________________
૫૧૦
પથપ્રદર્શક સુપ્રસિદ્ધ સર્જક
જૂની નવી પેઢીના લેખકો સાથે સંબંધોનો સેતુ બાંધનાર પ્રિયકાન્ત પરીખ
ગુલાબદાસ બ્રોકર અધધધ કહી શકાય એવું વિપુલ સાહિત્યસર્જન દ્વારા યુવાકાળ દરમ્યાન સ્વાતંત્ર્યસંગ્રામમાં સક્રિયપણે ભાગ ગુજરાતી સાહિત્યને જેમણે માતબર કર્યું છે, એવા લોકપ્રિય લઈને ૧૯૩૨માં જેમણે ૧૬ મહિનાનો જેલવાસ ભોગવ્યો, એવા નવલકથાકાર પ્રિયકાન્ત પરીખના આજસુધીમાં, ૭૮ જેટલાં ગુલાબદાસ બ્રોકરની સર્જનપ્રક્રિયાનું બીજ આ કારાવાસકાળ પુસ્તકોનું પ્રકાશન થઈ ચૂક્યું છે, જેમાં ૪૬ નવલકથાઓ અને દરમ્યાન રોપાયું. જે આજે ફૂલીફાલીને વટવૃક્ષ બનીને વિવિધ છ ટૂંકીવાર્તા સંગ્રહોનો સમાવેશ થાય છે. સૌથી વધુ વંચાતા એવા સાહિત્યપ્રકારોમાં વર્ષોથી એમનું અમૂલ્ય યોગદાન રહ્યું છે. દૈનિક “ગુજરાત સમાચાર'માં એમની કુલ્લે ૧૯ ધારાવાહિક ૧૯૬૮માં કુમાર સુવર્ણચંદ્રક, ૧૯૯૨માં ભારત સરકાર તરફથી નવલકથાઓ પ્રગટ થઈ ચૂકી છે, જે એક રેકોર્ડ છે. લાખો પદ્મશ્રી, ૧૯૯૪માં હિંદી સાહિત્ય સંમેલન તરફથી સાહિત્ય ભાવકોની ચાહને મેળવી ચૂકેલા ભાઈ પ્રિયકાન્ત પરીખ વર્ષોથી વાચસ્પતિ અને ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમી તરફથી મૂર્ધન્ય ગુજરાત સમાચાર'માં ‘રજની ગંધા' નામની લોકપ્રિય કોલમ પણ સાહિત્યકાર સન્માન તેમજ રણજીતરામ સુવર્ણચંદ્રક જેવા અનેક લખે છે.
એવોર્ડોથી સન્માનિત થયેલા સુપ્રસિદ્ધ સર્જક ગુલાબદાસ બ્રોકરે રાજપીપળાના વતની એવા પ્રિયકાન્ત પરીખનો જન્મ ૧- ગુજરાતી સાહિત્યને લીલુંછમ રાખવામાં અગ્રગણ્ય ફાળો નોંધાવ્યો ૧-૧૯૩૭ના રોજ થયો હતો. ગુજરાતીના અધ્યાપક તરીકે ૩૦
છે. ૧૯૫૯માં ભારતીય પ્રતિનિધિ તરીકે PEN ની વર્ષોની સેવા આપ્યા પછી હાલ નિવૃત્ત થઈને માત્ર લેખનકાર્યમાં આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદમાં હાજરી આપવા જર્મનીનો પ્રવાસ ખેડ્યો. જ ગળાડૂબ રહેતા હોય છે. ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદમાં ૧૯૬૨માં અમેરિકા અને ૧૯૬૩માં પશ્ચિમ જર્મનીના ૧૯૮૬-૯૩ સુધી મંત્રી તરીકે, ગુજરાતી સાહિત્ય સભામાં, નિમંત્રણથી બન્ને દેશોની મુલાકાત લીધી. ૨000 થી મંત્રી તરીકે અને ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમીમાં પોરબંદર ખાતે તા. ૨૦-૯-૧૯૦૯ના રોજ જન્મેલા ૧૯૯૮ થી કારોબારી સભ્ય તરીકે રહીને ગુજરાતી સાહિત્યની ગુલાબદાસ બ્રોકરે મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાંથી બી.એ. કર્યું. ગુજરાતી ઉત્તમ સેવા કરી છે.
સાહિત્ય પરિષદના ટ્રસ્ટી અને ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ, પી.ઈ.એન. જેમ અધધધ કહી શકાય એવા વિપુલ પ્રમાણમાં ગુજરાતી અખિલ ભારત કેન્દ્રના મંત્રી ગુલાબદાસ બ્રોકરના બે ડઝનથી નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ લખી છે. એ જ રીતે અધધધ કહી વધુ પ્રકાશિત થયેલાં પુસ્તકોમાં ૧૧ વાર્તાસંગ્રહો, ૨ નાટકો. ૨ શકાય એવી રીતે એમનાં પુસ્તકોની ગુણવત્તાને કારણે અનેક વિવેચન, ૧ કાવ્યસંગ્રહ, ગુજરાતી સાહિત્ય, એક માનસન્માનના અને ચંદ્રકોના અધિકારી બન્યા છે. ૧૯૮૭માં વિહંગાવલોકન, સાહિત્ય તત્ત્વ અને તંત્ર જેવા બીજાં અનેક ધનજી કાનજી સુવર્ણચંદ્રક, ૧૯૯૧, ૧૯૯૨, ૧૯૯૩, પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. એમની અનેક વાર્તાઓ હિંદી, ૧૯૯૪માં એમની નવલકથાઓને પ્રથમ યા દ્વિતીય પારિતોષિક, મરાઠી, તામીલ, તેલુગુ, ઓરીયા, કન્નડ, અંગ્રેજી, જર્મન, સ્વીસ ૧૯૯૬માં પ્રેમાનંદ સુવર્ણચંદ્રક, ૨૦૦૧માં મિલેનિયમ એવોર્ડ અને ઇટાલિયન ભાષામાં અનુવાદિત થઈ ચૂકી છે. એમની તેમજ તાજેતરમાં હ્યુમન સોસાયટી ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા એમને ટૂંકીવાર્તાનાં પુસ્તકો હિંદી, મરાઠી અને અંગ્રેજીમાં પ્રગટ થયા છે. લાઈફ ટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડ જેવા અનેક એવોર્ડોથી આ
માણસનાં મન (વાર્તાસંગ્રહ), મનનાં ચિત્ત (ત્રિઅંકી લેખકને નવાજવામાં આવ્યા છે. મોટાભાગની બધી જ નાટક), નવા ગગન નીચે (પ્રવાસ)-આ પુસ્તકોને ગુજરાત નવલકથાઓની બીજી, ત્રીજી કે ચોથી આવૃત્તિ થતી જ રહી છે, રાજ્ય સરકાર દ્વારા પારિતોષિક આપવામાં આવ્યા છે. એ જ એમની લોકપ્રિયતાની સાબીતી છે.
વાર્તાસંગ્રહ “લતા અને બીજી વાતો' થી શરૂઆત ૧૯૩૮ થી
કરી પ્રસિદ્ધિની ટોચ પર પહોંચેલા ગુલાબદાસ બ્રોકરે જની નવી સંકળાયેલા રહી પરદેશમાં અનેક પ્રવાસો કરી ચૂક્યા છે. ૧૯૮૩
પેઢીના લેખકોને સાંકળવાનું બહુ મૂલ્યવાન કામ કર્યું છે. અનેક અને ૧૯૯૫માં અમેરિકા, ૧૯૮૫માં રશિયા, ૧૯૮૭માં નવોદિત લેખકોએ એમનું માર્ગદર્શન મેળવી સહિત્યમાં ખાસ આફ્રિકા, લંડન, ફ્રાન્સ, સ્વીઝર્લેન્ડ જેવા અનેક અન્ય દેશોનો કરીને ટૂંકી વાર્તામાં અનેરું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. બહોળો પ્રવાસ કરી ચૂક્યા છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org