________________
જીવાજીવવિભક્તિ
८८८
अध्ययन-36 : 45 ४७-५४
૪૭.આ અજીવ-વિભાગ સંક્ષેપમાં કહેવામાં આવ્યો છે. હવે
અનુક્રમે જીવ-વિભાગનું નિરૂપણ કરીશ.
४७. एसा अजीवविभत्ती
समासेण वियाहिया। इत्तो जीवविभत्ति वुच्छामि अणुपुव्वसो॥
एषा अजीवविभक्तिः समासेन व्याख्याताः। इतो जीवविभक्ति वक्ष्याम्यनुपूर्वशः ॥
४८.
संसारत्था य सिद्धाय दुविहा जीवा वियाहिया। सिद्धा णेगविहा वुत्ता तं मे कित्तयओ सुण ॥
संसारस्थाश्च सिद्धाश्च द्विविधाः जीवा व्याख्याताः । सिद्धा अनेकविधा उक्ताः तान् मे कीर्तयतः श्रृणु ॥
४८.१ प्रजरना होय छ- (१) संसारी भने (२) સિદ્ધ સિદ્ધ અનેક પ્રકારના હોય છે. હું તેમનું નિરૂપણ કરું છું. તું મારી પાસેથી સાંભળ.
४९. इत्थी पुरिससिद्धा य
तहेव य नपुंसगा। सालिंगे अन्नलिंगे य गिहिलिंगे तहेव य॥
स्त्री-पुरुष-सिद्धाश्च तथैव च नपुंसकाः। स्वलिंगा अन्यलिंगाश्च गृहलिंगास्तथैव च ॥
४८.स्त्रीसिंग सिद्ध, ५२पसिंग सिद्ध, नपुंससिंग सिद्ध,
સ્વલિંગ સિદ્ધ, અન્યલિંગ સિદ્ધ, ગૃહલિંગ સિદ્ધ વગેરે અનેક પ્રકારના સિદ્ધો હોય છે.
५०. उक्कोसोगाहणाए य
जहन्नमज्झिमाइ य। उर्दू अहे य तिरियं य समुद्दम्मि जलम्मि य॥
उत्कर्षावगाहनायां च जघन्यमध्यमयोश्च । ऊर्ध्वमधश्च तिर्यक् च समुद्रे जले च॥
પ0,ઉત્કૃષ્ટ, જધન્ય અને મધ્યમ અવગાહનામાં અને ઊંચે,
નીચે અને તિરછી લોકમાં તથા સમુદ્ર અને અન્ય જળાશયોમાં પણ જીવ સિદ્ધ થાય છે. ૧૨
૫૧.દસ નપુંસકો, વીસ સ્ત્રીઓ અને એક સો આઠ પુરુષો
એકજ ક્ષણમાં સિદ્ધ થઈ શકે છે.
५१. दस चेव नपुंसगेसु
वीसं इत्थियासु य। पुरिसेसु य अट्ठसयं समएणेगेण सिज्झई॥
दश चैव नपुंसकेषु विंशतिः स्त्रीषु च। पुरुषेषु चाष्टशतं समयेनैकेन सिध्यति ॥
५२. चत्तारिय गिहिलिंगे
अन्नलिंगे दसेव य। सलिंगेण य अट्ठसयं समएणेगेण सिज्झई॥
चत्वारश्च गृहलिंगे अन्यलिंगे दशैव च। स्वलिंगेन चाष्टशतं समयेनैकेन सिध्यति ॥
પર ગૃહસ્થ વેશમાં ચાર, અન્યતીર્થિક વેશમાં દસ અને નિગ્રંથ વેશમાં એક સો આઠ જીવો એક સાથે એક ક્ષણમાં સિદ્ધ થઈ શકે છે.
५३. उछाता
उक्कोसोगाहणाए य सिज्झंते जुगवं दुवे। चत्तारि जहन्नाए जवमज्झट्टत्तरं सयं ॥
उत्कर्षावगाहनायां च सिध्यतो युगपद् द्वौ। चत्वारो जघन्यायाम् यवमध्यायामष्टोत्तरं शतम् ॥
૫૩.ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનામાં બે, જઘન્ય અવગાહનામાં ચાર
અને મધ્યમ અવગાહનામાં એક સો આઠ જીવો એક સાથે એક જ ક્ષણમાં સિદ્ધ થઈ શકે છે.
५४.
चत्वार ऊर्ध्वलोके च द्वौ समुद्रे तओ जले वीसमहे तहेव। त्रयो जले विंशतिरधस्तथैव। सयं च अट्ठत्तर तिरियलोए शतं चाष्टोत्तरं तिर्यग्लोके समएणेगेण उसिज्झई उ॥ समयेनैकेन तु सिध्यति ।
५४.सोभायार समुद्रमांक, अन्याशयोमात्र, निम्न सोभा वीस, तिथलोभी मेसोमा ७०वो એક ક્ષણમાં સિદ્ધ થઈ શકે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org