________________
११० ।
[ भरूकच्छ
भरुकच्छ
. भरूच, गुजरातनुं प्राचीन बंदर. आगमसाहित्यना प्राचीनतर अंशोमां मोटे भागे आ नगरनुं ' भरुकन्छ' नाम छ, 'सृगुकच्छ 'नो प्रयोग मुकाबले पाछळनी संस्कृत टीकाओमां छे.' ' भरूच 'नी व्युत्पत्ति भरुकच्छ 7 भरुअच्च 7 भरूच ए प्रमाणे साधी शकाय, जे 'भृगुकच्छ 'माथी शक्य नथी, ए वस्तु पण मूळ नाम ' भरुकन्छ । होवाना पक्षमा छे... ___ केटलेक स्थळे भरुकच्छने 'द्रोणमुख' का छे. जल अने. स्थल एम बन्ने मार्गोए व्याथी जई शकाय ते द्रोणमुख. एना उदाहरणमां तरीके भरुकच्छ अने ताम्रलिप्तिनां नाम आपवामां आवे छे. कळो केटलाक टीकाकारोए प्राकृत 'पट्टण' शब्दना ‘पट्टन' अने 'पत्तन' एवां बे संस्कृत रूपो स्वीकारीने बन्नेना जुदा अर्थो आप्या छे : ज्यां नौकाओं मारफत जवाय ते 'पट्टन', अने ज्यां गाडांमां के घोडे वेसीने तेम ज नौकाओ द्वारा जवाय ते ‘पत्तन,' जेमके "भरुकच्छ.'
'आवश्यकचूर्णि' ( उत्तर भाग, पृ. १५२-५३ )मां एक स्थळे 'भरुकच्छने' 'आहरणी' अर्थात् 'आहार' जेवू वहीवटी एकम कहेल छे ( जुओ खेट आहार ).
भरुकच्छना ईशान खूणे कोरटक नामे उद्यान हतुं अने तेमां मुनि सुव्रतस्वामीनु चैत्य हतुं. भरुकच्छमां जैनो तेम ज बौद्धोनी मोटी वस्तो हती अने बन्ने बच्चे धणी वार परस्पर स्पर्धा चालती हती.' भरुकच्छमां जिनदेव नामे जैन आचार्य भदंतमित्र अने कुणाल नामे वे बौद्ध साधुओ जेओ बे भाईओ हता तेमने वादमा पराजित कर्या हता अने ते बे जण गोविन्दाचार्यनी जेम जिनदेवना शिष्यो थया हता एवो पण उल्लेख छे. भरुकच्छनी पासे कुंडलमेण्ठ नामे व्यंतरर्नु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org