________________
પ૨૨
પથપ્રદર્શક અને સામાજિક વિષમતાઓનું જીવનદર્શન જેમના હાથે ગુજરાતી એમની ટૂંકી વાર્તાઓ અને લેખો અનેક દૈનિક, સાહિત્યના વિવિધ સ્વરૂપોમાં થતું રહ્યું છે, એવા જોસેફ સામયિકમાં વર્ષોથી પ્રગટ થતા રહ્યા છે. વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ, મેકવાનનો જન્મ તા. ૯-૧૦-૧૯૩૬ના રોજ ઓડ ગામમાં સાહિત્યિક તેમજ ઇતર સંસ્થાઓ દ્વારા આયોજિત સભાઓ, થયેલો. એમ.એ., બી.એડ., હિન્દી સેવક અને સાહિત્યરત્નની પરિસંવાદોમાં વક્તવ્યો આપતા રહ્યા છે. ઉપાધિઓ ધરાવનાર જોસેફ મેકવાનને ચરોતરી તળપદી ભાષા
એમણે સંપાદન કરેલા ગ્રંથો ‘નારી તું નારાયણી', દીકરી પરનું પ્રભુત્વ હસ્તગત છે. તેમની કૃતિઓ જનહૃદય સુધી
વહાલનો દરિયો (વિનોદ પંડ્યા સાથે) અને “દીકરી એટલે દીકરી’ પહોંચવામાં સફળ નીવડી છે.
નો સમાવેશ થાય છે. આજસુધીમાં એમનાં પ્રગટ થયેલાં ૨૫ પુસ્તકોમાં ૧૦
દીકરી વ્હાલનો દરિયો’ પુસ્તકની છેલ્લા સાત વર્ષોમાં નવલકથાઓ, ૪ વાર્તાસંગ્રહો, ૮ રેખાચિત્રો તેમજ અન્ય
પંદર આવૃત્તિઓ પ્રગટ થઈ ચૂકી છે. પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. દાયકાની શ્રેષ્ઠ નવલકથા
તો તાજેતરમાં પ્રગટ થયેલ ગ્રંથ “દીકરી એટલે દીકરી'ના આંગળિયાત' ને કેન્દ્રીય સાહિત્ય અકાદમીનો એવોર્ડ તેમજ
વિમોચન સમારંભ પ્રસંગે વિલેપાર્લેનો ભાઈદાસ હોલ હકડેઠઠ્ઠ બીજા છ એવોર્ડ મળેલા છે. ‘સાધનાની આરાધના’ વાર્તાસંગ્રહ,
ભરાયેલો હતો. જનમજલાં', “મારી ભિલ્લુ', “માનવ હોવાની મંત્રણા', (રેખાચિત્રો) પુસ્તકોને એવોર્ડથી નવાજવામાં આવ્યાં છે. ‘વ્યથાનાં ‘લેખન’થી તરવાનો માર્ગ પસંદ કરનાર વીતક' (રેખાચિત્રો) ને વિદ્વાન સાહિત્યકારોએ વખાણી છે.
હસમુખ રાવળ લોકપ્રિય કટારલેખક એવા જોસેફ મેકવાને અમેરિકા અને
ચાળીસ વર્ષોલગી આકાશવાણીમાં સેવાઓ આપી, લંડનમાં ૩૫ વ્યાખ્યાનો આપ્યાં છે. ઓકસફર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ
સહાયક કેન્દ્ર નિયામક તરીકે ૧૯૯૪માં નિવૃત્ત થયેલા હસમુખ તરફથી “આંગળિયાત' નવલકથાનો ડો. રીટા કોઠારીએ કરેલો
રાવળ આજેપણ લેખનકાર્યમાં કાર્યરત છે. અંગ્રેજીમાં અનુવાદ Step Child પુસ્તક રૂપે પ્રગટ થયો છે. નેશનલ બુક ટ્રસ્ટ, દિલ્હી તરફથી “વ્યથાનાં વીતક' (રેખાચિત્રો)
જન્મભૂમિ લખતર (જિ. સુરેન્દ્રનગર)ના આદેશને પુસ્તક અંગ્રેજી અને બીજી ૧૧ અન્ય ભારતીય ભાષાઓમાં
અનુસરીને તા. ૨-૧-૧૯૩૪ના રોજ જન્મેલા હસમુખ રાવળ અનુવાદિત થઈને પ્રગટ થયું છે. ગુજરાતી સાહિત્યમાં એક
લેખનથી કરવાનો માર્ગ પસંદ કર્યો. ૧૯૫૩ થી ટૂંકીવાર્તા નોંધનીય ઘટના બની છે કે એક દાનવીરે ૧000 લાયબ્રેરીમાં
લેખનનો પ્રારંભ કર્યો. ભારતીય તથા પાશ્ચાત્ય સ્વરૂપોને ૧૦૦૦ ગુજરાતી પુસ્તકો મોકલાવ્યાં છે. આનો સઘળો યશ
પડખેપડખે મૂકીને તુલનાત્મક અભ્યાસથી એમણે “નાટ્યસ્વરૂપ” જોસેફ મેકવાનને જાય છે.
પુસ્તક પ્રસિદ્ધ કર્યું. જે પાઠ્યપુસ્તક રહી ચૂક્યું છે એ હજીપણ
એ સ્વરૂપનું એકમાત્ર ગુજરાતી પુસ્તક રહ્યું છે. દીકરી વ્હાલનો દરિયો'ના સંપાદક
આજલગી એમનાં પ્રગટ થયેલાં ૩૫ પુસ્તકોમાં કાન્તિ પટેલ
નવલકથાઓ, ૧૩ ચરિત્રગ્રંથો, ૫ વાર્તાસંગ્રહો, ૩ નાટ્યસંગ્રહો છત્રીસ વર્ષ અધ્યાપન ક્ષેત્રે સંકળાયેલા રહી શૈક્ષણિક અને અન્ય સંપાદન–અનુવાદનો સમાવેશ થાય છે. છેલ્લાં વીસ જગતને આપેલું ગુજરાતી ભાષાનું યોગદાન અનેરું છે. ત્રીસ વર્ષ વર્ષથી વિશ્વની પ્રેમકથાઓ' પર સંપાદન-સંશોધન, લેખન કરે લગી યુનિવર્સિટી ગુજરાતી અભ્યાસ મંડળના સભ્ય અને પાંચ છે. ૧૯૯૪માં નિવૃત્ત થયા ત્યારે તેઓ આઈ.એ.એસ. કક્ષાના વર્ષ મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય પાઠ્યપુસ્તક મંડળના ગુજરાતીના સ્ટેશન ડાયરેક્ટર હતા. પાઠ્યપુસ્તકોના સંપાદન મંડળમાં કાન્તિ પટેલે યશસ્વી કામગીરી
તેમની કારકિર્દીમાં ચાર હજાર નાટકો-રૂપકો અને બજાવી છે.
સૃજનશીલ કાર્યક્રમોના લેખન-નિર્માણનો જંગી ફાળો છે. તેમને ( ૧૫-૮-૧૯૪૧ના રોજ જન્મેલા કાન્તિ પટેલે મુંબઈ ૧૯૭૫માં રાષ્ટ્રીય કક્ષાનો પ્રસારણ એવોર્ડ મળ્યો હતો. યુનિવર્સિટીમાંથી ૧૯૬૮માં એમ.એ. ની ઉપાધિ મેળવી.
કવિ, વાર્તાકાર પ્રાણજીવન મહેતા એમ.એ. પ્રથમ વર્ગમાં પ્રથમ આવવા બદલ બ. ક. ઠાકોર સુવર્ણચંદ્રક પ્રાપ્ત થયેલ.
સાહિત્યક્ષેત્રે રાગદ્વેષ અને જૂથવાદથી પર રહીને સ્વબળે
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org