Page Text
________________
પ્રતિભાઓ હતા. સમય કે તક મળતા બરડા પંથકમાં ઘૂમી વળી સ્કેચબુકમાં દર્શાવતા અને મોટા ભાગે રેખાપ્રધાન આ આકારો કોઇ આધુનિક લોકજીવન, રહેણીકરણી, વસ્ત્રાભૂષણ, લોકકલા અને કસબનારેખાંકનો- શિલ્પીએ કરેલાં મીનીએચર સ્કેચ જેવાં લાગે. આ તેમની નિજાનંદની નોંધો કરી આવે. “કુમાર”ઉપરાંત ઉર્મિનવરચનાવામાં આવરાલેખનો પ્રવૃતિ હતી. પ્રકટ થતા. આ રેખાંકનો પરથી પોરબંદર પંથકના ધીંગા નર-નારીઓ, પીંછીનીજેમદેવજીભાઇકલમધારી પણ હતાં. તેમના અભ્યાસલેખો લોકજીવન વ.નાં ચિત્રસંયોજનો કરતા રહે.
ઉર્મિનવરચના, અખંડાનંદ, લોકગૂર્જરી, કુમારવ.માં છપાતાં. પ્રાગટય, ગામડાની ધૂળમાંથી કલાના ધબકાર પામેલા દેવજીભાઇના આંતરનાદ, ગ્રામ રૂખડાં (ગ્રામચિત્રો), ભદ્રંભદ્રે વ. પુસ્તકો તેમની પ્રિયવિષયો ગ્રામજીવન અને તેના પાત્રો છે. કૂબાઓમાં વસતાકે ખેતરમાં કલમપ્રસાદી છે. “ગીતાપ્રસાદી'માં તો તેમણે ભગવદગીતાના પોતાના કામ કરતા પાત્રોમાં તેમને સાચું સૌંદર્ય જોવા મળતું. તેમની ચિત્રશૈલી ગહન અભ્યાસનો નિચોડ આપ્યો છે. છેલ્લે છેલ્લે, માર્ચ-૧૯૯૮માં રવિભાઇની અસરવાળી-વાસ્તવિક રહી છે. તેમનાં ઘણાં ચિત્રો ‘કુમાર'માં પોતાનું ‘આત્મનિવેદન' લઘુપુસ્તિકા પ્રકટ કરી હતી. પ્રકટ થયા છે.
ગુજરાત રાજય માહિતી ખાતા દ્વારા ૧૯૮૭માં મુંબઇ ખાતે કલાશિક્ષણ, કલાસાધના પછી
ભારતીય વિદ્યાભવનમાં યોજાએલ સાંસ્કૃતિક ક્ષેત્રે તેમનું પ્રદાન નોંધનીય
ગુજરાતની લોકકલા પ્રદર્શન તેમજ છે. પોરબંદરની બે સાંસ્કૃતિક સંસ્થાઓ
૧૯૭૭માં નવી દિલ્હી ખાતે યોજાએલ પોરબંદર પુરાતત્વ સંશોધન મંડળ'
એગ્રોએકસ્પો-૭૭' મેળા પ્રસંગે અને સ્વ. રવિભાઈની પ્રેરણાથી
દેવજીભાઇ વાજાની ખાસ સેવા સ્થપાએલી “શ્રીરંગમ કલા મંડળ'ને
લેવાએલી. જે બદલ તેમને સન્માન, તેમણે જીવનના છેલ્લા શ્વાસ સુધી
પ્રશંસા, પ્રમાણપત્રો, અર્પણ કરવામાં માર્ગદર્શન પૂરું પાડયું છે. કલાકાર
આવેલ. રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ નિધીમાં તરીકેની કારકિર્દીમાં હાલ પ્રવતર્તાઅને
તેમણે કલાકૃતિ અર્પણ કરેલી તે બદલ મુખ્ય ગણાતા માપદંડો- વન મેન શો,
ગુજરાતના તત્કાલીન રાજયપાલ શ્રી એવોર્ડઝ કે સ્પર્ધાઓથી તેઓ હંમેશાં
સ્વ. મહેંદી નવાઝ જંગ તરફથી અલિપ્ત રહ્યા હતા. પોરબંદરની
પ્રમાણપત્ર મળેલું. લાયન્સ કલબે ૧૯૭૯માં અને ઉપરોક્ત
“શ્રીરંગમ કલામંડળ'ના ઉપક્રમે બંને સંસ્થાઓના ઉપક્રમે ૧૯૮૯માં
કલા પ્રદર્શનો, કલાચર્ચાઓ કે તેમનાં ચિત્ર પ્રદર્શનો પોરબંદરમાં
કલાપ્રવાસોના સફળ આયોજનોમાં યોજાયા હતાં. તેમના ચિત્રો પોરબંદરના
ચાવીરૂપ ભૂમિકા ભજવનાર સ્વ. મહારાણાશ્રી, સ્વ.બચુભાઈ રાવત
દેવજીભાઇએ આવૃંદના કલાકારો દ્વારા (કુમાર) ઉપરાંત અનેક ખાનગી
તૈયાર કરવામાં આવતા કલાસંપુટો સંગ્રહોમાં જળવાયા છે. તેમના વીસ
શકુન્ત’ને સુગ્રથીત, સૌંદર્યલક્ષી જેટલાં ચિત્રો ઈંગ્લેન્ડ કલાચાહકોમાં
બનાવવામાં પોતાની કલાસૂઝનાં દર્શન સચવાયા છે.
કરાવ્યા છે. કલાગુરૂ સ્વ. રવિશંકર વધતી વય, આંખોની તકલીફ
રાવલના શિષ્યવૃંદ માળાના આખરી વ.ના કારણે મોટા કદના ચિત્રોનો સર્જન
મોતી રૂપ દેવજીભાઈએ કલાકાર શ્રી પ્રવાહ મંદ પડયા પછી તેમણે થોડા
ભતવારી (જલરંગી સંયોજન).
પ્રદ્યુમ્ન તન્નાની સાથે વનસ્પતિ સમયમાં થઇ જાય તેવાં પોસ્ટકાર્ડ કદનાં
(રાજસ્થાન)માં વિશાળમ્યુરલ ચિત્રનો લઘુચિત્રો- જેમાં ત્રાલેખનો, દ્રશ્યચિત્રો, રંગચિત્રો અસંખ્ય કરેલા. અનુભવ પણ મેળવેલો. છેલ્લે છેલ્લે તો વૃક્ષો- છોડની સુકી ડાળખી- ડાંખળા કાપી- સંયોજીને તા. ૨૯ એપ્રિલ-૧૯૯૮નારોજ તેમનું અવસાન થયું. પોરબંદરની મલોખડાની માયા' જેવાં જેને એક પ્રકારનાં ‘લઘુ કાષ્ઠ શિલ્પો' કહી - કલાપ્રવૃતિને પોતાના તેજથી અજવાળતા આ કલાકારતે દિવસે આકાશી શકાય, તેવાં સર્જનો કરેલાં. વિગતો વિનાનાછતાં વિષયની આછી ઝલક તારલો બની ગયા.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005123 |
| Book Title | Pathdarshak Pratibhao |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Arihant Prakashan |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 834 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 41 MB |