________________
૨૯૪
રચના કરતાં પ્રેમાનંદનું ‘ નળાખ્યાન ' કર્યાંક કયાંક સ્વતંત્ર રીતે પણ ચાલે છે, મત્સ્ય કવનના પ્રસંગોનો કરીને પ્રેમાન ? તીને વનમાં છોડીને ચાહ્યા જવા માટે નળને એક પાતળુ કારણ આપ્યું છે. નિર્દોષ વ્યક્તિને આ સંસારમાં અપર પાર દુઃખ વેઠવું પડે છે એ વિધિની વિચિત્રતા છે. નળ અને દમયંતીએ જે કા સહન કર્યા છે તેનુ આબાદ સુન પ્રમાન કર્યું નળ કરતાં ય દમયંતી તરફ વાચકોની સહાનુભૂતિ વધુ ઉત્પન્ન તેવું સુંદર તેનું ચરિત્રચિત્રણ છે. વિવિધ ોની જમાવમાં પ્રેમાનંદ અદ્વિતીય છે. પ્રેમાનંદના આખ્યાન માં જેવું ગુજરાતીષણ જોવા મળે છે તેવું એ પૂર્વે કદી જોવા મળ્યું નથી.
’,
અને વાર્તાકળાનો ભુકાર તા શામળ જ. સંસ્કૃત વાર્તાય ધાને આધારે તેણે બનાવેલી પદ્યવાર્તાઓએ લોકોને ભારે મનેારજન પુરૂ પાડેલું” “ વિશાસન હાચિકા ' ' ચૈતાલપ વિતિ ', ' મુસતિ તથા ભાજપ્રબંધ' જેવા પ્રચાના ક્ષેત્રે આધાર લીધો છે. એ ખરૂ પણ જેમાં ક્ષેત્ર પાનાની કલ્પનાને પણ મોકળા મને ખાવા દીધી છે. સિંહાસનબત્રીસી અને ડાળ તેરી એ શામળે પેલાં મારી વાર્તાભડાય છે. નાનજન કરવામાં મોના જારી
2
'
સ્થાપના : તા. ૯-૪-૫૬ ૨જીસ્ટર ન, ૧૭૩ આડીઝ વગ • [ *
તા. ૩૦-૬-૧૯૬૬
સરકારી શેર ગા સભાસદ શેર ભ"ડાળ અનામત ભંડાળ.... અન્ય લડાળ
Jain Education International
****....
શ્રી વીરપુર જુથ સેવાદાયી સહકારી મંડળી લિ.
વીરપુર (જલારામ) : તાલુકા—જેતપુર : જિલ્લા-રાજકોટ
........
k
પાવાવ ધાળજી મ’ત્રી.
'. ૯૩,૬૦૦૦
રૂા. ૬,૧૫-૦
રૂ।. ૨૦,૯૮૮-૫
** 1 **--*
૧૬ રૂા. ૧,૩૧,૧૪-૧
છે.
છે
થાય
!
*
પ્રીતમ, ધારો, નાો વગેરે સનકવિમો પછી એકદમ ધ્યાન ખેંચે છે. રસસધાર દયારામની કૃતિએ. નરરીયા જાણું કરી આવતાં ! ગુણવત્તા તેમજ સખ્યાની દૃષ્ટિએ મધ્યકાલીન કવિતામાં કાળક્રમે તે તાલ્લો દ્વારા તાં ઘણું જ મહત્ત્વનું સ્થાન ધરાવે છે, ‘રસિકવલ્લભ’ અને ભક્તિ પૈાધ્યુ કે તેના મહત્ત્વના પ્રધા છે તે ખરું, ગુજરાતી ‘ અને રજભાષામાં મને તેની કડી ધ રચના ભાર છે તે પણ ખરું, પરંતુ લોકહૃદયમાં અને રસિક સાહિત્યપ્રેમીઓમાં તે તેની ગરબીઓ મોખું સ્થાન ધરાવે છૅ. ગળીની તમામ વિદ્યુતાખાને કલાત્મક રીતે પ્રગટ કરવામાં તે અદ્વિતીય છે.' રસરાજ શૃંગારનાં અનેકાનેક ભાવ તેની ગરબીઓમાં જ્ઞાન થયા છે. રાધા-કૃષ્ણની લીલાથી રંગાયેલી તેની ગરબીઓ કવિતાની શુદ્ધ દૃષ્ટિથી પણ ઘણા આ પ્રકારની છે. પ્રત્યઞાનને આટલી મસ્તીથી ાનારી આ પહેલાં ગુજરાતે જોયા નહોતા. મધ્યકાલના એ અંતિમ અમર ગુજરાતી કવિ હતા.
[ બૃહદ્ ગુજરાતની અસ્મિતા
નથી. અદ્ભુત રસને આ વાર્તાએમાં પ્રચૂર પાત્રામાં પ્રયાગ થયા છે. નરનારીની ચાતુરીથી ભરેલી આ કથામાં બુદ્ધિવિનેાદનું તત્ત્વ પશુ રામા ઉમેયુ છે. લોક વ્યવવાના નિરીક્ષગુના પુષ્કળ અનુભવ હોવાથી શામળના પાત્રા એકદમ વંત બન્યા છે.
૧. વીરપુર
: મડળીના કાર્યક્ષેત્રના ગામે
૨. થારાળા
For Private & Personal Use Only
હેડ એફીક : ગીરપુર શાખા : જેતપુર
: સભ્ય સંખ્યા :
ખેડૂત સમસદ : ૩૩૦ ખીન ખેડુત : સરકારી
*
: ૧
કુલ ૩૭૧
છોટાલાલ જે. પટેલ
પ્રમુખ.
www.jainelibrary.org