________________ 332 ઠા - દશ-પર શરીરી આહારકશરીરી તેજસ શરીરી, કામણ શરીરી,અશરીરી સિદ્ધ) [પ૨૭ીતણ વનસ્પતિકાયિકો છ પ્રકારે કહેલા છે. જેમકે અઝબીજ, મૂલબીજ, પર્વબીજ, સ્કંધબીજ,બીજરૂહ, સંમૂર્ણિમા [28] સ્થાનો સર્વ જીવોને સુલભ હોતા નથી જેમકે-મનુષ્યભવ, આર્યક્ષેત્ર, ઉત્તમ કુલમાં ઉત્પત્તિ, કેલળી પ્રરૂપિત ધર્મને સાંભળેલું, શ્રત ધર્મ પર શ્રદ્ધા, શ્રદ્ધા કરેલ પ્રતીત કરેલ રૂચિ કરેલ ધર્મનું સમ્યગુ રીતે આચરવું. પિરછ ઈન્દ્રિઓના છ વિષય છે. જેમકે શ્રોત્રેન્દ્રિયનો વિષય યાવતુ સ્પર્શેન્દ્રિયનો વિષય તથા મનનો વિષય પિ૩૦] છ પ્રકારે સંવર કહેલ છે. જેમકે શ્રોત્રેન્દ્રિય સંવરયાવતુ-સ્પર્શેન્દ્રિય સંવર મનસંવર અસંવર (આશ્રવ છ પ્રકારના છે શ્રોત્રેન્દ્રિય અસંવર યાવતું શેન્ટિય અસંવર, મન અસંવર. [૩૧]સુખ છ પ્રકારે જેમકે–શ્રોત્રિયનું સુખ પાવતુ સ્પર્શેન્દ્રિયનું સુખ, મનનું સુખ, દુઃખ છે પ્રકારનું છે. જેમકે શ્રોત્રેન્દ્રિયનું દુખ-વાવતું સ્પશેન્દ્રિયનું દુઃખ મનનું દુઃખ. ( પિ૩રપ્રાયશ્ચિત્ત છ પ્રકારના છે. જેમકે આલોચનાયોગ્ય-ગુરુની સમક્ષ સરળતા પૂર્વક લાગેલા દોષનો સ્વીકાર કરવો, પ્રતિક્રમણયોગ્ય-લાગેલા દોષની નિવૃત્તિને માટે પશ્ચાતાપ કરવો અને ફરી દોષ ન લાગે એવી સાવધાની રાખવી. ઉભય યોગ્ય આલોચના અને પ્રતિક્રમણ યોગ્ય. વિવેક યોગ્ય-ટ્યુન્સર્ગ યોગ્ય-કાયચેષ્ટાનો નિરોધ કરીને શુદ્ધ થવું. તપ યોગ્ય-વિશિષ્ટ તપ કરીને શુદ્ધ થવું. [૩૩]મનુષ્ય છ પ્રકારે છે. જંબૂદ્વીપમાં ઉત્પન્ન, ઘાતકીખંડ દ્વીપના પૂવર્ધમાં ઉત્પન્ન, ઘાતકીખંડ દ્વીપના પશ્ચિમાર્ધમાં ઉત્પન્ન, પુષ્કરવર દ્વીપાધના પૂર્વાધર્મમાં ઉત્પન્ન પુષ્કરવર દ્વીપાર્ધના પશ્ચિમધમા ઉત્પન્ન, અત્તર દ્વીપોમાં ઉત્પન્ન. અથવા મનુષ્ય છ પ્રકારે છે. જેમ કે 1 કર્મભૂમિમાં ઉત્પન સંમૂર્છાિમ મનુષ્ય 2 અકર્મભૂમિમાં ઉત્પન્ન સંમૂર્છાિમ મનુષ્ય, 3 અન્તરદ્વીપોમાં ઉત્પન્ન સંમૂર્છાિમ મનુષ્ય 4 કર્મભૂમિમાં ઉત્પન ગર્ભજ મનુષ્ય,પઅકર્મભૂમિમાં ઉત્પન્ન ગર્ભજ મનુષ્ય, 6 અન્તરદ્વીપોમાં ઉત્પન્ન ગર્ભજ મનુષ્ય. - પિ૩૪ઋદ્ધિમાન મનુષ્ય છ પ્રકારે છે. જેમ કે અરિહંત,ચક્રવર્તી, બલદેવ, વાસુદેવ, ચારણ, વિદ્યાધર. ઋદ્ધિરહિત મનુષ્ય છ પ્રકારના છે જેમકે હેમવત ક્ષેત્રના હૈરણ્યવંત ક્ષેત્રના, હરિવર્ષ ક્ષેત્રના મ્યક ક્ષેત્રના, દેવકુરુ અને ઉત્તરકુરુ ક્ષેત્રના, અન્તરદ્વીપોના. પિ૩પઅવસર્પિણી કાલ છ પ્રકારનો છે, જેમકે સુષમ-સુષમા યાવતુ દુષમદુષમાં. ઉત્સર્પિણી કાલ પણ છ પ્રકારનો છે જેમકે-દુષમ-દુષમા વાવતું સુષમ-સુષમા. [૩૬]જંબુદ્વીપવર્તી ભરત અને એરવત ક્ષેત્રોમાં અતીત ઉત્સર્પિણીના સુષમ-સુષમા કાળમાં મનુષ્ય છ હજાર ધનુષના ઉંચા હતા અને તેમનું પરમાયુ ત્રણ પલ્યોપમનું હતું જેબૂદ્વીપવર્તી ભરત અને ઐરાવત ક્ષેત્રોમાં આ ઉત્સર્પિણીના સુષમ-સુષમા કાલમાં મનુષ્યોની ઉંચાઈ અને તેનું પરમાણુ પૂર્વવતું હતું. જંબૂદ્વીપવતી ભરત અને ઐરાવત ક્ષેત્રોમાં આગામી ઉત્સર્પિણીના સુષમ-સુષમા કાળમાં મનુષ્યોની ઉંચાઈ અને તેનું પરમાયુ પૂર્વવત્ જ થશે. જંબૂઢીપવતી દેવકુફ અને ઉત્તરકુરૂ બે ક્ષેત્રોમાં Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org