Page Text
________________
સર્વસંગ્રહગ્રંથ
શોમેશ્વરે તેમને વસંતપાલ નામ પણ આપેલું. તેમણે ગવાહી પૂરે છે. તેમના કાકા ધનદ [ ધનરાજ, ધનેશ આદિજિનેશ્વર મરથમય કાવ્ય લખેલું અને ત્યારબાદ અથવા ધનદ] પણ ઉત્તમ કવિ હતા. નરનારાયણનંદ રયું. અંબિકાસ્તવન પણ તેમણે લખ્યું છે. તેની વિદ્વત્તા અને વિદ્યાવ્યાસંગની કીર્તિ પતાકા દેશ-વિદેશમાં સંસ્કૃત સાહિત્યમાં જોડાણ કરનાર આ સિવાય અન્ય લહેરાતી રહેલી અને તેને લીધે જ એ સમયમાં અને પછીથી પણ વિદ્વાન કવિઓ છે. અન્ય ભાષાઓમાં, પણ જૈન રચાયેલા અનેક ગ્રંથોમાં તેમની સૂક્તિઓનો ઉપયોગ સાહિત્યમાં પ્રદાન કરનાર ગૃહસ્થ કવિઓ મળે છે. તેમ થયેલા જોવા મળે છે. સરસ્વતી પુત્ર, કાવ્યદેવી–પુત્ર વગેરે ગુજરાતી ભાષામાં પણ વિશિષ્ટ દેણગી કરનાર ગૃહસ્થ અનેક બિરૂદો પણ તેમને મળેલા અને સેમેશ્વર કવિએ કવિઓ થયા છે. તેમાં ખીમ, લીબે, હિરાણંદ, વાને, તેને શ્રેષ્ઠ કવિ કહ્યો છે.
શાંતિદાસ, ગોડીદાસ વગેરે ગૂર્જરકવિઓ મુખ્ય છે. આમાં
વિશેષ ખ્યાતિ કવિ ઋષભદાસની છે. વસ્તુપાલ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી, શ્રીમંત, ધર્મ અને વિદ્યપુત્રોને આશ્રયસ્થર સમાન હતો. સમગ્ર ગુહસ્થ કવિ ઋષભદાસની લોકપ્રિયતાના મૂળમાં શ્રી સેનસૂરિ કવિઓની પરંપરામાં તે કેળવેલી વિદ્યાપ્રીતિ અને તેના મ.ના આશીર્વાદ કારણભૂત હતા. કવિએ શ્રી હીરસૂરિ, દ્વારા મેળવેલી પ્રતિષ્ઠા અનન્ય છે.
દેવસૂરિ, સેનસૂરિનાં નામનું સ્મરણ પિતાના પદ્યમાં
ભક્તિપૂર્વક કર્યું છે. સ્તુતિ, સ્તવન, સજજાય વગેરે અનેક શ્રી નરેન્દ્રપ્રભસૂરિએ તેના વિનાદ માટે અલંકાર
પ્રકારના કાવ્યો અને દીર્ધ કાવ્યને ધોધ તેમણે વહાવ્યો છે. મહેદ ગ્રંથ રચે હતો. તેના પછી નેમિચંદ્ર ભાંડાગારિક, સંગ્રામસિંહ,
આ તો એક ઝલક છે. કિંતુ સેનાની એક રેખા,
• કટીના પથ્થર ઉપર અંકાઈ જાય તેમ આ કવિઓની મંત્રીશ્વર યશવીર વગેરે કવિઓ થયા. મિચંદ્ર
સ્મૃતિ કાળના પથ્થર પર અમીટ રહેશે તેમાં શંકા નથી. ભાંડાગારિકના પુત્ર દીક્ષા ગ્રહણ કરેલી તેઓ જિનેશ્વરસૂરિ
સમય અનંત છે. પૃથ્વી અમાપ ! નામે પ્રસિદ્ધ આચાર્ય થયા. મંડન કવિ ૧૪માં શતકના અંતે થયાના ઉ૯લેખે
ઋણ સ્વીકાર : મળે છે, તેમ તેમની જ નોંધેલી પ્રશસ્તિ દ્વારા તેઓ ૧. તિલકમંજરી ૧૫માં શતકના પ્રારંભે થયા હોય તેવું જાણવા મળે છે.
૨. કુમારપાળ પ્રતિબંધ વિદ્યાર્જન અને ધનાર્જન બને તે મેળવી શકેલા. તેમણે પિતાના તમામ ગ્રંથોમાં પોતાનું નામ પણ જોડયું છે
૩. શ્રી જૈન સાહિત્ય પ્રકાશ વર્ષ–૭ને દીપોત્સવી તેમના તમામ ગ્રંથ વિશાળ ચિંતન અને અધ્યયનની અંકમાંનો પૂ. મુનિશ્રી ચતુરવિજયજીને લેખ.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005132 |
| Book Title | Jain Ratna Chintamani Part 1 and 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 1330 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 105 MB |