Page Text
________________
સવસંગ્રહગ્રંથ
અગિયારમી ગાથાના અને અનરૂપ અર્થની સંગતિ માટે અર્થની દૃષ્ટિએ સર્વથા અસંગત પુરવાર થાય છે. ગાથા. શદ્ધ પાકની ગવેષણા-એજ કરવી પડે છે અને એ ખોજ- અર્થ આ પ્રમાણે છે : પથ્થર વડે હણાયેલે કતરો પથ્થર શાધના પરિણામે કુલ નવ પ્રતોમાંથી માત્ર એક પ્રાચી તરફ દોડે છે અને બાણથી હણાયેલા સિંહ , બાપુની તાડપત્રીય પ્રતમાં શુદ્ધ, પ્રકરણસંગત પાઠ મળ્યા. એ શુદ્ધ ઉત્પત્તિને–તેની દિશાને-તેના ફેકનારને શોધે છે. પાઠ અને તેનો અર્થ જોઈએ તે પહેલાં આ જ ગાથા,
અહી ઊ એ શું છે તે ન સમજાવાથી આ ગરબડ સામાન્ય ફેરફાર સાથે અન્ય ગ્રંથમાંથી ઉદ્ધત કરીને
થઈ છે. આ ઊ તે સંસ્કૃતમાં જે તુ અવ્યય, નિશ્ચય સંગરંગસાલામાં (મુક્તિ, પૃ. ૧૨૭ ઉપર) આ પ્રમાણે
અર્થમાં આવે છે તે છે. પ્રાકૃત હરવનું દીર્ઘ અપેક્ષા આવે છે:
પ્રમાણે કરવાનું સ્વાભાવિક છે. કિંચ
આવાં તે ઘણું ઉદાહરણ ટાંકી શકાય; પણ કહેવાનો વિજાવિ હોડૂ બલિયા ગહિયા પરિસેણ વિણવતેણ!
આશય એટલો જ છે કે પ્રાચીન શાસ્ત્રગ્રંથના શુદ્ધ સુકુલ પસૂયા કુલબાલિયવ પર પઈ પત્તા મે ૧૬૧૬ છે
અર્થસંગત પાઠવાળા સંશોધન-સંપાદન – મુદ્રમાં કેટલી આ ગાથામાં પહેલા ચરણમાં જે બલિયા પાઠ છે તે જ બધી સજજતા અપેક્ષિત છે. સંશોધન ક્ષેત્ર એ કેશવિહીન અસંગતિનું મૂળ કારણ છે. હવે પ્રાચીન તાડપત્રીય પોથીના વિપ્રવનિતાનું ક્ષેત્ર નથી. પાઠવાળી ગાથા જોઈએ:
ના મૂલ લિ તે કિશ્ચિત્ એ આ ક્ષેત્રમાં કામ વિજાવિ હોઈ વિલિયા ગહિયા પુરિસેણSભાગધિજજેણ કરનારને મુદ્રાલેખ હોવો જોઈએ, સંશોધનની આચારસુકુલકુલબાલિયા વિવ અસરિસપુરિસં પઈ પત્તા ૧૦ સંહિતાને આ આદ્યાક્ષર છે. જૈન શ્રમણપરંપરાની
ચંદ્રવિજયપત્નો મોક્ષમાર્ગની જીવાદોરી એટલે શાસ્ત્રો-આગમગ્રંથ, આહત
થી ધર્મનો આધાર આ આગમગ્રંથો છે. આ આગમને શ્રત અર્થ : વિદ્યા પણ અપુણ્યશાળી પુરુષ વડે ગ્રહણ કરાયેલી ધમ છતી લજિજત થાય છે. (વિલિયા વીડિતા=બ્રીડા
કહેવાય છે. આગામે શ્રુતિથી, કર્ણોપકર્ણ શિષ્ય પરંપરામાં લજજા) જેવી રીતે (ઉપમા આપે છે) સુકુલમાં
ઊતરતાં – સચવાતાં – જીવતાં; પણ પછી કાળપ્રભાવે જીવની
ધારણ- અવધારણુશક્તિની કમશઃ ક્ષીણતા, બૌદ્ધિક હાસથી જન્મેલી બાળા-કન્યા અસદુશ-અસમાન ( હીનાચાર
એ આગમગ્રંથને કમને અનેક વિમાસણ હોવા છતાં, હીન ગુણવાન પુરુષને પતિ તરીકે પામીને લજિજત
માર્ગનું અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવા, લખવાનું મુનાસિબ બને છે તેમ. || ૧૦ |
મનાયું. શરૂમાં તાડપત્ર પર, પછી કાગળ ઉપર લેખન શરૂ વિલિયાના સ્થાને લિપિષથી-લેખકષથી વલિયા
થયું, ચાહ્યું, વિકસ્યું. અનેકના હાથે લખાયું. વિદ્વાનોએ અને વલિયાથી કોઈ ચોક્કસ અર્થ બાધ ન થવાયા ૧ બલા પણ લખ્યું અને અભણે એ પણું લખ્યું. અભણાના કરતાં Bયમ એ ન્યાયે બલિયા. આમ આ બલયા પાઠ ઘણુ વિનોના હાથે લખાયેય કાળથી પ્રચલિત થઈ ગયે જણાય છે.
લાગ્યાં. શ્રીસંઘના કાજે વિશાળ સંગ્રહરૂપે સંક-ઐકે અનેક એવે એક બીજ ઉદાહરણ: ઈ સિભાસિયાઈમાં ૧૫માં ભંડારો લખાયા, લહિયાની એક પરંપરા સર્જાઈ સેનાની અધ્યયનમાં ર૪મી ગાથા આ પ્રમાણે આવે છે :
શાહીથી અને રૂપેરી શાહીથી પણું લખાયું. સચિત્ર પંથીઓ પત્થરેહ કી પત્થરમભિધાવતા
લખાઈ. આ લહિયામાં ચઉભંગી પડે છે : મિગારી ઊ સર પમ્પ સરુપત્તિ વિમગ્ગઈ છે ૨૪ છે ૧. ભાષા વિષયનું જ્ઞાન અને અક્ષર સુંદર,
૨. ભાષા-વિષયનું જ્ઞાન અને અક્ષર અસુંદર. આ જ ગાથા શ્રી ધર્મદાસ ગણ વિચિત વિસ
૩. ભાષા-વિષયનું અજ્ઞાન અને અક્ષર સુંદર. માલામાં ૧૦૯મી ગાથા રૂપે (બીજા ચરણુમાં “પસ્થ૨ ડકકુ
૪. ભાષા-વિષયનું અજ્ઞાન અને અક્ષર અસુંદર મિર ૭ઈ” એ રીતના ફેરફાર વાળી ) આવે છે. પાઠશુદ્ધિની દષ્ટિએ ત્રીજા ચરણને વિચાર કરવાનો છે. ‘મિગારી ઊ લખનાર ભાષા, વિષયથી પૂર્ણ અજ્ઞાત હોય અને સર પપ્પ આ પાઠમાં ઊ અક્ષરને પ્રસિદ્ધ જર્મન વિદ્વાને “યાશ પુસ્તકે દષ્ટ તાદશ લિખિત મયા” એ સરની સાથે મુકયો અને અર્થ કરવામાં એવી તે કિલષ્ટ આદર્શને સાકાર કરતા યથા સ્થિત લખે તો તે સારું જ કલ્પના કરી કે તે વાંચતાં આપણને હસવું જ આવે. એમણે પણ તે ઘરનું ડહાપણ ડાળે અને કાંઈક ઉમેરે અથવા આ પંક્તિને એવો અર્થ કર્યો કે “સિંહ ઊખર ભૂમિને કાંઈક ઘટાડે, અસાવધતાથી, સરખેસરખા શબ્દો આવવાથી પામીને સરોવર ઉ૫ત્તિને શોધે છે અને ઉવહસમાલામાં પંક્તિઓ પડી જાય તે ગ્રંથ અશુદ્ધ અને અશ્રય બની ઊ ને મિગારી પદની સાથે જોડી દીધું છે ને સંસ્કૃત જાય. કેટલાક વફાદાર લહિયા એવા પણ હોય છે કે જે છાયામાં પંચમી વિભક્તિનો પ્રયોગ દર્શાવ્યા છે જે મૂળ પ્રતમાં જ્યાં શાહીનાં ડબકાં હોય ત્યાં પોતે એવા
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005132 |
| Book Title | Jain Ratna Chintamani Part 1 and 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 1330 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 105 MB |