________________
ઉતારવાનું અને તેને હેમખેમ પૃથ્વી ઉપર પાછો લાવવાનું અમારું લક્ષ્ય છે.’’ આ કારણે રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચેની સ્પેસ વોરે રાજકીય પરિણામ ધારણ કરી લીધું,
રશિયાએ અવકારામાં સ્ફુટનિક નામનો કૃત્રિમ ઉપગ્રહ મોકલી આપ્યો તેને કારણે કોલ્ડ વોરમાં અને સ્પેસ વોરમાં પણ અમેરિકાએ ભારે પછડાટ ખાવી પડી હતી. રશિયાએ સ્ફુટનિકને અવકાશમાં મોકલ્યો તેને કારણે અમેરિકાનો આખો અવકાશી કાર્યક્રમ અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગયો હતો. અમેરિકાના મૂળ કાર્યક્રમ મુજબ તેઓ છેક ઈ.સ. ૧૯૮૫ની સાલમાં ચંદ્ર ઉપર સમાનવ અવકાશયાન મોકલી શકે તેમ હતા. એ અગાઉ તેઓ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં સેટેલાઇટ મોકલવાના હતા. ત્યાર બાદ માલસામાનનું વહન કરી શકે તેવી સ્પેસ શટલ બનાવવાના હતા. ત્યાર બાદ તેઓ આ શટલનો ઉપયોગ કરીને પૃથ્વીની આજુબાજુ પ્રદક્ષિણા કરે તેવું સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવાના હતા. ત્યાર પછી છેવટે આ સ્પેસ સ્ટેશન પરથી ચંદ્ર ઉપર અવકાશયાન મોકલવાના હતા. તેને બદલે પ્રમુખ કેનેડીએ વચ્ચેના તબક્કાઓ પડતા મૂકીને ૧૯૬૦ના દાયકાના અંત સુધીમાં ચંદ્ર ઉપર માણસને મોકલવાની જાહેરાત કરી દીધી હતી.
રશિયાએ યુરી ગાગારીનને અવકાશમાં મોકલ્યો તે પછી અમેરિકાએ એલન શેફર્ડ નામના અવકાશયાત્રીને બેલિસ્ટીક ફ્લાઇટમાં માત્ર ૧૫ મિનિટ માટે અવકાશમાં મોકલ્યો. ત્યાર બાદ વિર્ઝલ ગ્રીસમ નામનો અવકાશયાત્રી ૧૬ મિનિટ માટે અવકાશમાં રહી આવ્યો. તેની સામે રશિયાનો અવકાશયાત્રી પૂરા ૨૫ કલાક માટે અવકાશમાં રહી આવ્યો. છ મહિના પછી અમેરિકાનો અવકાશયાત્રી જોન ગ્લેન પૂરા પાંચ કલાક સુધી બાહ્ય અવકાશમાં રહી આવ્યો. ઈ.સ. ૧૯૬૨ના ઓગસ્ટની ૧૧ અને ૧૨ તારીખે રશિયાએ એક નહીં પણ બે કૃત્રિમ ઉપગ્રહો અવકાશમાં છોડ્યા. તેમાંના બે. અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં જ મળ્યા. એક અવકાશયાત્રી ૯૪ કલાક માટે અને બીજો અવકાશયાત્રી ૭૧ કલાક માટે અવકાશમાં રહ્યા. ત્યાર બાદ થોડો સમય શાંતિ રહી. ફરી ઈ.સ. ૧૯૬૩ના મે મહિનામાં અમેરિકાનો અવકાશયાત્રી ૩૪ કલાક સુધી પ્રદક્ષિણા કરીને પાછો આવ્યો.
એક મહિના પછી ફરીથી રિશયા એક ડગલું આગળ નીકળી ગયું. તેમણે વેલેન્ટિના નામની મહિલાને પહેલી વખત અવકારામાં મોકલીને ફરીથી અમેરિકાને શિકસ્ત આાપી. ત્યાર પછી રશિયાએ એક જ અવકાશયાનમાં એકસાથે ત્રણ અવકાશયાત્રીઓને અવકાશમાં મોકલ્યા. તેની હરીફાઈ કરવા અમેરિકાએ જેમિની નામના અવકાશયાનમાં બે અવકાશયાત્રીઓને
Jain Education International
મોકલ્યા. આ તબક્કે અમેરિકાએ નિર્ણય કર્યો કે આપણે કોઈ પણ સંયોગોમાં સ્પેસ વોરમાં વિજય પ્રાપ્ત કરવો છે. ચંદ્ર ઉપર અવકાશયાનને મોકલવાનો નિર્ણય પ્રમુખ કેનેડીનો નહોતો પણ ‘નાસા’નો પોતાનો નિર્ણય હતો. જ્યોર્જ એમ. લો નામના માણસે 'નાસા'ની આંતરિક સમિતિ ઉપર દબાણ લાવીને તેમની પાસે આ નિર્ણય લેવડાવ્યો હતો. આ રીતે પૂંછડી (નાસા) એ કૂતરા (અમેરિકા)ને પટપટાવ્યો હતો. એપોલો પ્રોગ્રામ શરૂ કરવાનો નિર્ણય 'નાસા' નો પોતાનો નિર્ણય હતો. આજે પણ કંઈ જ બદલાયું નથી.
બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં પરાજય પામેલા જર્મનીના નાઝી વિજ્ઞાનીઓને બંદી બનાવીને અમેરિકામાં લાવવામાં આવ્યો હતો. આ વિજ્ઞાનીઓ રોકેટ સાયન્સના નિષ્ણાત હતા. અમેરિકાના રાજકારણીઓએ આ વિજ્ઞાનીઓ ઉપર વિશ્વાસ ન મૂક્યો એટલે તેઓ રોકેટ સાયન્સમાં રશિયા કરતાં પાછળ રહી ગયા હતા. ૧૯૬૦ના દાયકામાં રોકેટ બનાવવાની જાણકારી માત્ર જર્મનીથી અમેરિકા લાવવામાં આવેલા વિજ્ઞાનીઓ જ ધરાવતા હતા. અમેરિકન લશ્કરે આ બધા વિજ્ઞાનીઓને “નાસાના હવાલે કરી દીધા હતા. અમેરિકાનો મિસાલ બનાવવાનો કાર્યક્રમ સીઆઇએના હાથમાં આવી ગયો હતો. સીઆઇએ અને ‘નાસા’ મળીને અમેરિકાના અવકાશી કાર્યક્રમની રૂપરેખાઓ ઘડી હતી. આ કાર્યક્રમોમાં અબજો ડોલરનું આંધણ કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રમુખ કેનેડીએ એપોલો કાર્યક્રમનું બજેટ ૨૦ અબજ ડોલર આપ્યું હતું પણ ઈ.સ. ૧૯૬૨ થી ૧૯૭૩ વચ્ચે આ પ્રોજેક્ટ પાછળ ૩૯ અબજ ડોલરનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
અમેરિકાનાં અવકાશી જૂઠાંણાંઓ
અમેરિકાની 'નાસા' સંસ્થાએ અવકાશમાં જવા માટે પ્રારંભના તબક્કે સાત અવકાશયાત્રીઓ ઉપર પસંદગીનો કળશ ઢોળ્યો હતો. આ બધા જ અમેરિકન હવાઈ દળમાં ટેસ્ટ પાઇલટ તરીકે નોકરી કરતા હતા. વેપારી વિમાનોના પાઇલટ કરતાં આ ટેસ્ટ પાઇલોને ઓછો પગાર મળતો હતો. જોકે તેમને જે ઉપરની રકમ ખર્ચ પેટે મળતી હતી તે આકર્ષક હતી. તેમને સમાજમાં ભારે પ્રતિષ્ઠા મળતી હતી. તેઓ અમેરિકાના જે કોઈ બારમાં જતા ત્યાં તેમતે મનમાં શરાબ અને સુંદરીઓનો સંગ પ્રો પાડવામાં આવતો હતો. તેમને ખાનગી રમકર્ણ તરીકે સરકારી જેટ વિમાન પણ વાપરવા મળતું હતું. યુદ્ધમાં જેટલા પાઇલટ મરે એટલા જ અવકાશી કાર્યક્રમમાં મરતા હતા. પ્રથમ સમાનવ અવકાશયાન હવામાં ઊડ્યું
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન * ૮૪
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org