Bahumukhi Pratibhaono Kirti Kalash Swapn Shilpio

SR No.: 005122
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 2010
Total Pages: 820
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 40 MB

Page 243

સ્વપ્ન શિલ્પીઓ
૨૨૭ સંવર્ધિત આવૃત્તિ ૧૯૮૬માં જયંત કોઠારીએ તૈયાર કરી જેમાં “ફાર્બસવિરહ' લખનાર કવિ/ત્રવાડી દલપતરામ ૧000 જૈન સર્જકોની ૨૫૦૦થી વધુ કૃતિઓ, 1000 જેટલી ડાહ્યાભાઈ (૧૮૨૦-૧૮૯૮) જન્મ-વતન વઢવાણમાં. ગદ્યકૃતિઓ, 100 જેટલા જૈનેતર સર્જકો અને એમની ગુજરાતી કવિતાને અર્વાચીનતા તરફ લઈ જવામાં નર્મદની કૃતિઓનો પરિચય આપતા આ સંદર્ભગ્રંથમાં પૂર્તિઓને યોગ્ય માફક આ કવિશ્રીનું પણ મહત્ત્વનું પ્રદાન રહ્યું. ગુજરાતના સ્થળે મૂકીને તથા વિશેષ સંદર્ભો ઉમેરીને વધુ ઉપયોગી બનાવેલ યશસ્વી અંગ્રેજ અધિકારી અને દલપતરામના શુભેચ્છક
પ્રવૃત્તિપ્રેમી ફોબર્સના મૃત્યુના આઘાતથી જન્મેલા ઊંડા શોકને (૨૮) સને ૧૯૦૦ના વર્ષમાં દુષ્કાળ રાહત વ્યક્ત
હત વ્યક્ત કરતી “ફાર્બસ વિરહ' ૧૯મી સદી (અને તે પછી પણ) માટે નાટકોની ભજવણી દ્વારા રૂ. ૧ લાખની ગુજરાતી જનસમાજમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિયતા મેળવનાર કવિ સહાય કરનાર : ઝવેરી ડાહ્યાભાઈ ધોળશાજી “એક દલપતરામ ડાહ્યાભાઈની કલમે લખાયેલ ગુજરાતની પહેલી નવીન'. જ. અમદાવાદ (૧૮૬૭–૧૯૦૨).
કરુણપ્રશસ્તિ છે. કવિ નાટ્યકાર ડાહ્યાભાઈએ ૧૮૮૯માં શિક્ષકનો
(૩૨) ગુજરાતમાં ભૂત-પ્રેત વ. અંગેનું પહેલું વ્યવસાય છોડી નાટ્યપ્રવૃત્તિમાં ઝંપલાવ્યું. ૧૮૯૨માં ‘દેશી પુસ્તક 'ભૂતનિબંધ' () છે, તેના લેખક કવિ દલપતરામ નાટક સમાજના ભાગીદાર અને પછીથી માલિક બનેલા.
અને પછીથી માલિક બનેલા ડાહ્યાભાઈ હતા. ૧૮૯૩-૯૪માં ‘આનંદ ભવન થિયેટર’ શેઠ ચીમનલાલ (૩૩) ડો. ટી. એન. દવે દ્વારા અવચિીન નગીનદાસની સહાયથી સ્થાપ્યું. ૧૮૯૮માં શેઠ લલ્લુભાઈ ઐતિહાસિક પદ્ધતિએ વ્યાકરણની રીતે પૃથક્કરણ રામજીની સહાયથી ‘શાંતિભવન થિયેટર’ સ્થાપ્યું. ગુજરાતી પામેલી પહેલી કૃતિ નમ્નસૂરિકૃત 'ઉપદેશમાલા રંગભૂમિક્ષેત્રે અત્યંત મહત્ત્વનું પ્રદાન કરનારા ડાહ્યાભાઈએ સને બાલાવબોધ' છે. ૧૯00માં દુષ્કાળ રાહતફાળા માટે નાટકોની ભજવણી દ્વારા
આ પ્રાચીનકૃતિનું આ પ્રકારનું ભાષાકીય વિશ્લેષણ ડૉ. (જ્યારે એક એક પાઈ અને એક પૈસાના સિક્કાની પણ
યંબકલાલ એન. દવેએ ‘અ સ્ટડી ઓફ ધ ગુજરાતી લેંગ્વિજ
અધ્યાય છેમૂલ્યશક્તિ હતી તેવા) સસ્તાઈના જમાનામાં પણ રૂપિયા એક ઓવ ધ સિક્સટીન્થ સેન્યુરી' (૧૯૩૫)માં આપ્યું છે. લાખની માતબર સહાય કરેલી.
| ડૉ. દવે અનુસ્નાતક થયા બાદ ગુજરાત કોલેજમાં આઠ (ર૯) “અવચિીન ગુજરાતી કેળવણીના વર્ષ વ્યાખ્યાતા રહ્યા પછી લંડન જઈને ભાષાવિદ્ આર. એસ. પિતા'—ઝવેરી રણછોડદાસ ગિરધરભાઈ (૧૮૦3- ટર્નરના માર્ગદર્શન હેઠળ પીએચ.ડી. (૧૯૩૧) થયા. લંડનની ૧૮૭૩) : જન્મ ભરૂચમાં.
સ્કૂલ ઑવ ઓરિએન્ટલ સ્ટડીઝ'માં ૧૯૪૭-૧૯૫૬ના ૧૮૨૫માં બોમ્બે નેટિવ એજ્યુકેશન એન્ડ સ્કૂલ બૂક ગાળામાં વ્યાખ્યાતા તરીકે રહેલા. સોસાયટી'માં નિમણૂક મેળવીને જોડાયા અને શાળાઓ માટે
(૩૪) અવાચીન ગુજરાતના પ્રથમ સુધારક પાઠ્યપુસ્તકો તૈયાર કરવાના કાર્ય ઉપરાંત કેળવણી ક્ષેત્રે કેટલાંક
દુગરિામ મહેતાજી (દવે દુર્ગારામ મંછારામ, ૧૮૦૯અગત્યનાં કાર્યો નિષ્ઠાપૂર્વક બજાવવાને કારણે તેમને આ બિરૂદ ૧૮૭૬) હતા. જન્મ સુરતમાં. શાંત પ્રકૃતિ છતાં ઉદ્દામવાદી મળ્યું.
વિચારસરણીવાળા દુર્ગારામ મહેતાજીએ કેળવણીકાર તરીકે (3૦) ગુજરાતી ભાષાનું પહેલું વ્યાકરણ સુધારકયુગની પેઢીના ઘડતરમાં મૂલ્યવાન ફાળો આપેલો. ગુજરાતી વ્યાકરણ' (૧૮૯૨)ના લખનાર ટિસડોલ વિધવાવિવાહની હિમાયત કરેલી. વહેમ, અંધશ્રદ્ધા, કુરિવાજો હતા. દક્ષિણ મહારાષ્ટ્રના બેલગામમાં જન્મેલા ટેલર જોસેફ સામે સુધારક તરીકે જેહાદ જગાવેલી. ૧૮૪૪માં જાદુમંત્ર સામે વાન સોમરેન (૧૮૨૦-૧૮૮૧) દ્વારા લખાયેલ “ગુજરાતી આક્રમણ કરતું ચોપાનિયું પણ પ્રગટ કરેલું. ભાષાનું લઘુ વ્યાકરણ ટિસડોલના વ્યાકરણ પછીનું બીજું ૩પ) ગજરાતી ભાષામાં અનેકવિધ પ્રદાનથી મહત્ત્વનું વ્યાકરણ છે.
અવાંચીનોમાં આધ' અને “નવયુગનો પ્રહરી' (૩૧) ગુજરાતીમાં સૌપ્રથમ કરણપ્રશસ્તિ માન મેળવનાર કવિ નર્મદ (નર્મદાશંકર લાલશંકર દવે,
Jain Education Intemational