________________
પ્રતિભાઓ
૫૧૧ ગુજરાતી સાહિત્યનો ઝળહળતો સિતારો દેસાઈ ખૂબ જ જહેમત લઈને નિષ્ઠાપૂર્વક, સાચી લગનથી રજનીકુમાર પંડ્યા
કલાના માધ્યમમાં અગત્યનું સંશોધન કરતા રહ્યાં છે.
તા. ૧૫-૨-૧૯૩૭ના રોજ જન્મેલા દેવાંગનાખેને દેશવિદેશમાં પોતાની રસપ્રદ કૃતિઓ દ્વારા ગુજરાતીઓના હૈયામાં વસી ગયેલા રજનીકુમાર પંડ્યા આપણી ગુજરાતી
મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ., પી.એચ.ડી. ની ઉપાધિ મેળવી ભાષાના શ્રેષ્ઠ સાહિત્યકારોમાંના એક છે. એમનું સર્જન હંમેશા
છે. ધી એશિયાટીક સોસાયટી ઓફ મુંબઈના ૧૯૯૯ થી વાસ્તવલક્ષી, સર્જનાત્મક, સત્યનિષ્ઠ અને જીવનનાં ઉચ્ચ મૂલ્યોને
ઉપપ્રમુખ છે, તો દેશમાં મુંબઈ, દિલ્હી, અમદાવાદ તેમજ પ્રસ્થાપિત કરનારું રહ્યું છે. સત્ય ઘટનામૂલક સર્જનો અને લેખન
વડોદરામાં અનેક સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલાં રહી કલાક્ષેત્રે એ એમની વિશેષતા રહી છે. કલમ દ્વારા સાહિત્યસર્જન અને
અભૂત સેવાઓ આપી રહ્યાં છે. સમાજસેવાનો જબરદસ્ત સુમેળ તેમણે સાધ્યો છે.
એમનાં શિલ્પો વિષે અંગ્રેજીમાં લખાયેલાં ત્રણ પુસ્તકો જેતપુર ખાતે તા. ૬-૭-૧૯૩૮ના રોજ જન્મેલા
Erotic Sculpture of India (1985) The Religious રજનીકુમારે બી.કોમ. અને બી.એ. ની ડિગ્રી મેળવી છે.
Imagery of Khajuraho (1996) અને Monumental ગુજરાતી લેખક માટે માત્ર કલમ ઉપર જીવવું એ લોઢાના ચણા
Legacy-Khajuraho (2000) ખૂબ જ નોંધનીય અને ચાવવા જેવું અઘરું હોવા છતાં ૧૯૮૯માં બેંકની નોકરી છોડીને
ઉત્તમ પ્રકારનાં પુસ્તકો છે. પૂરા સમયની લેખનની કારકિર્દી અપનાવી.
ભારતીય કલામાં વિશેષ યોગદાન આપવા બદલ ધી એમના ૩૫ જેટલાં પ્રકાશિત પુસ્તકોમાં ૬ નવલકથાઓ,
એશિયાટીક સોસાયટી ઓફ બોમ્બે તરફથી સીલ્વર મેડલ અને
દાદાભાઈ નવરોજી મેમોરીયલ ઇનામથી એમને સન્માનિત ૭ વાર્તાસંગ્રહો, ૧૪ રેખાચિત્રોનાં પુસ્તકો અને ૮ અન્ય વિષયોનાં પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે, સત્યઘટના પર આધારિત એમની
કરવામાં આવ્યાં છે. યશસ્વી નવલકથા કુંતી ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમીએ પુરસ્કૃત કલાક્ષેત્રે નિષ્ણાત એવાં ડો. દેવાંગના દેસાઈ શિલ્પ કરી. દૂરદર્શને હિંદી સીરીયલ બનાવી. અધિકારી બ્રધર્સ દ્વારા વિષેનાં વ્યાખ્યાન આપવા વારંવાર લંડન અને અમેરિકાનો હિંદી સીરીયલ તરીકે પ્રસારિત થઈ રહી છે. એમનાં શ્રેષ્ઠ પ્રવાસ કરતા રહ્યાં છે. પુસ્તકોમાં–કુંતી, પુષ્પદાહ, પરભવના પિતરાઈ (નવલકથા)
વરિષ્ઠ પત્રકારચંદ્રદાહ, ખલેલ (વાર્તાસંગ્રહ) ઝબકાર (જીવનચરિત્ર) આપકી પરછાઈયાં (ફિલ્મ) નો સમાવેશ થાય છે. તેમને સાહિત્યના
પ્રફુલ્લ ભારતીય ક્ષેત્રમાં ગુજરાતી સાહિત્ય એકેડેમીના પાંચ એવોર્ડ ઉપરાંત અનેક વર્ષોથી પત્રકારત્વ ક્ષેત્રે ખાસ કરીને ખેડા જિલ્લાનું ચંદ્રકો અને પુરસ્કારોનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રતિનિધિત્વ કરનાર પ્રફુલ્લ ભારતીય સાહિત્યકાર, કેળવણીકાર તાજેતરમાં રજનીકુમારને ફિલ્મ જગત સાથે સંકળાયેલા
છે. મધ્યાંતર દૈનિકના બ્યુરો ચીફ અને “સાક્ષરભૂમિ' કલાકારો અને કસબીઓ, દિગ્દર્શકો, સંગીતક્ષેત્રના મહારથીઓ,
સાપ્તાહિકના કાર્યકારી તંત્રી તરીકે સેવાઓ આપી રહ્યા છે. લેખકો, કવિઓના જીવનની ઓછી જાણીતી વાતોને ઉજાગર આજ સુધીમાં એમના ૬૫ જેટલાં પુસ્તકો પ્રગટ થઈ કરતી લેખમાળા ‘ફિલ્માકાશ' માટે ૨૦૦૩-૨૦૦૪ વર્ષનો ચૂક્યાં છે. કુમાર ચંદ્રક એનાયત કરવામાં આવ્યો છે.
- તા. ૨૪-૧૧-૧૯૩૭ના રોજ જન્મેલા પ્રફુલ્લ શિલ્પકલાના અભ્યાસુ લેખિકા
ભારતીયનો બાયોડેટા દસ જેટલી આંતરરાષ્ટ્રીય ડીરેકટરીમાં ડો. દેવાંગના દેસાઈ
પ્રગટ થઈ ચૂક્યો છે. એક વખત મંદિરમાં પગ મૂકી દેતી કે આખી દુનિયા
એમ.એ. સુધી ભણેલા પ્રફુલ્લ ભારતીયે ગુજરાતી ભૂલી જતી. મંદિરનું એક એક શિલ્પ જાણે સજીવન થઈ મારી
સાહિત્ય પરિષદમાં વર્ષોલગી સેવા આપી છે. ત્રીસેક જેટલી
વિવિધ સામાજિક સંસ્થાઓ દ્વારા એમનું સન્માન કરવામાં આવ્યું સાથે વાર્તાલાપ કરતું હોય તેવી અનુભૂતિ મને થવા માંડતી’ શિલ્પસ્થાપત્ય જેમનો પ્રિય વિષય રહ્યો છે એવા ડો. દેવાંગના
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org