Page Text
________________
પ્રતિભાઓ
૪૦૧ પાઠક–“દ્વિરેફ', શ્રી મણિલાલ નભુભાઈ દ્વિવેદી, શ્રી ઉપરાંત ૧૯૫૬માં ન્યુઝીલેન્ડે જ્યારે ભારતનો પ્રવાસ કર્યો ત્યારે ગુણવંતરાય આચાર્ય, શ્રી આનંદશંકર બા. ધ્રુવ અને તેમના ક્રિકેટ ટેસ્ટના પ્રથમ દાવમાં પ્રથમ આવી ૪૧૨ રનની પ્રથમ ચિરંજીવી શ્રી ધ્રુવભાઈ ધ્રુવ, શ્રી યશોધર મહેતા, શ્રી ધીરેન્દ્રભાઈ વિકેટની ભાગીદારી શ્રી પંકજ રોય સાથે નોંધાવી, જે આજે વિશ્વ મહેતા, અજોડ ગુજરાતી-અંગ્રેજી ડિકશનરીના રચયિતા સ્વ. વિક્રમ તરીકે ઓળખાય છે અને તે અણનમ છે. ઝડપી ૧૦૦ ભરતરામ ભાનુસુખરામ મહેતા, શ્રી મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ- વિકેટ ૧000 રન, ટેસ્ટમાં કરવાની પ્રથમ સિદ્ધિ પણ શ્રી વિનુ કાંત'–(કે જેઓ તેમના ‘વસંત વિજય'થી પ્રસિદ્ધિ પામ્યા), સ્વ. માંકડને ફાળે જાય છે. તેમનાં સંતાનો, અશોક માંકડ, અતુલ મંજુલાલ મજમુદાર–એક જાણીતા આધુનિક સાહિત્યકાર, સ્વ. માંકડ અને નિરૂપમા માંકડ પણ રમતવીરો અને દેશનું નામ દિગીશભાઈ મહેતા વિ. વિ. આ યાદી પણ ઘણી લાંબી થવા જાય રોશન કરનારા ખેલાડીઓ છે. છે. જો આપણે સાહિત્યમાં નાનું સરખું પણ પ્રદાન કરનારાને યાદ
હાલમાં આયુર્વેદિક દવાઓનો પ્રચાર વધતો જાય છે. એ કરીએ તો, શ્રી હસિત બુચ, તેમની પ્રસિદ્ધ નવલકથા “ચલ
ક્ષેત્રે પ્રથમ આયુર્વેદિક ફાર્મસી–ઝંડુ આયુર્વેદિક ફાર્મસી સ્થપાઈ. અચલ' થી પ્રસિદ્ધ થઈ ગયા. શ્રી નરસિંહરાવ ભોળાનાથ
જેમના નામથી તે સ્થપાઈ તે, સ્વ. ઝંડુ ભટ્ટજી ભાવનગરના દિવેટીયા માટે શું કહીએ? જેઓ ભાષાશાસ્ત્રી, મહાન ગદ્યકાર
પ્રશ્નોરા નાગર હતા. એમ કહેવાય છે કે પ્રશ્નોરા નાગરો અને પંડિતયુગના મહાન કવિ હતા. તેમના પુત્રના અવસાન સમયે
આયુર્વેદિક દવા અને જ્યોતિષશાસ્ત્રમાં પારંગત હતા. તેઓએ આપેલી સ્મરણાંજલિ, “મંગલ મંદિર ખોલો” એ કરૂણ
| શિક્ષણ એટલે નાગરોની જીભે સરસ્વતીનું વરદાન. પ્રશસ્તિનું નવું સાહિત્ય સ્વરૂપ ગુજરાતી સાહિત્યમાં દાખલ તો
નરસિંહ મહેતાએ ભગવાન પાસે માંગેલા આ વરદાનને ચરિતાર્થ કર્યું પણ સાથે સાથે તે ગીત (અંજલિ) આજે પણ લોકજીભે ચઢી
કરવામાં પણ નાગરો પાછા પડ્યા નથી. યુનિવર્સિટી એટલે ગયું છે અને પુણ્યાત્માઓને અંજલિ આપવા માટે ગવાય છે.
ઉચ્ચશિક્ષણની માર્ગદર્શક સંસ્થા. ગુજરાતમાં, વડોદરામાં જ્યારે તેમનું આ યોગદાન નાનુસૂનું નથી જ.
યુનિવર્સિટી સ્થપાઈ, ત્યારે તેનું પહેલું સુકાનીપદ સ્વ. હંસાબેન જ્યારે પત્રકારત્વનો વ્યવસાય બહુ વિકસ્યો ન હતો ત્યારે મહેતાએ તથા ગુજરાત યુનિવર્સિટીનું પ્રથમ સુકાનીપદ સ્વ. હરિરાય બુચ, વડોદરામાં આ વ્યવસાય સ્વીકારીને સ્થાનિક અમદાવાદના નાગર સ્વ. હરસિદ્ધભાઈ દિવેટીયાએ સંભાળ્યું પત્ર ‘સયાજી વિજય'ને પ્રગતિને પંથે મૂકી દીધેલું. પોતે ભલે હતું. હજી તો ત્રીસ પાંત્રીસ વર્ષ થયાં છે એવા સૌરાષ્ટ્ર કદાચ વધુ સંપત્તિવાન નહીં હોય પરંતુ તેઓ ખુમારીથી જીવન યુનિવર્સિટીના સ્થાપક કુલપતિ પણ શ્રી ડોલરરાય માંકડ જ હતા. જીવ્યા અને સ્વમાનભેર અંતિમ શ્વાસ પામ્યા.
આ ઉપરાંત વડોદરામાં કુલપતિ રહી ચૂકેલા સ્વ. જ્યોતીન્દ્ર નાગર મુરબ્બીઓની પથદર્શકો તરીકે વાત થતી હોય તો મહેતા પણ વડોદરા યુનિવર્સિટીના કુલપતિપદે બિરાજેલા. સ્વ. રામપ્રસાદ બક્ષીને યાદ કરવા જ પડે. મુંબઈના સાન્ટાઝમાં સ્વભાવે મૃદુભાષી પશ્ચિમ ઢબની રહેણી કરણી છતાં, દિલ તો પોદાર હાઈસ્કૂલમાં વર્ષો સુધી તેઓ સુકાનીપદે રહ્યા. આધુનિક
હિંદુસ્તાની! વજાદપિ કઠોરાણિ–મૃદુનિ કુસુમાદપિ! જેવું લાગે. સમયમાં પ્રસિદ્ધિ પામેલ અનેક વ્યક્તિઓના પથદર્શક બન્યા. આયુર્વેદિક દવાઓના નિષ્ણાત રાજવૈદ્ય બાલાભાઈ ભાષાશુદ્ધિનો આગ્રહ, નમ્ર અને વિનયી–વિવેકી વાણી, આ રાજમાતાઓના રાજવૈધ હતા. તેમનાં આગવાં લક્ષણો હતાં. એ જ કક્ષાના શ્રી ગૌરીપ્રસાદ
કોઈપણ કૉલેજમાં ગુજરાતી સાહિત્યમાં જાણીતા સંશોધક ઝાલા પણ એટલા જ વિદ્વાન અને સુસંસ્કૃત!
અને વિવેચક શ્રી વિજયરાય વૈદ્યને જો કોઈ ન વાંચે તો રમતગમતના ક્ષેત્રમાં પણ નાગરો પાછા પડ્યા નથી. અધ્યાપકો અને વિદ્યાર્થીઓનું અધ્યાપન અને અધ્યયનકાર્ય અધૂરું હંમેશા અગ્રેસર રહ્યા છે. ક્રિકેટના ખેલાડી સ્વ. વિનુ માંકડ માટે જ ગણાય. કહેવાયું છે કે જયારે ભારતની ટીમ ઈગ્લેંડના પ્રવાસે ગઈ ત્યારે
ગુજરાતના ઇતિહાસવિદ્દ અને જૂનાગઢના અદના નાગર બીજી ટેસ્ટમાં (૧૯૫૨) ભારતની વિકેટો ટપોટપ પડવા માંડી શ્રી શંભુપ્રસાદ દેસાઈ (જેઓ હમણાં જૈફ વયે અવસાન પામ્યા.) હતી અને વિનુ માંકડે આવીને બાજી સંભાળી લીધી. બેટીંગમાં એ પણ જબરા ઇતિહાસકાર હતા. તેમના પરિવારજનો આજે અને બોલીંગ પણ એવી વેધક કરી કે ભારત જીતી ગયું. આમ, પણ તેમની ઘણી વાતો એવી કરે છે જેની ઇતિહાસ કદી નોંધ બીજી ટેસ્ટ માંકડ ટેસ્ટ તરીકે ઓળખાય છે. જે યોગ્ય છે. લીધી નથી. ગુજરાતના લોકાયુક્ત શ્રી શુકલ પણ નાગર જ હતા.
ક
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005123 |
| Book Title | Pathdarshak Pratibhao |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 834 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 41 MB |