Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01

SR No.: 005135
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1986
Total Pages: 256
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 16 MB

Page 44

સ્વર સન્ધિ
વાયરર્ માં પણ એ વ. છે. તે બન્ને એકવચન અનુક્રમ લેવા માટે છે તેથી ક્ તા ૬, ૬ તે લો, ૬ ને શ્ર, હૈં ગ્રહ થયા. 0 = વણ એટલે (ત્ર કે શ્રા) સામે હૈં વ (૬ કે ) આવે તે બન્નેને બદલે ૬ ખેલાય છે. (અ વગેરેમાં હ્રસ્વ-દી-દ્ભુત ત્રણે આવી શકે.) 0 સ+,૩,૬,છું, ૧૬ ભેદે સન્ધિની પ્રાપ્તિ છે, જેમકે અ+5=-વેય+(=રેવેન્દ્ર-દેવેન્દ્ર +š=-તવ+$હા=તવેદ્દા-તારી ચેષ્ટા મા+=-મા+યમુ=માટેથમ-આ માલા બા+$=—સા+ક્ષતે=મેક્ષતે-તે જુએ છે
નો-તવન મ=તવાર-તારૂ પાણી +=ો -તવના=તવાઢા-તારૂં સ્વીકારાયેલુ આ+૩=ોમા+ધમ=માટેવવમ માળા માટે પાણી આ+-બો-વનિતાનઢ:ધ્વનિતાઃ વનતા વડે વરન
કરાયેલ
વણુ અને હૈં વણુ સાથે ચાર
આજ રીતે ચાર-ચાર ભેદે કુલ સાળ ભેદ થશે 0 સૂત્રકારે સૂત્રમાં પણ અચળ હ્દ+વળમાં સન્ધિ પ્રયાજી સવળ હ્ય કરેલ છે
[૩૯]
(3) ऋणे प्रदशार्णवसन कम्बल वत्सर
વસંતચા−૧/૨/૭
* સૂત્રથ
ઢળે (૭-એ.) (૧) પ્ર (૨) દ્રા (૩) ળ (૪)વસન–(૫) ધ્વજ (૬) વત્ત (૭) વÇતરસ્ય (-એ ) ન્ના (૭-એ.) त्रीपद * વૃત્તિ : प्रादिनां सप्तानाम् वर्णस्य ऋ परे ऋता सहार् स्यात् । प्र ऋणम् प्राणम् । ऋणऋणम् ऋणार्णम् ।
ના
* નૃત્ય :- પ્ર,ઢાળ,વસન વહ —વત–વલતર આ સાતે રાખ્તા પછી ળ શબ્દ આવે તેા તે સાતેના અન્ય # સાથે આવું થાય છે. ઉદા. પ્ર+મૂળ=પ્રાળ મ=વધારાનું દેવુ ાળ+મૂળભૂ=મૂળાળ મ=કજ માટે જ અન્ને ઉંદા, માં અન્ય ૩૭૬ (પ્++) ના
-:
ળમૂ ના (પૂર્વ) ૠ સાથે આાર થયા. * અનુવ્રુત્તિ :- અય રચવર્ગાવિને ફેવરજી ૧/૨/૬
૨૫
5 વિશેષ :— સૂત્ર પ્રયળ ઘ ૧/૨/૬માં ૬ ના ર્ ની પ્રાપ્તિ હતી તેના અપવાદ રૂપે આ સૂત્ર બન્યુ છે
૦ સમાનામાં ૧/૨/૧ સૂત્રમાં મુકેલ બહુવચન વ્યાપ્તિ માટે છે. ૧ શ્રૃતિ ૧/૨/૨ થી વિકલ્પે હસ્તની પ્રાપ્તિ છે. તેથી અહીં પ્ર+E=પ્રાળ મૂ અથવા પ્રાળનું પણ થઈ શકે. 0 અન્ય ઉદા. ઃ- રા+ળમ=શાળ મેં દશનું ઋણ વસન+ળમ=વસના મ- કપડાં માટેનુ ઋણ I+ાળમ= વહામ-ક'બલ માટેનુ ઋણુ વત્સર+રામ=વત્સરાળ મ—વષ' માટેનું ઋણ વત્સતર+ દળમ=વત્સત્તા મ—વછેરા માટે કરેલું ઋણ *કેટલાંકને મતે વત્તરળમ
0 સૂત્રકારે સૂત્રમાં પણ સન્ધિ પ્રયાજી વાંળ –વશ+દુળમ કર્યુ.
[૪૦]
(૪) તે તૃતીયા સમાસે ૧/૨/૮
* સૂત્રથ
ચારિ
ૠતે (૭-એ) તૃતીયા સમારે (૭-એ) એ પદ * વૃત્તિ अवर्णस्य ऋते परे तृतिया समासे તા સહાર્ સ્થાત્ । શીતઃ શીતા, નૃત્યથ:- વણ પછી ઋત શબ્દના ઋ આવે અને આ વર્ણવાળા શબ્દ શ્રૃત શબ્દ અને તૃતીયા તપુરૂષ સમાસથી જોડાય ત્યારે આ ના ઋની સાથે અર્ થાય ઉદા. શીત+ત: =શીતાત અહીં શીતેન શ્રૃત: ઠંડીથી પીડાયેલ એવા તૃતીયા સમાસ થતા શીતના અન્ય જ્ઞ સાથે ઋની સન્ધિ આર થશે.
તથા
* અનુવ્રુત્તિ :-અવળ ચે વર્ષાવી વાયર≈૧/૨/૬ 5 વિશેષ :— આ સૂત્ર અવળ લ્યે તે
અપવાદ છે.
0 નિમિત્ત (ત્ર વર્ષોંન્ત શબ્દ અને નિમિત્ત (ઋત)
... . • . ૭ ૭ . . વ .
*વત્સરળમ્ – બૃહજ્યાસ – પ્રથમાડધ્યાય ૧/૨/૭