________________
૧૨૪
(૮) ઉંદરની અતિમ આરાધના
ગણધર દેવે અજલ કરી ધનાથ પ્રભુને પ્રશ્ન કર્યાં, હે ભગવંત! સમવસરણ માં દેવ-મનુષ્ય—તિય ચાદિ લાખા જીવા છે તેમાં પ્રથમ ચે! જીવ કમ ક્ષય કરી સિદ્ધિ પામશે ?”
સમાધિ મરણ
ભગવંત કહે, “હે દેવાનુપ્રિય આ આછા પીળા રંગવાળા જે ઉત્તર તારી પડખેથી આવે છે. તે પૂર્વ ભવ યાદ આવતા હૈર ગ્યુ પામ્યા છે અને નિ ચણે આવી રહ્યો છે. તે ઉંદર સૌ કરતાં પ્રથમ મધ્યે જશે.” ભગવતે આ પ્રમાણે કહેતા બધાં જ નરેન્દ્રસમુહ, ઇંદ્ર, અસુરેન્દ્ર, વગેરે દેવતાની કૌતુકથી વિકસ્વર બનેલી હજારો દષ્ટિમાળા તે જ ગલી ઉંદર પર પડી. ભકિત સમૂહથી નિભર તે ઉંદર પાદપીઠ નજીક પૃથ્વી ઉપર મસ્તક મુકી પાતે પેાતાની ભાષામાં કંઈક કહેવા લાગ્યા. ભગવંતે પદામાં ટહ્યું કે પૂર્વે આને “સાધુજીવન કરતાં ઊ ંદર જીવનને ધન્ય ગણેલું ” તેનુ ફળ મળેલ છે.. પણ હાલ ઉચ્ચ પરિણામમાં વર્તાતા આ ઊંદર પૂછવા આવ્યા છે કે હું ભગવ ́ત ! કયા કારણે હું ઊંદર થયેા ?
ભગવતે પૂર્વભવ અને તેમાં રહેલ શલ્યની વાત જણાવી તે સાંભળી ઊ'દર, પ્રભુની સ્તુતિ કરવા લાગ્યે.—
“ હે ભગવંત! ત્રિભુવનનાચ એવા આપની આજ્ઞાનુ જેએ ખંડન કરે છે તે મારા સરખા મૂઢ દુર્ગતિમાં ભટકે છે, તેથી હું ભગવત! મેં એવું શું કર્યું, જે કારણે હું આવા ઉંદ થયા?”
,,
ભગવંતે જણાવ્યું. “હું મહાભાગ્યશાળી ! તે વખતે તે જે એમ ચિ ંતવ્યુ` હતુ` કે ” ફ્લુના ઉંદરા ધન્ય છે, તે નિયાણશલ્યના પ્રભાવે દેવલાકમાં જઈને પણ તે રણુ–ઉદરપણાના આયુ ગેત્ર ક મધ્યાં.” ભગવતે ઇંદ્રને પ્રત્યુત્તર આપતાં કહ્યું કે હે ઇન્દ્ર ! આ ઊંદર અહી થી વનસ્થલીમાં જતા જતે વિચારશે કે હે! આ સંસાર કેવા દુઃખના છેડાવાળા છે? જીવાના ચિત્ત પણ કેવા ચંચળ છે ? કર્મની ગતિ કેવી કુટિલ છે? નિયાણુશલ્ય કેટલુ' ખરાબ છે?
“હવે મારે એ જ શ્રેષ્ઠ છે કે નવકાર મ`ત્રની સહાય લઇ, મરીને જ્યાં વિરતિ પ્રાપ્ત થાય ત્યાં જન્મે.” આમ વિચારી તે ઊંદર પેાતાના દરના એક ભાગમાં જઈ સ` આહારના પચ્ચક્ખાણુ કરી, સૌંસારને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org