________________ પ્રતિપત્તિ -3, દ્વીપસમુદ્ર 107 ૧રા યોજનાનો છે. મધ્યમા સવા છ યોજનાનો છે. અને ઉપરના ભાગમાં ત્રણ યોજન અને અર્ધા કોશનો છે, તે બહારના ભાગમાં ગોળ છે. અને અંદરના ભાગમાં ચોખણિયો છે. તેથી ગાયના પંછનો જેવો આકાર હોય છે હે ભગવન્ જંબુદ્વિીપનું ત્રીજું જે જયન્ત નામનું દ્વાર છે તે ક્યાં આવેલ છે? હે ગૌતમ! જેબૂદ્વીપના મેરૂ પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં 45000 યોજન આગળ જવાથી એ જબૂદ્વીપની પશ્ચિમ દિશાના અંતભાગમાં લવણ સમુદ્રના પશ્ચિમાધની પૂર્વદિશામાં સીતાદા મહાનદીના ઉપર જેબૂદ્વીપનું જયંત નામનું ત્રીજું દ્વાર છે. હે ભગવનું જંબુદ્વીપ નામ દ્વિીપનું અપરાજીત નામનું ચોથું દ્વાર ક્યાં આગળ કહેવામાં આવેલ છે ? હે ગૌતમ ! જેબૂદ્વીપમાં આવેલ મેરૂ પર્વતથી 5000 યોજન આગળ જવાથી જેબૂદ્વીપની ઉત્તર દિશાના અંતભાગમાં લવણ સમુદ્રના ઉત્તરાર્ધના દક્ષિણ દિશામાં તિર્થક અસંખ્યાત દ્વીપો અને સમુદ્રોને ઓળંગ્યા પછી આ જંબૂદ્વીપ નામના દ્વિીપમાં અપરાજીત નામનું દ્વાર કહેવામાં આવેલ છે. [183 હે ભગવનું જેબૂદ્વીપના એક દ્વારથી બીજા દ્વાર પર્યન્ત કેટલું અંતર છે? હે ગૌતમ! ૭૯૦૫ર યોજનાથી કંઈક વધારે અંતર એક દ્વારથી બીજા દ્વાર સુધીમાં છે. [184] હે ભગવનું જેબૂદ્વીપના પ્રદેશો શું લવણ સમુદ્રનો સ્પર્શ કરે છે ? હા, ગૌતમ! કરે છે. હે ભગવન તે પ્રદેશો શું જેબૂદ્વીપના છે? કે લવણ સમુદ્રના છે? હે ગૌતમ ! એ પ્રદેશ જેબૂદ્વીપ રૂપજ છે. લવણ સમુદ્ર રૂપ નથી. હે ભગવન લવણ સમુદ્રના પ્રદેશો શું જંબૂદ્વીપને સ્પર્શેલ છે? હા ગૌતમ! સ્પર્શેલા છે. હે ભગવન તે પ્રદેશો શું લવણ સમુદ્ર રૂપ છે? કે જેબૂદ્વીપ રૂપ છે? તે લવણ સમુદ્ર રૂપજ છે. જેબૂદ્વીપ રૂપ નથી હે ભગવનું જબૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં મરીને શું જીવ લવણ સમુદ્રમાં આવે છે? હે ગૌતમ ! કેટલાક જીવો એવા હોય છે કે જે મરીને લવણ સમુદ્રમાં આવે છે. તથા કેટલાક જીવો એવા પણ હોય છે જે જબૂદ્વીપમાં મરીને લવણ સમુદ્રમાં આવતા નથી. હે ભગવનુ લવણ સમુદ્રમાં રહેનારા જીવ મરીને શું જેબૂદ્વીપમાં આવે છે? હે ગૌતમ! કેટલાક જીવો એવા હોય છે કે જેઓ લવણ સમુદ્રમાં મરીને જંબુદ્વીપમાં આવે છે. અને કેટલાક જીવો એવા હોય છે કે જેઓ ત્યાંથી મરીને જબૂદ્વીપમાં પાછા આવતા નથી. [185 હે ભગવનું આપ એવું શા કારણથી કહો છો જંબુદ્વીપ નામનો એક દ્વીપ છે? હે ગૌતમ! જંબુદ્વીપમાં એક સુમેરૂ પર્વત છે. તેની ઉત્તર દિશામાં નીલવંત નામનો એક વર્ષધર પર્વત છે. એ વર્ષધર પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં એક માલ્યવાન નામનો વક્ષસ્કાર પર્વત છે. એ પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં ગંધમાદન નામનો એક વક્ષસ્કાર પર્વત છે, એ પર્વતની પૂર્વ દિશામાં ઉત્તરકુરુ નામનું એક ક્ષેત્ર વિશેષ છે. એ પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી લાંબુ છે. ઉત્તરથી દક્ષિણ દિશા સુધી ફેલાયેલ છે. તેનું સંસ્થાન આઠમના ચંદ્ર જેવું ગોળ છે. તેનો વિસ્તાર 11842-219 યોજનનો છે. આ વિસ્તાર ઉત્તર દક્ષિણ બાજાએ છે. હે ભગવનું ઉત્તર કુરૂઓનું સ્વરૂપ કેવું કહેવામાં આવેલ છે? હે ગૌતમ ! ત્યાંનો ભૂમિભાગ બહુસમ અને રમણીય છે. એ ઉત્તરકુરૂમાં ત્યાં ત્યાં અનેક નાની નાની વાવડીયો છે. એ ઉત્તર કુરૂઓમાં અનેક ગુલ્મો છે. યાવત્ અહીંના મનુષ્યો મરીને દેવલોકમાં પણ જાય છે. તેઓના શરીરની ઉંચાઇ છ હજાર ધનુષની છે. તેઓના શરીરની પાંસળીયો 256 છે. ત્રણ દિવસ પછી તેઓને આહારની ઈચ્છા થાય છે. તેઓના જયન્ત આવું પલ્યોપમના અસંખ્યાતમાં ભાગથી હીન ત્રણ પલ્યોપમની. છે. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org