Pathdarshak Pratibhao

SR No.: 005123
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 2005
Total Pages: 834
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 41 MB

Page 117

પ્રતિભાઓ
પ્રજપરસ્ત પ્રજાસેવકની રચનાત્મક પ્રવૃતિની નોંધ લઈને મહારાજા સયાજીરાવે તેમને ‘રાજરત્ન'ના ઈલ્કાબથી નવાજયા. - ઈ.સ.૧૯૩૯ના વર્ષમાં ભારતના ઉદ્યોગપતિ શ્રી જમનાલાલ બજાજ અને શ્રી જીવનલાલભાઈએ પુનઃ ઉદ્યોગમાં જોડાવા આગ્રહ કર્યો.
તેમણે પુનઃ પ્રવેશ કર્યો “મુકુન્દ આયર્ન વર્કસ' મારફતે પોતાની કાબેલિયતનો કીર્તિ-ધ્વજ ફરકાવ્યો. તે વખતે કલકત્તાની વિશ્વવિખ્યાત કાં. ‘ડબલ્યુ લેસ્લી' ખરીદી લીધી પછી જયપુર, મુંબઈ, લાહોર, અલીગઢ અને સુરતમાં કારખાનાં ધમધમતાં કરી સાંકળ રચી દીધી. ધારીના આ ધીર વીર વેપારીએ ઉદ્યોગના આસમાનને આંબીને સૌને ચક્તિ કરી દીધાં હતાં. તેમણે કલકત્તામાં કારોબાર કરીને જગતની અનેક કંપનીઓનું પ્રતિનિધ્ધ પ્રાપ્ત કરેલું હતું. તેમાં જર્મન, જાપાન, ફ્રાન્સ, ડેન્માર્ક, બેજીિયમ સ્વીડન, ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડાનો સમાવેશ થતો હતો. જગતના ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરનાર શ્રી રામજીભાઈ કમાણી ગુજરાતનું ગૌરવ રૂપ ગણાતા.
શ્રી દીનશા
વાંચ્છા
કોંગ્રેસ-પ્રમુખપદને શોભાવનાર આ પરાક્રમી ગુજરાતી પારસી પુરુષનું નામ કોંગ્રેસ-ઇતિહાસમાં ઊજળા અક્ષરે આલેખાયું છે. મુંબઈમાં વસીને તેમણે દેશને દોરવણી આપી હતી.
- ૧૦૩ રોયલ આર્ટમાં વાર્તાલેખક તરીકે પોતાનું સ્થાન પ્રસ્થાપિત કરી લીધું.
પરદાને હજુ વાચા ફૂટી નહોતી. મૂંગા સિનેમાનો એ જમાનો હતો. બોલપટો ‘આવું આવું થઈ રહ્યાં હતાં. લોકોને હજુ આજના યુગ જેવા સિનેમા પ્રત્યે સ્નેહ જાગ્યો નહોતો. ઊઘડતી સિનેમા ઉધોગ ફરતાં અનેક જોખમો ઝળુંબી રહેલાં હતાં. તેવા સક્રાંતિ સમયમાં સાહસવૃત્તિએ સ્વતંત્ર રીતે ચિત્રપટનું સર્જન કરાવ્યું. એ સાહસે સફળતા પણ અર્પી. ઈ.સ.૧૯૨૬માં લાહોર ખાતે એક ડિસ્ટ્રિબ્યુટિંગ સંસ્થા બાલચંદ્ર શુકલની સાથે સ્થાપી અને ઇમ્પિરિયલ કાં.નાં લોકપ્રિય ચિત્રોના હક્કો મેળવ્યા. ઈ.સ.૧૯૩૨ના વર્ષમાં શંકરભાઈએ રોયલ ફિલ્મ કંપનીની સ્થાપના કરી. આ સમયમાં તેમના ભાઈ વિજય ભટ્ટ તેમની સાથે જોડાયા.
બોલપટનો આરંભ થતાં જ આ બાંધવ બેલડીએ ‘રોયલ સિનેટોન'ના નેજા નીચે “અરેબિયન નાઇટ' નામની બોલતી ફિલ્મ તૈયાર કરી, જે ઈ.સ. ૧૯૩૨ના વર્ષમાં શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ તરીકે પ્રસંશા પામી હતી, પરંતુ ‘રોયલ સિનેટોન'નો વિકાસ રૂંધાયો અને અંત આવ્યો, પરંતુ તુરત જ આ સાહસવીરોને ઈ.સ.૧૯૩૩માં ‘પ્રકાશ પિકચર્સ' નામની સંસ્થા સ્થાપી. ‘એક્સેસ' નામનું પ્રથમ ચિત્ર પ્રકાશે મૂક્યું. એ પછી ‘સંસારલીલા' “બોમ્બે મેલ’, ‘સ્નેહલતા’, ‘મુંબઈની શેઠાણી', ‘સમશીરે-અરબ’, ‘પાસિંગ શો’, ‘ચેલેન્જ', ‘ડ્રીમલેન્ડ’, ‘હીઝ હાઇનેસ', ‘સ્ટેટ એક્સપ્રેસ', એમ એક પછી એક ચિત્રો નિર્માણ કરીને પ્રેક્ષકોનો પ્રેમ પ્રકાશે પ્રાપ્ત કર્યો.
પ્રકાશના સંચાલકોની નજરે ગુજરાતના સુપ્રસિધ્ધ નવલકથાકાર શ્રી ર.વ.દેસાઈની ‘પૂર્ણિમા” નામક કથાને રૂપેરી પરદે મૂકી, જેમાં વેશ્યા જીવનનાં ગૂઢ રહસ્યો એવી તો ખૂબીથી રજૂ થયાં, જેણે સિનેમા ચાહકોને એકથી વધુ વખત જોવાને પ્રેર્યા. પ્રકાશ પિકચર્સ પ્રગતિને પંથે પરહરવા લાગ્યું. તેની ચિત્રનિર્માણની ક્ષમતા પણ વધવા માંડી. ‘મિ.એક્સ', ‘હીરો નં.૧’, ‘બિજલી’, ‘હુકમકા એક્કા”, “એક હી પરદા ભં, સરદાર' જેવાં સ્ટંટ ચિત્રો પણ પ્રકાશે ઉતાર્યા.
ઈ.સ. ૧૯૩૯ના વર્ષમાં પ્રકાશની સર્જન પ્રક્રિયાએ નૂતન અભિગમ લીધો. રંટ ચિત્રોનું નિર્માણ બંધ કર્યું અને ગુજરાતી ચિત્ર માટે નરસિંહ મહેતાના જીવનને કચકડે મઢવાનો નિર્ણય લીધો. બીજા વર્ષ એટલે કે ઈ.સ.૧૯૪૦માં તે રિલિઝ થયું, એ ચિત્ર પ્રકાશને પૈસા અને પ્રતિષ્ઠા બન્ને અપાવ્યાં. ગૌરવભરી કારકિર્દીનો કીર્તિધ્વજ ફરકાવ્યો.
સંસાર લીલા' ‘પૂર્ણિમા' પ્રથમ ગુજરાતી બોલપટ સર્જવાનું માન પ્રકાશને પ્રાપ્ત થાય છે. અવિરત ઉત્સાહ, અદભુત કાર્યશક્તિ શંકરલાલ ભટ્ટની સફળતાનાં કારણો હતાં. પ્રામાણિકતા, ચારિત્ર્ય અને સાદાઈનો તેમનામાં ત્રિવેણીસંગમ સર્જાયો હતો. તેમણે સિને ઉદ્યોગના આરંભના સમયમાં તમામ પ્રેક્ષક વર્ગોમાં ફિલ્મ ઉદ્યોગની ઇજ્જતનાં પૂર પ્રકટાવ્યાં હતાં. પુરુષાર્થ, પરિશ્રમ, કુશળ કાર્યશક્તિએ કીર્તિકળશ ઝળકયા.
શંક્રલાલ ભટ્ટ
હિન્દી-ગુજરાતી સિનેમા ક્ષેત્રે સફળતાના શિખર સર કરનાર સૌરાષ્ટ્રની બાંધવ બેલડી શંકરલાલ ભટ્ટ અને વિજય ભટ્ટ.
શ્રી શંકરલાલ ભટ્ટનો જન્મ સૌરાષ્ટ્રના રે ગોહિલવાડ વિસ્તાર માં તરીકે ઓળખાતા પાલિતાણા નગરમાં થયો હતો. દિય બ્રાહ્મણ કુળમાં ઈ.સ. ૧૯૦૫ના વર્ષમાં જન્મેલા શ્રી શંકરભાઈએ પાલિતાણામાં શિક્ષણની સમાપ્તિ કરી એકવીસ વર્ષની યુવાન વયે મુંબઈની વાટ પકડી. સાહિત્ય-સંસ્કાર લઈને જન્મલા આ યુવાને ભારતમાં પ્રથમ શ્વાસ ભરતા સિનેમા ક્ષેત્રને પસંદ કર્યું. તે અરસામાં
જ
.
Jain Education Intemational