Page Text
________________
પ્રતિભાઓ
દેવમંદિરોના દ્વારસાબનાં ઘડતર- જડતરથી લઇને દેવપ્રતિમા, તેના વાહન, સિંહાસન અને રાજરજવાડાના ફરનીચરની કલાત્મક કોતરણી અને ચાંદીના જડતરકામ સુધી વ્યાપી ચૂકેલી તેમની સાધના અને સિધ્ધિ માટે તેમને મળેલા સન્માનનો કોઇ પાર નથી.
દેવરાજભાઇના ચિત્રોમાં વિવિધ સાધુ સંતો જેવાં કે આપો જાદરો, સંત મેકરણ, બગદાણાના સંત બજરંગદાસના જીવનપ્રસંગો, શ્રી સહજાનંદ સ્વામી અને બ્રહ્માનંદ સ્વામીનું મિલન વ.ચિત્રો જલરંગોમાં કર્યાં છે. એ ઉપરાંત શ્રીરામ પંચાયત, રામ-શબરી, બુધ્ધ અને આશ્રપાલી, ભગવાન વિશ્વકર્મા, મા ચામુંડા વ.ચિત્રો ઉપરાંત લોકગીતોની પંક્તિઓ પર કરેલા ચિત્રોમાં આ કલાકારના રંગ અને રેખા પરની સિધ્ધિના દર્શન થાય છે.
વાસ્તુશાસ્ત્ર અને મૂર્તિશાસ્ત્રના પોતાના ઉંડા અભ્યાસ અને બહોળા અનુભવોના નિચોડરૂપે તેમણે ‘શિલ્પલક્ષાર્થ' નામક સચિત્ર પુસ્તિકા પ્રકટ કરેલ છે. જેમાં પ્રતિમાવિધાનની સાથે સૌંદર્ય અને કલાની વિભાવનાનું રસદર્શન કરાવ્યું છે. નગરરચના, જળાશયો, કૂપ, આવાસો, સંરક્ષણના ઓજારો વ. વિષે વિસ્તૃત માહિતીગ્રંથ પોતે હાલ તૈયાર કરી રહ્યા છે. ભાવનગરની વિવિધ સંસ્થાઓ, મુંબઇ, અમરેલી, વ.માં તેમને સન્માનવામાં આવ્યા છે. દેવરાજભાઇના શિલ્પો અને ચિત્રોનાં પ્રદર્શનો ભાવનગર અને રાજકોટ ઉપરાંત ચલાળા, અમરેલીમાં યોજાયા છે. તેમનાં શિલ્પો કાષ્ઠ કંડારકામ વિવિધ શહેરોનાં આવાસોની શોભા બન્યા છે. કોઇપણ કલાશાળામાં ગયા વિના, ઓછા ભજ્ઞતરે પણ માણસસાગ જિજ્ઞાસાવૃત્તિ અને પ્રબળ પુરૂષાર્થ વડે કેટલી પ્રગતિ સાધી શકે છે, તેનું જીવંત ઉદાહરણ એટલે ભાવનગરના આ વર્ષોવૃધ્ધ કલાકાર શ્રી દેવરાજભાઇ સૂત્રધાર,
* સંદર્ભ- સૌજન્ય : કુમાર (જાન્યુ.૨૦૦૪)લે.શ્રી ખોડીદાસ પરમાર.
જિંદાદિલ અને પ્રબળ પુરૂષાર્થી કલાકાર શ્રી જયંત શિહોરા
અકાળે આવી પડેલી પાનખરને પુરૂષાર્થનું જળ સિંચીને વસંતમાં પ્રકટાવનાર અને નિયતિના સામા પ્રવાહમાં તરી, સિધ્ધિને પ્રાપ્ત કરી જિંદાદિલીની જિંદગી જીવી જનાર કલાકાર છે ભાવનગરના શ્રી જયંત એમ. શિહોરા
તા.૧૭એપ્રિલ-૧૯૪૩માં ભાવનગરમાં તેમનો જન્મ. ભવિષ્યમાં ડોક્ટર, ઇજનેર કે શિક્ષક થવાના સ્વપ્ન સેવતા ૧૪ વર્ષના કિશોરના જીવનમાં અચાનક પ્રકાશની રાત્રિએ અંધકાર ફરી વળે છે. દિવાળીએ ફટાકડા જોતા વધેલા ધડાકાએ જયંનના બન્ને હાથનાં પહોંચા એવા સખત દાઝી ગયા કે શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા તેને છેક કાંડા સુધી કપાવી નાખવા પડયા. જીવનસંપૂર્ણ પરાવલંબીબની ગયું.ફરીવળેલી નિરાશાએ સમગ્ર
Jain Education International
૩૩૫
ચિતતંત્રનો કબજો લઇ લીધો. પણ આ નિરાશાની રાખમાં કાંક એકાદ ચિનગારી હજુ પડી હશે, તેના બળે જયંતે પોતાની જીતને પગભર (હા, હવે તો પગભર જ ને)કરવાના પ્રયત્નો આદર્યા. હાય ભલે ન હતા. પણ હૈયું અને હામ તો સાબૂત હતા ને! ધીરે ધીરે પોતાના દૈનિક કાર્યો જાતે કરવાની ટેવ પાડવા મંડયા. એવામાં કલકત્તાથી તેમના એક મિત્રએ મો કરેલા દિવાળી કાર્ડના ચિત્રો નિહાળીને તેમનામાં નવી કૂંપળ ફૂટી:
હું પોતે પણ આવાં ચિત્રો કેમ ન કરી શકું ?'
શરૂઆત પણ કરી દીધી . મોંમાં પેન્સીલ, પેન પકડીને લખવાનું શરૂ કર્યું. અક્ષરો પછી આકારો આલેખવા માંડયા. આ તો મુખ વડે દોરાતી
મુખમાં પીંછી પકડીને ચિત્ર દોરતા જયંત શિહોરા રેખાઓ હતી. તેમાં આંગળીઓની કરામત તો કયાંથી પ્રકટે ? પણ હતાશાને પંપાળવી તેમને પાલવે તેમ ન હતી. રંગો શરૂ કર્યા એટલે ચિત્રોમાં તાજગી આવી. એક પછી એક ચિત્ર થવાલાગ્યા. ચિત્રશ્રેણીએ જોનારને હેરત પમાડી દીધી. એક પુરૂષાર્થીએ જે કામ હાથથી જ થઇ શકે તે કામ દાંત વડે પીંછી પકડીને પૂરા આત્મવિશ્વાસથી કરી બતાવ્યું ! જયંતભાઇની ચિત્રસૃષ્ટિ પણ કેવી ?
સાગરમાં તરતા વહાણો, સમીરમાં ઊડતાં પંખીઓ, ખીલેલા પુષ્પો, તોફાન અને ઝંઝાવાત, સૂર્યાસ્ત, પહાડો, વૃક્ષો અને માનવાકારો વ.ની. આ ચિત્ર સૃષ્ટિ એવી સાહજિક હતી કે ચિત્રો જોઇને કોઇ એમ ન કહી શકે કે આ ચિત્રો હાથ વિનાના માનવીનું સર્જન છે! આ સર્જને તેમના જીવનને એક નવી દિશાનો વળાંક આપ્યો છે. કલકત્તાવાસી મિત્રના પ્રયત્નોથી યંતભાઇ જર્મનીની સંસ્થા ધી એસોસીએશન ઓફ માધ એન્ડ ફૂટ પેઇન્ટીંગ આર્ટિસ્ટ'ના સંપર્કમાં આવ્યા, તેમના ચિત્રો અને પત્રોનું લખાણ નિહાળીને જયંતભાઇને આ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાના સભ્ય તરીકે સ્વિકૃતિ તો મળી જ. ઉપરાંત માસિક રૂા. ૩૫૦-ની શિષ્યવૃત્તિ પણ મળતી થઇ. જેમેળવનાર જયંત શિહોરા પ્રથમ ભારતીય હેન્ડીકેપ્ડ કલાકાર હતા. તેમણે બનાવેલા શુભેચ્છાપત્રો તથા કેલેન્ડર્સ ચિત્રો પ્રશંસાપાત્ર બન્યા. સંસ્થાના બૌ જેટલા સભ્યોમાં તેઓ લગ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005123 |
| Book Title | Pathdarshak Pratibhao |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 834 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 41 MB |