________________
જૈનનચિતામણિ
માટે જુએ : Jain psychology M.L. Mehta p. 56. છે. [ રાજપ્રશ્નીય-૧૬૫] આમ ભગવાન મહાવીરે એમની જ્ઞાન અને પ્રમાણુ : જ્ઞાનના પાંચ પ્રકારાની પરપરા પહેલાંની પર’પરા સ્વીકારી લીધી છે એમ કહી શકાય. આગમકાળની પણ પૂર્વની છે. ત્રેવીશમા તીર્થંકર પાપ-આગમકાળમાં જ્ઞાનના પાંચ પ્રકારો જે રીતે સમજાવવાનાચના અનુસારક કેશિકુમાર જ્ઞાનના પાંચ પ્રકારા નોંધમાં આવેલા છે, તેના ત્રણ તબક્કાઓ જોઈ શકાય છે
(૬) ભગવતી સૂત્ર [૮. ૨. ૩૧૭] અનુસાર જ્ઞાનનું વર્ગીકરણ નીચે પ્રમાણે છે :
૪૩૪
T
અવગ્રહ
ક્યા બિનિબાધિક
પ્રત્યક્ષ
કેવલ
વિધ
ઈહા
---
પ્રાર્ષિક કથાકોપ એક
Jain Education International
1
શ્રુત
નવસ
અવય
(F) સ્થાનાંગસૂત્ર અનુસાર જ્ઞાનના બે મુખ્ય પ્રકારે છે. પ્રત્યક્ષ અને પરાક્ષ, તેનુ' સમગ્ર વર્ગીકરણ આ પ્રમાણે છે
નાન 1
મન:પર્યાય
જાનુમતિ વિપુષ્કતિ
જ્ઞાન
અષ
ધારણા
અર્થાવગ્રહ
આમિનિ વિક
I
શ્રુતનિશ્ચિત
વ્યંજનાવગ્રહ
અર્થાવગ્રહ
(T) છેલ્લા તબક્કાના વગી કરણનું મૂળ નન્દીસૂત્રમાં દેખાય છે. અન્ય દશનામાં ઈન્દ્રિયજન્ય જ્ઞાનને પ્રત્યક્ષ
આ વિષ્ટ
આવશ્યક
મન:પર્યાય
For Private & Personal Use Only
પરાક્ષ
અશ્રુતનિશ્ચિત
વ્યંજનામહ
કેવલ
શ્રુત
અ'ગબાહ્ય
1 આશ્યકવ્યતિરિક્ત
કાલિક
ઉત્કાલિક
ગણવામાં આવે છે. તેની અસરથી અહીં પણ એને લૌકિક પ્રત્યક્ષ ગણેલ છે.
www.jainelibrary.org
