________________
અધ્યાયઃ ૯ સૂત્રઃ ૭
જેમ કે પાંચ મહાવ્રતનું યથાયોગ્ય પાલન,તપ ધર્મથકી થતી કર્મનિર્જરા,ક્ષમા-માર્દવઆર્જવ-શૌચ એ ચાર ધર્મના આરાધન થકી થતો કષાય ત્યાગ આદિ વિવિધ ગુણો નું પણ આવિષ્કરણ થાય છે.
વળી આ ધર્મનું આરાધન જેટલે અંશે ગૃહસ્થો કરે તેટલે અંશે અતિ સ્વચ્છ,પ્રમાણિક, શાંત,સુસંવાદી,નિર્લોભી આદિ ગુણોથી યુકત સુંદર સમાજ વ્યવસ્થાપણ ગોઠવાય છે. તેમ છતા મુખ્ય ધ્યેયતો સર્વ સંવર થકી મોક્ષનુ જ હોઇ શકે.
0 0 0 0 0
અધ્યાયઃ૯-સૂત્રઃ
[1]સૂત્રહેતુ:- સંવરના ઉપાયોમાં એક ઉપાય અનુપ્રેક્ષા [-ભાવના] છે. આ અનુપ્રેક્ષાના ભેદોને આ સૂત્ર થકી જણાવે છે.
[]
[2]સૂત્ર:મૂળ:-*અનિત્યારળસંસારેાન્યત્વાશુચિત્તાવ
સંવનિના
૩૯
लोकबोधिदुर्लभधर्मस्वाख्याततत्त्वानुचिन्तनमनुप्रेक्षा:
[] [3]સૂત્રઃપૃથ- નિત્ય - અશરળ - સંસાર - હત્વ - અન્યત્વ - અવિત્વ આસ્રવ - સંવર - નિર્ગા - છો - વોધિપુર્ણમ - ધર્મવાવ્યાતતત્ત્વ અનુચિન્તનમ્ અનુપ્રેક્ષા: [] [4]સૂત્રસાર:-અનિત્ય,અશરણ,સંસાર, એકત્વ,અન્યત્વ,અશુચિત્વ, આસવ, સંવર, નિર્જરા,લોક,બોધિદુર્લભ અને ધર્મસ્વાખ્યાત[એબારપ્રકારે જે] તત્વનું અનુચિંતન,તે અનુપ્રેક્ષા [જેને બાર-ભાવના પણ કહે છે]
] [5]શબ્દજ્ઞાનઃઅનિત્ય-અનિત્ય,અસ્થિર. સંસાર-સંસાર,ચતુર્ગત્યાત્મક અન્યત્ત-શરીરાદિનું અન્યપણું આવ-કર્મનું આવવું તે નિનંદ-કર્મનું ખરી જવુંતે વોષિતુર્ણ-સમ્યગ્દર્શનની દુર્લભતા તત્ત્વાનુચિન્તન-ઉકત બાર ભેદની તત્ તત્ સંબંધિ વિચારણા
[] [6]અનુવૃત્તિ:- સ્પષ્ટ કોઇ અનુવૃત્તિ નથી .અર્થની અપેક્ષાએ સૂત્ર-૯:૨ ૬ ગુપ્તિ સમિતિધર્માનુપ્રેક્ષા થી સંવરની અનુવૃત્તિ લેવી.
અર્ન્-અશરણ,શરણરહિત ત્વ-એકત્વ,એકલાપણું અશુચિત્ત-અપવિત્ર સંવર્-આશ્રવ નો રોધ
Jain Education International
હોળ-વિશ્વ-સ્વરૂપ
ધર્મસ્વાચ્યાત- સુકથિત ધર્મ
] [7]અભિનવટીકાઃ- સંવરના ભિન્ન ભિન્ન ઉપાયોમાં એક ઉપાય અનુપ્રેક્ષા કહેલો છે આ અનુપ્રેક્ષા એટલે ધ્યાન અવસ્થા સિવાય પણ મનની એકાગ્રતા પૂર્વક આત્મામાં વિશુધ્ધિ,બળ,વિકાસ અને અદ્ભુત પ્રેરણા આપનારી ભાવનાઓ-અનુચિંતન-તે અનુપ્રેક્ષા તાત્વિક આત્મશુધ્ધિમાં ઉપયોગી રીતે ચિંતન કરવું તે અનુપ્રેક્ષા. આ અનુપ્રેક્ષા ભાવના એ "अनित्याशरणसंसारैकत्वान्यत्वाशुच्यास्रवसंवरनिर्जरालोकबोधिदुर्लभ धर्मस्वाख्यातत्वानुचिन्तनमनुप्रेक्षाः खे प्रभाशे
નુંસૂત્ર દિગમ્બર આમ્નાયમાં જોવા મળે છે
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
