન્તરે ધાન્ય વધુ પાકે તે ફળ છે તેમ અહીં પણ કાલાન્તર ફળ એ છે કે હૂવનું સ્વ વિધાન કરવાથી ફરી સબ્ધિ ન થાય. તેથી વિગઢ મા ફંગ ને યુ થશે નહીં.
* શેષવૃત્તિ :- (૧) ૩વસ્થા તેડનુંનાસિડનીઃ ૧/૨/૪૧ –જે શબ્દોમાં અત્તે વર્ણ, ૬ વર્ણ, ૩ વર્ણ રહેલ હોય. તેમની પછી વિરામ (કેઈ સ્વર કે વ્યંજન નો હોય તે તે ગ--૩ વર્ણ વિક૯પે અનુનાસિક થાય. જેમકે સામ, સા–શાંતિ
ધિ, દહીં જો કે વિવનમ્ વગેરે પ્રયોગમાં અનુનાસિક ન થાય જેમકે –મની, શમી વગેરે [૧૮]
અસનિધપ્રકરણમાં દર્શાવેલાં અપવાદોના અભ્યાસથી સબ્ધિ કયાં કયાં ન પાય તેને
ખ્યાલ આવશે છતાં નીચેનું સૂત્ર સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાશનમાં ખાસ જોઈ જવું,
: ૧/૩ પર o o o o o o o ૦ o o o o s * પચવતું ન્યાય સંગ્રહ-ન્યાય ૧૨ પૃ. ૧૧૫
નિમિત્ત :- જેને માનીને કાર્ય કરવાનું હોય તે નિમિત્તિઃ જેના ઉપર કાર્ય કરવાનું છે, તે
પૂ. મહોપાધ્યાય વિનયવિજયજી ગણિવરે રચેલ હમ લઘુપ્રક્રિયાના અસધિ પ્રકરણન, તપાગથિ જૈનાચાર્ય આગોદ્ધારક પૂ. આનંદસાગર સુરીશ્વરજીના શિષ્ય ઉદાર દિલ પૂ ઉપાધ્યાય ક્ષમાસાગરજીના પ્રરિણસરલ સ્વભાવી પૂ. પંન્યાસ સુશીલ સાગરજીના કિયા િવંત પૂ. મુનિરાજ શ્રી સુધમસાગરજી મ. સા. ના શિષ્ય
મુનિ દીપરતનસાગરજીu.com Ed.) કરેલ અનુવાદ તથા સસંદર્ભ વિવરણ સમાપ્ત. '
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005135 |
| Book Title | Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Abhinav Shrut Prakashan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 256 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Grammar |
| File Size | 16 MB |