________________
२६]
[ उज्जयिनी गर्दभिल्ल राजाए कालकाचार्यनी बहेन सरस्वतीनुं हरण कर्यु हतुं, तेथी कालकाचार्य शक लोकोने तेडी लाव्या हता ए अतिहासिक अनुश्रुति पण जाणीती छे.' उज्जयिनीमां स्नपन नामे उद्यान आवेलु हतुं, ज्यां साधुओ आवास करता." उजयिनीमा एक काळे पांचसो उपाश्रयो हता."
पण उज्जयिनी केवळ जैन धर्मनें केन्द्र हतुं एम नहि. भारतवर्षना हृदयभागमा आवेलु होइ ए जेम एक संस्कृतिकेन्द्र हतुं तेम वेपारनुं पण मोटुं मथक हतुं. दूर दूरना प्रदेशना लोको कार्यवशात् उज्जयिनो आवता. उज्जयिनीना प्रद्योत राजानो आण भरुकन्छ उपर पण हती, एटले लाट अने उज्जयिनीनो संबंध तो स्वाभाविक छे. भरुकच्छमांथी एक आचार्ये पोताना विजय नामे शिष्यने प्रयोजनवशात् उज्जयिनी मोकल्यो हतो. दुष्काळना समयमां सुराष्ट्रनो एक श्रावक उज्जयिनी जवा नीकळयो हतो अने मार्गमां एने रक्तपट (बौद्ध) भिक्षुओनो संगाथ थई गयो हतो. आभीर देशना अचलपुर अने उज्जयिनी वच्चे पण एवो ज संबंध हतो अने एक समुदायना साधुओ आभोर देशनां नगरोमां तेम ज उज्जयिनी आसपासना प्रदेशमा विहरता." उज्जयिनी अने कौशांबी वच्चे पण अवरजवरनो घणो संबंध हतो (जुओ उशा, पृ. १११). जो के मार्गमां गाढ अटवीमांथी पसार थवान होवाथी प्रवासनां विघ्न धणां हतां एम 'उतराध्ययन 'नी नेमिचन्द्रनी वृत्तिमां तथा 'वसुदेवहिंडी'मां आवता अगडदत्तना प्रवासवर्णन उपरथी जणाय छे. .
'कुत्रिक' अर्थात् त्रिभुवननी कोई पण वस्तु जेमा मळे एवा 'आपण' अर्थात् मोटा वस्तुभंडारो-'कुत्रिकापण' प्राचीन भारतनां बे महानगरो-उज्जयिनी तेम ज राजगृहमा हता." राजा प्रद्योतना राज्यकाळ दरमियान उज्जयिनीमां नव कुत्रिकापण हता. आ भंडारोमां वस्तुनी कीमत ते खरीदनारना सामाजिक दरजा प्रमाणे लेवामां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
