________________
ઉત્તરજ્જીયણાણિ
(૨) મૃષાવાદ-વિરતિ.
(૩) અદત્તાદાન-વિરતિ.
૪૫, (મુસંવુડો પતિ સંવહિં, વોટ્ટુાઓ મુત્તત્તવેો)
સુસંવુડો–જેનાં પ્રાણાતિપાત વગેરે આશ્રવદ્વારો અટકી ગયા છે, તેને ‘સુસંવૃત’ કહેવામાં આવે છે.
પંચત્તિ સંવરસિંવરના પાંચ પ્રકાર આ પ્રમાણે છે—
(૧) પ્રાણાતિપાત-વિરતિ.
(૪) મૈથુન-વિરતિ.
(૫) પરિગ્રહ-વિરતિ.
૩૪૦
અધ્યયન ૧૨ : શ્લોક ૪૨-૪૩ ટિ ૪૫-૪૭
વોનદૃાઓ–જેણે વિવિધ અથવા વિશિષ્ટ પ્રકારે કાયાનો ઉત્સર્ગ કર્યો હોય, તેને વ્યુત્ક્રુષ્ટ વાય’ કહેવામાં આવે છે. સુન્નત્તવેહ્નો—જે ગૃહીત વ્રતોમાં દોષ ન આવવા દે—અકલુષિત-વ્રત હોય, તેને ‘શુદ્ધિ’ કહેવામાં આવે છે.
જેણે દેહનાં પ્રતિર્મ (શણગારવાની ક્રિયા)નો ત્યાગ કર્યો હોય, દેહની સારસંભાળ ત્યજી દીધી હોય, તેને ‘ચત્ત-વે’ કહેવામાં આવે છે.
વિશેષ જાણકારી માટે જુઓ—દશવૈકાલિક ૧૦૧૩નું ટિપ્પણ.
૪૬, મહાયજ્ઞ (મહાનયું)
ચૂર્ણિ અને વૃત્તિમાં ‘મહાનય’નો અર્થ મહાન જય મળે છે. પરંતુ ‘નળસેğ’ વિશેષણ-પદ છે. એટલા માટે ‘મહાનય’નું સંસ્કૃત રૂપ ‘મહાયજ્ઞ’ થવું જોઈએ. યજ્ઞોમાં મહાયજ્ઞ જ શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. ‘થ’કારનો ‘ન’કાર અને જ્ઞ’કારનો લોપ તથા તેનો ‘ચ’કારાદેશ કરવાથી ‘મહાયજ્ઞ’ રૂપ બની જાય છે.
૧. વૃત્તવૃત્તિ, પત્ર ૩૦૨ : સુજી સંવૃત્ત:-સ્થગિતમમમ્તાશ્રવદ્વાર: સુસંસ્કૃતઃ ।
૨. (ક) ઉત્તરાધ્યયન વૃળિ, પૃ. ૨૨ : ‘વોસટ્ટા'' વિવિધमुत्सृष्टो विशिष्ट विशेषेण वा उत्सृष्टः कायः - शरीरम् । (ખ) વૃત્તવૃત્તિ, પત્ર રૂ૭૧ : વ્યુત્કૃષ્ટો—વિવિધ પાવિશેषेण वा परीषहोपसर्गसहिष्णुतालक्षणेनोत्सृष्टः- त्यक्तः काय:- शरीरमनेनेति व्युत्सृष्टकायः । ૩. (ક) ઉત્તરાધ્યયન વૃદ્ધિ, પૃ. ૨૨ : શ્રુત્તિ: અનાશ્રવ:
૪૭. ઘી નાખવાની કડછીઓ (સુ)
આનું સંસ્કૃત રૂપ ‘સુવ’ અને અર્થ છે-યજ્ઞમાં આહૂતિ આપતી વેળાએ અગ્નિમાં ઘી નાખવા માટેનું પાત્ર-વિશેષ. ‘સુવ’ (કડછી) ખદિરના (કાથાના) લાકડામાંથી બનાવવામાં આવતી. તેના બે પ્રકાર હતા—
૧. અધરા સુવ—તેને ઉપભૃત કહેવામાં આવતી. તે શત્રુપક્ષીય અને નીચે રાખવામાં આવતી.
૨. ઉત્તરા સુવ—તેને જુહૂ કહેવામાં આવતી. તે યજમાનપક્ષીય અને ઉપભૃતથી ઉપર રાખવામાં આવતી.
વિશેષ વિવરણ માટે જુઓ—અભિધાન-ચિંતામણિ કોશ ૩૩ ૪૯૨નો વિમર્શ.
Jain Education International
अखण्डचरित्र इत्यर्थः ।
(ખ) વૃત્તવૃત્તિ, પત્ર રૂ૭૬ : શુચિ:-અનુષવ્રત: ।
૪. (ક) ઉત્તરાધ્યયન વૃત્તિ, પૃ. ૨૨૯ : ચત્તવેવ ચત્ત વેહો
नाम निष्प्रतिकर्म्मशरीरः ।
(ખ) વૃત્તવૃત્તિ, પત્ર ૨૭૬ : ચર્તાવેજી અત્યન્તનિતિकर्म्मा ।
૫. જા. શ્રૌ. સૂ ।।૪૦ : પ્લાવિ: ધ્રુવ: ।
૬. શતપથબ્રાહ્વળ ૬૦૪।૪।‰૮, ૧૨ ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
