Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01

SR No.: 005135
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1986
Total Pages: 256
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 16 MB

Page 124

સ્વરાન્ત નપુસકલિંગ
વિકલ્પે થયો છે. જો તેમ થાય તે હૃદય શબ્દના રૂપે પુરુ જેવા થશે.—ચમ્ ચે યાનિ, શસાહિ પ્રત્યયથી એ-એ રૂપ થશે જેમકે (૪-એ) થાય પક્ષે હૂઁઢે- એજ રીતે ૩ શબ્દના રૂપોમાં
રમ્ સ ાનિ વગેરે હતા રૂપા જેવા થશે પણ વન્તવાર...વા ૨/૧/૧૦૧થી સાવિ પ્રત્યય પૂર્વે વિકલ્પે નૂ આદેશ થતા– (૨ ખ ) નિ ય+ શિ=વાર્+7=-હાનિ (૩-એ.) ૩વનૂ+બા (બનેઽક્ષ્યથી ઞ લેપ) = જૂના થશે (૩-fદ્દે.) ૩ર્નૂ+ ચામ્=+ રામ્ (નારનેા નેડથી નૂ લેાપ)
ચાર્મી થશે.
[૧૯૫]
(૧૦) જીવે ૨/૪/૧૭
* વૃત્તિ — નપુ સચવરાન્તસ્ય સ્ત્રઃ स्यात् । विश्वपम् इत्यादि कुलवत्
મૈં વૃત્ત્વ :— નપુંસકલિંગવાળા સ્થરાન્ત
નામના અન્ય સ્વર હસ્વ થાય છે. દા.ત. વિશ્વપમ્-વિશ્વાપા+મિ=વિશ્વપ્+ત્રમ્ (જ્ઞા દુસ્વ) (વ્રત: મેડમ્ ૧/૪/૫૭)=વિશ્વપ+f=(સમા• નાઝ્માત :- જ્ઞ લાપ)=વિશ્વવન્ * અનુવૃત્તિ મેાવાતે હસ્યઃ ૨/૪, ૯૬
થી હવઃ
વિશેષ :- વિશ્વા–વિહાવા વગેરે આ કારાન્ત નામ દૂરવ થતાં વિશ્વપ-ાિરુવ એવા ત્ર કારા નામ થશે.-તેના નામ રૂપે યુ જેવા થશે विश्वपम् विश्व विश्वपानि
0. નાયમત્તિાન્તઃ કૃતિ ઋતિનો નું દ્રસ્વ ઐતિનુ થશે. 0 પ્રામણ્ નતિ કૃતિ પ્રામળીનુ' શામળિ (હસ્ત્ર)થશે. 0 ધ્રૂવ: કહેતા સ્વરનું એમ સમજવુ કેમકે સ્વર જ દૂચ-રીવ --પ્લુમ્ થાય.
[૧૬]
(૧૧) અનતેજુળ ૧/૪/૫૯
* સૂત્રથ * વૃત્તિ સ્થાત્ વારિ ધ
H નૃત્ય :- ૧ કારાન્ત નપુંસક
- अन्-अतः लुप्
:- अकारान्तवर्ज-नपु ंसकस्य स्यमेोलुपू
હિંગી નામને વને (અન્ય નપુસકલિંગી નામાને લાગેલ) સિ મૂ પ્રત્યયના લેપ થાય છે-જેમકે :- મૈં કારા =પાણી પ્રથમા-દ્વિતીયા એ.વ -વાર્તા+ત્તિ/અમૂ= ત્તિ-મ્ ના લાપ)
* અનુવૃત્તિ :- (૧) નવું સસ્ય ૧/૪/૫૫ (૨) અત: સ્થમાડમ્ ૧/૪/૫૭થી ચમા
૬ વિશષ :— જીરૂ થયા છે. તેથી સ્થાનીયત ભાવ થશે નહીં. તેથી યક્ તત્ વગેરેમાં સિ ને લેપ થયા બાદ (બાટ્ટુરઃ ૨/૧/૪૧થી) બની પ્રાપ્તિ રહેશે નહીં.
૧૦૫
--
20 અવતા કેમ કહ્યું ?
વુમ્ +fસ/અ-કારા નામ છે માટે લેપ ન
થાય.
0? હૈ તુ માં
બર્ કેમ ન થયા ? *રુમ્ નૃત્યે
થી છુપૂ ના સ્થાનીવત્ ભાવ ન થાય તેથી ઋ તે ગુણ પણ ન થાય.
0 અન્ય ઉદાહરણ :
તુ, ધિ, મધુ ચ: બધે સિ/અને લેપ થયા છે.
નોંધ :- મરતા ત્ર સિવાયના સ્વર કે ગ્ ́જન બન્ને લેવા.
[૧૮૭]
(૧૨) નારે ન્ત: ૧/૪/૬૪
* સૂત્રપૃથ :- અ-નામ્ રે નઃ અન્ત:
* વૃત્તિ - नाम्यन्तस्य नपुंसकस्याम्वजे स्वरादौ
*
स्थादौ नोऽन्तः स्यात् । वारिणी वारीणि वारिणा । वारिणे । वारिणः २ वारिणोः वारिणि आमि मुनिवत् 5 નૃત્યથ :- નામી સ્વર અન્તે હાય તેવા નપુસકરૂંગી નામેાને બામૂ સિવાયના સ્વાદિ પ્રત્યય લાગે ત્યારે અન્તેTM આગમ થાય છે. જેમકે વારિ=(પાણી) શબ્દ (૧/૨-દ્વિ) વારે+ૌ=f+: (ૌરી: ૧/૪/૫૬થી )વ+િનૂ+રૂં (આ સૂત્રથી ર્ આગમ થયા)= વર્ગાળી-(રવર્નાને થી ન્ ૧/૨-અ.):-વારિ+ નમ્ /રાસૂ=રિશિ (નવું લક્ષ્ય શિ: ૧/૪/૫૫) +નૂ+ (સ્વાચ્છો ૧/૪/૬૫
થી
00 .
જીવ્યæહેનત ૭/૪/૧૧૨ પરિભાષા.
d.