________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ અન્ય ]
ત્રીજે ત્રણ ભુવનને નાથ, તાળી પાડેા ટાચકા રે લોલ સાચે ગાળા ભગવાન, મારૂં મો'લ ૧૭) જો ૩ લોક પાંચમે માર્યાં હરણાક'સ, કે એક માર્યાં મૃગલા ૨ લેાલ છઠે તેડાવા જેશી કે જોષ જોવડાવા રે લેાલ ભાઈ જોશીડા વીરા, સારા જોષ તું જો જે રે લેાલ લગ્ન કૅ દિવસના આવરો ૨ લ
આવી અગિયારસ ને સેમવાર, વિવાદ આવ્યા ઢૂંકડા રે ઘેલ આવી રૂડી અંધારી રાત કે અજવાળા કયાં પડે રે લેાલ. દ્વારકામાં પૈખિાય ઢરાય કે અજવાળાં માં પડે રે લોલ. તુલસી રોપે છે પરમાળ, કે બ્રહ્માવે બધું ૨ લો. લગ્ન પછીની તાસી અને શ્યામની વનમાંંનુ આલેખન નીચેનું ગીત કરે છે—
કયાં વસે તુલસી, કયાં વસે રામ? કયાં વસે મારા શ્રી ભગવાન ! શું મેં તુસી શું જમે રામ? સંન્મ મારા શ્રી ક્યાં પૈારે તુલસી કયાં
ભગવાન ?
પાઢ શમ ? પા મારા શ્રી ભગવાન ? કયારે વસે તુલસી,મંદિરિયે વસે રામ, પાલખીએ વસે મારા શ્રી ભગવાન. દૂધ પીએ તુલસી, સાકર અને રામ, કંસાર જમે મારા શ્રી ભગવાન. પાર પાડે તુલસી, મંદિર પાટે રાખ, પાલખીએ પેઢે મારા શ્રી ભગવાન. નવમી વિચારતી બારમાસી પણ મળી આવે છે. ગુજરાત અને કાઠિયાવાડના સીમાડાને અડીને આવેલા ભાલ પંથકમાં અને કન્નેમાં તુસી વિવાહની નીચેની બારમાસી ગવાય છે.
ધન્ય ધન્ય આકરું ગામ
ધન્ય ધન્ય રે તુલસી તારા મેધેરા નામ સાંભળેા ગુણવતા
રામજ ખેડે તે લક્ષ્મણ વેડે ત્તી કે સતાઓ. પાણીડા કંમ્પા આવારે તુલસી ા રોપાણા અગર કસ્તુરીના ખાતર પુરાય રાત્રે વામી બન્ને પાંકિય રખ્યા નારાય તુલસી નામે ભાદરવે તુલસી વેલે વળુંભ્યા દેવ દામાદરે ખેાળામાં લીધા ધ્યાએ તુલસી શ્યામ જન્માં કુંવારા તુબીજાના કર ૨ વિષાદ કારતકે તુલસીના વિવા નિર્ધાર્યા મ નિર્ધાર્યાં ને પણ મારી માગશરે માવડાં રે થાશે
શિયાળે તુલસીબાના આગુલાં રે જાશે પેખે તે। તુલસી પડ્યા રે રાખમાં તુલસી વિના ત્રિભુવન રે ડાલ્યા
Jain Education International
22
,,
29
""
"P
,,
33
મહારાજે તેા વન સધળાં રે વેધ્યા હુડલા કાડલાની રમત રે માંડી ફાગણે ફાગ ખેલે રે ગાવિંદા ઢાળ ખેલે ચદ્રાવતી લીલા અગર તુલસી હિંડાળા બંધાવે જિંદાલ સિંચે શ્રી કૃષ્ણ ભોળા વૈશાખે વાવલિયા રે વાશે
ઘેરે પધારો શ્રી કૃષ્ણે નાવલિયા જેઠે તેા તુલસી સુકાવા ૨ લાગ્યા તુલસી વિના અને ૨ આર અંગે કર્યો તુલસીને દીવા
એના વાળ પણ રે વા
જેણે રમાં તુલસીને બેટાં
એને આવે શ્રી રામના તેડાં(૧૮)
START THE SAVING BANK
SAVE WITH
BANK OF
For Private & Personal Use Only
""
""
""
: Head office :
Mandvi, BARODA.
',
29
33
""
39
99
23
ભાજના યુગમાં પ્રાચીન સંસ્કૃતિના લેપ થઈ રહ્યો છે. ત્યાર ગુજરાતના બાવને તુલસી વિવાદનો બેક-ઉત્સવ અને તુલસી વિવાદના ગીતા ભાગ બળી રાખ્યા છે એ બે સાહિત્ય અને લોક સંસ્કૃતિના અભ્યાસીઓ માટે આ આાનના વિષય નથી. (માહિતીખાતાના સૌજન્યથી )
33
૧૭. મહેલ.
૧૮ સરખાવેશ—મારવાડમાં પ્રચલિત તુલસીની બારમાસી: “ સાયનિએ શું તુળમાં પાન-દ-પાનમાી ચાર પાન । રામ આસાજા મેં તુળછાં મવડજ કાઢ્યા, કાતી વ્યાંવ રચાળા હા રામ. કૃષ્ણ ચિત્રના બેકગીતા, સંપા. કુ. શ્રધ્ધાવેલી મજદાર, બોકસાહિત્ય માળા મલુકા-પ.
,,
23
93
૭૧૩
BARODA
www.jainelibrary.org